Φωτογραφία ντοκουμέντο με ημίγυμνους στρατονόμους της ΕΣΑ. Τι προέβλεπε ο Κανονισμός τους που συνέταξε ο Ιωαννίδης και υπέγραψε ο Παπαδόπουλος

Στη σπάνια φωτογραφία που τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια της χούντας απαθανατίζονται ημίγυμνοι, τρεις στρατονόμοι της ΕΣΑ, εν ώρα χαλάρωσης, πιθανώς στο κολαστήριο του σημερινού Πάρκου Ελευθερίας.

Φορούν τα γνωστά μπλε πηλίκια της στρατονομίας, για τα οποία «έφτυναν αίμα» κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους, ώστε να τα αποκτήσουν.Η γύμνια τους καλύπτεται με εσώρουχα και τη διπλή δερμάτινη λευκή ζώνη στην οποία στερεωνόταν η θήκη για τα μακριά γκλομπ, που αποτελούσαν βασικό εργαλείο της «δουλειάς τους».

Η εμφάνιση συμπληρώνεται από άσπρες γκέτες και αντί για άρβυλα φορούν τις κλασσικές πλαστικές παντόφλες τύπου V, που έδινε για χρόνια ο στρατός στους νεοσύλλεκτους.

Οι χαλαροί στρατονόμοι – αν μη τι άλλο – δεν φαίνεται ενδυματολογικά να ακολουθούν τους απαραβίαστους κανόνες, που είχαν θεσπιστεί από την υπηρεσία τους.

Ειδικά για το ντύσιμο στον κανονισμό της ΕΣΑ προβλεπόταν ότι «ο στρατονόμος είναι καθαρός, κόσμιος και ντυμένος με ευπρέπεια (στολή καθαρά, γυαλισμένη, σιδερωμένη, κουμπωμένη)».

Εκτός από αυτόν που τράβηξε τη φωτογραφία, κανείς δεν γνωρίζει αν το κλικ έγινε πριν ή μετά τα διαβόητα «τσάι πάρτι» των Εσατζήδων, δηλαδή τα βασανιστήρια σε κρατούμενους, όπως τα αποκαλούσαν συνθηματικά.

Ο κανονισμός της ΕΣΑ

Σχεδόν ένα χρόνο μετά το πραξικόπημα, στις 25 Νοεμβρίου του 1968, υπογράφηκε από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, η υπ’ αριθ. Φ.0731/72/52813 απόφαση.

Αφορούσε τον νέο κανονισμό της ΕΣΑ και δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η, 30 σελίδων, εισήγηση του πανίσχυρου διοικητή της ΕΣΑ Δημήτριου Ιωαννίδη.

Ο μετέπειτα «αόρατος δικτάτορας» ήθελε να θέσει νέους κανόνες και να εκσυγχρονίσει τη στρατονομία, προς όφελος του καθεστώτος και της υπηρεσίας.

Ο νέος Στρατιωτικός Κανονισμός της ΕΣΑ, γράφτηκε με γενικόλογα άρθρα και σήκωνε αμέτρητες ερμηνείες.

Σκοπός ήταν η Στρατονομία και το Ανακριτικό Τμήμα να ξυλοφορτώνουν χωρίς περιορισμούς ή να βασανίζουν τους «επικίνδυνους δια την επανάστασιν», κρυπτόμενοι πίσω από αυτόν.

Μεταξύ άλλων στον κανονισμό υπήρχε περιγραφή του προορισμού της υπηρεσίας, του τρόπου επιλογής του προσωπικού, των καθηκόντων και των αρμοδιιοτήτων αξιωματικών και στρατονόμων, των «ειδικών καθηκόντων» του Σώματος, των τρόπων σύλληψης, των τεχνικών για τις παρακολουθήσεις και της χρήσης βίας.

Για την επιλογή προσωπικού ο κανονισμός ανέφερε ότι «οι αξιωματικοί δέον είναι να διακρίνονται δια το ήθος και τον χαρακτήρα των, να είναι ακριβοδίκαιοι, ταχείας αντιλήψεως, δραστήριοι, επιβλητικοί τη εμφάνιση, ευγενείς εις τους τρόπους, αλλά και άτεγκτοι συνάμα, οσάκις αναπότρεπτοι ανάγκαι το επιβάλλουν».

Για τους μόνιμους υπαξιωματικούς «δέον να έχωσι γραμματικάς γνώσεις τουλάχιστον Δ΄τάξεως εξατάξιου Γυμνασίου» και για τους στρατεύσιμους οπλίτες «υψηλό ανάστημα 1.75 και άνω», χωρίς να απαιτούνται”γραμματικάς” γνώσεις.

Οι παρακολουθήσεις και οι πληροφορίες  

Για τα κρίσιμα ζητήματα των παρακολουθήσεων και της συλλογής πληροφοριών ο κανονισμός έγραφε:

«Η ΕΣΑ κατά την παρακολούθησιν των Δημοσίων Κέντρων, εισέρχεται αφανώς και λαμβάνει θέσεις καταλλήλους, εξ ων να δύναται να παρακολουθή επαρκώς το εσωτερικόν».

