Φωτεινό μονοπάτι. Η μαοϊκή επαναστατική οργάνωση στη Λατινική Αμερική που εξελίχθηκε σε τρομοκρατική ομάδα και συνεργάτης των εμπόρων ναρκωτικών

Η έλευση του 1980 άλλαξε ριζικά το σκηνικό στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Τα δεξιά πραξικοπήματα, οι επεμβάσεις των ΗΠΑ, αλλά και της Βρετανίας άνοιξαν τον δρόμο για την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού στη Λατινική Αμερική, όπου το ΔΝΤ εφάρμοσε ακραίες και καταστροφικές πολιτικές. Αποτέλεσμα των όσων έγιναν τη δεκαετία του ΄70, ήταν η δημιουργία αντάρτικων οργανώσεων στη Λατινική Αμερική.

Ιδιαίτερα στη Χιλή, το Περού αλλά και τη Βολιβία, ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός εφαρμόστηκε στην πιο άγρια μορφή του.

Οι απανωτές και πρόχειρες ιδιωτικοποιήσεις και η σχεδόν μηδενική επέμβαση του κράτους στην οικονομία, διέλυσαν τους ιθαγενείς και τους φτωχούς.

Η απότομη εμπορευματοποίηση του ρεύματος, του νερού, της γης, των μεταλλείων αποτέλεσαν τη χαριστική βολή στους κατοίκους των χωρών αυτών οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δεν διέθεταν τους απαραίτητους πόρους για να συντηρηθούν και να επιβιώσουν στο νέο αυτό οικονομικό καθεστώς.

Μια από αυτές τις οργανώσεις ήταν το Φωτεινό Μονοπάτι (Sendero Luminoso) το οποίο ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1970 στο Περού.

Ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1970 από τον Abimael Guzman ο οποίος ήταν καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Ayacucho. Μετά από ένα ταξίδι του στην Κίνα ο Guzman επηρεάστηκε από τον μαοϊσμό και θεώρησε ότι ένας λαϊκός πόλεμος θα τάραζε τα νερά της περουβιανής κοινωνίας. Χρησιμοποίησε την ιδεολογία του Jose- Carlos Mariategui, ιδρυτή του Κομμουνιστικού Κόμματος του Περού και επηρεάστηκε παράλληλα από μαοϊστικές οργανώσεις του Νεπάλ, της Κίνας και άλλων περιοχών και αρχικά, τάχθηκε κατά των εμπόρων και του αστικού πολιτισμού του Περού.

Ο Guzman βρήκε υποστηρικτές ανάμεσα σε χωρικούς, αλλά και περιθωριοποιημένους φτωχούς των μεγάλων αστικών κέντρων τους οποίους στρατολογούσε και εκπαίδευε στις Άνδεις. Σύντομα όμως, η οργάνωση απέκτησε τρομοκρατικό χαρακτήρα χωρίς να πρεσβεύει σχεδόν τίποτα από τις αρχικές της ιδέες.

Άρχισε τη βίαιη και τρομοκρατική δράση του στις αρχές του 1980. Η μαοϊστική οργάνωση αυτοπροσδιορίζονταν ως   Κομμουνιστικό Κόμμα του Περού ή Περουβιανό Κομμουνιστικό Κόμμα-Φωτεινό Μονοπάτι και  έχασε το  δρόμο της όταν απέκτησε τρομοκρατικό χαρακτήρα έχοντας τελικά ως κύρια θύματα τους ιθαγενείς και τους χωρικούς του Περού. Χαρακτηριστικές είναι οι άγριες βομβιστικές επιθέσεις που πραγματοποιούσαν στις μεγάλες πόλεις του Περού και κυρίως στη Λίμα διακηρύσσοντας ότι με τον τρόπο αυτόν αντιτάσσονταν στην ισπανόφωνη ελίτ της χώρας.

Το Φωτεινό Μονοπάτι έβαλε σύντομα στο στόχαστρο και άλλες κοινωνικές ομάδες όπως χωρικούς και ιθαγενείς οι οποίοι βίωσαν με το χειρότερο τρόπο τις ωμότητες της οργάνωσης. Αποκαλύφθηκε μάλιστα ότι το Φωτεινό Μονοπάτι χρηματοδοτούταν από μονάδες επεξεργασίας κοκαΐνης που υπήρχαν στα υψίπεδα των Άνδεων.

Όσον αφορά στους ιθαγενείς του Περού, η άγρια νεοφιλελεύθερη πολιτική της δεκαετίας του ’80 σε συνδυασμό με τη βίαιη δράση του Φωτεινού Μονοπατιού δυσχέραιναν ακόμα περισσότερο τη ζωή και την καθημερινότητά τους. Η συνεχής διείσδυση των πολυεθνικών, η απομύζηση των φυσικών πόρων (μέταλλα, νερό, πετρέλαια, γη) και οι τρομοκρατικές επιθέσεις χτύπησαν τους ιθαγενείς οι οποίοι βρίσκονταν στη χειρότερη θέση από όλες τις κοινωνικές ομάδες του Περού. Δυσκολεύονταν ακόμα και να πλησιάσουν τα ποτάμια και τις λίμνες ενώ η πείνα, οι ασθένειες και η περιθωριοποίηση τους μάστιζαν.

Το 1992 ο αρχηγός της οργάνωσης Guzman συνελήφθη και ο οργάνωση έπαψε να δρα με τη σφοδρότητα που τη χαρακτήριζε όλα αυτά τα χρόνια. Ωστόσο, η δράση της σε συνδυασμό με την άγρια πολιτική του ’80 πλήγωσε ανεπανόρθωτα τους φτωχούς και τους ιθαγενείς της χώρας, βαθαίνοντας το χάσμα τους με την ελίτ του Περού. Σήμερα, απομεινάρια της οργάνωσης λέγεται ότι δρουν καλύπτοντας τους εμπόρους ναρκωτικών του Περού κάνοντας σποραδικές επιθέσεις στα Σώματα Ασφαλείας της χώρας ή σε άλλους ομάδες εμπόρων ναρκωτικών της περιοχής.

Τζέμα Δεσύλλα

Ιστορικός-ερευνήτρια

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Το τραγούδι – κραυγή της Λατινικής Αμερικής. Μια διαμαρτυρία για τον ιμπεριαλισμό και την εκμετάλλευση με αναφορές στον Μάρκες και τον Μαραντόνα…