Μέχρι να αρχίσει η παρακολούθηση όμως, έπρεπε οι στρατονόμοι να λάβουν την κατάλληλη πληροφορία. Ο κανονισμός του Ιωαννίδη το είχε προβλέψει και αυτό:

«Δια τη συγκέντρωσιν των πληροφοριών, συνδέεται με πρόσωπα δυνάμενα ως εκ της φύσεως της εργασίας των, να παράσχωσι πληροφορίας ως π.χ αι εφημεριδοπώλαι, υπάλληλοι ξενοδοχείων κλπ. Εντοπίζει και αναφέρει όλα τα πιθανά σημεία ταραχών ως μπαρ, καφενεία, κέντρα διασκεδάσεως και χορευτικά κέντρα, εισηγούμενη την απαγόρευσιν εισόδου Στρατιωτικών εις όσα εκ τούτων κρίνει ταύτην αναγκαίον, τηρούσα  σχετικόν βιβλίον απηγορευμένων Κέντρων».

Οι συλλήψεις

Οι συλλήψεις μη στρατιωτικών γίνονταν χωρίς κανέναν περιορισμό καθώς ο κανονισμός έδινε αυτήν την δυνατότητα στην ΕΣΑ.

«Η ΕΣΑ συλλαμβάνει όλους τους εγκληματίες και παραβάτας τους υποκείμενους στους στρατιωτικούς νόμους. Αγρυπνεί και ερευνά δια την ανακάλυψιν των καταζητούμενων προσώπων και δια τη σύλληψιν τούτων εις τον κατάλληλον χρόνον».

Ένα τμήμα του κανονισμού όμως, εκμεταλλεύτηκε ακριβώς πέντε χρόνια αργότερα ο Ιωαννίδης, για να ανατρέψει τον Παπαδόπουλο και να πάρει την εξουσία στα χέρια του.

Αυτό ανέφερε ότι «η ΕΣΑ ευρισκόμενη αντιμέτωπος με παράνομων καταστάσεων, ήτοι επαναστάσεων, πολιτικών ταραχών, απεργιών, παράνομων διαμαρτυριών, στάσεων και παράνομων εξεγέρσεων κλπ, λαμβάνει ενεργόν μέρος εις την καταστολήν διαλύουσα και συλλαμβάνουσα τους υπαίτιους εν συνεργασία των αστυνομικών αρχών, συμφώνως του Κανονισμού Πόλεως και Φρουρίων».

Στο άρθρο 48 του Κανονισμού αναφέρονται οι τεχνικές διενέργειας συλλήψεων.

«Καταστήτε κύριοι της καταστάσεως, εστέ σταθεροί και αποφύγετε τη μη αναγκαία βία. Εκτελέσατε την σύλληψιν κατά τρόπον κανονικόν και αποτελεσματικόν αποφεύγοντες τον θόρυβον. Συνήθως χρησιμοποιούνται δύο στρατονόμοι δια μιαν σύλληψιν.

Αι συλλήψεις δεν γίνονται εις πολυσύχναστους οδούς ή εις άλλα Δημόσια μέρη, ένθα η καταδίωξις καθίσταται δύσκολος και ένθα η χρήσις της βίας δύναται να εκθέση εις κίνδυνον αθώα άτομα ή οι συνεργάται του παραβάτου δυνατόν να τύχουν της ευκαιρίας να βοηθήσουν τούτον».

Απαραίτητο φυσικά ήταν οι στρατονόμοι να είναι γνώστες πολεμικών τεχνών.

«Η ικανότης χρησιμοποιήσεως υπό της ΕΣΑ καταλλήλων λαβών και κτυπημάτων (ζίου ζίτσου), παρέχει συχνάκις μεγάλην βοήθειαν εις τα οργανά της δια την καταβολήν και σύλληψιν των αποδρώντων παραβατών».

Τα γκλομπ

«Περί της χρήσης αστυνομικής ράβδου. Αι αστυνομικαί ράβδοι χρησιμοποιούνται εις μόνον εξαιρετικάς περιστάσεις, οσάκις η χρήσις των είναι πλήρως δεδικαιολογημένη. Εις περιπτώσεις εις ας απαιτείται κτύπημα με την ράβδον, δέον να αποφεύγωνται τα κτυπήματα εις την κεφαλήν. Κτυπήματα εις τον ώμον, εις τας χείρας, εις τους πόδας και εις το στομάχι καταβάλλουν εν άτομο άνευ προξενήσεως μεγάλων σωματικών βλαβών».

Το 1972 πάντως εκτός από τον κανονισμό, οι στρατονόμοι έπρεπε να μαθαίνουν και το «Μνημόνιο Στρατονόμου», το οποίο συνέταξε ο λοχαγός Χριστόδουλος Αρβανιτίδης. Με αυτό οι ΕΣΑτζήδες μάθαιναν πως να «χειρίζονται διακριτικά και ευγενικά τον τόνο της φωνής τους» αλλά και πως να επεμβαίνουν «αστραπιαία και αδίστακτα».

Πηγή : περιοδικό “Αντί”

Διαβάστε στη “ΜτΧ”:Οι νεκροί του Πολυτεχνείου. To πόρισμα του εισαγγελέα Δ.Τσεβά για τα θύματα της εξέγερσης του 1973. Πρώτος στη λίστα είναι ο μαθητής Διομήδης Κομνηνός και ένα 6χρονο αγόρι