Η θρυλική μάχη στο Ελ Αλαμέιν, όπου ο Μοντγκόμερι νίκησε τον Ρόμελ. Ο Τσώρτσιλ δήλωσε: «Πριν από το Ελ Αλαμέιν δεν είχαμε καμία νίκη, μετά το Ελ Αλαμέιν δεν είχαμε καμία ήττα»

Πηγή: Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών, Michael Lee Lannng, εκδόσεις Ενάλιος

Το Ελ Αλαμέιν ήταν η αποφασιστική καμπή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη βόρεια Αφρική η βρετανική νίκη εμπόδισε την προσπέλαση των Γερμανών στην Αίγυπτο, στη διώρυγα του Σουέζ και στα υπερπολύτιμα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής.

Ο Βρετανός Ουίνστον Τσώρτσιλ  περιέγραψε την κατάσταση με ακρίβεια: «Πριν από το Ελ Αλαμέιν δε είχαμε καμία νίκη μετά το Ελ Αλαμέιν δεν είχαμε καμία ήττα».

Όταν άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος οι Γερμανοί διέθεταν τον καλύτερα εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο στρατό του κόσμου.

Η τακτική του κεραυνοβόλου πολέμου (μπλιτσκριγκ) είχε ως αποτέλεσμα να κατακτήσουν πολύ σύντομα τη Γαλλία και να διώξουν τους Βρετανούς από τη Δουνκέρκη και παραλίγο να αφανίσουν σημαντικό μέρος της στρατιωτικής τους δύναμης.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη Γερμανία ήταν το πετρέλαιο, με το οποίο θα κινούσε τις πολυάριθμες μηχανοκίνητες δυνάμεις της. Από την αρχή, ο Χίτλερ είχε σχεδιάσει να λύσει το πρόβλημα, καταλαμβάνοντας περιοχές πλούσιες σε πετρέλαια.

Με την επίθεση εναντίον του νότιου σοβιετικού μετώπου σκόπευε να καταλάβει τον Καύκασο, αποκτώντας πρόσβαση στις ρουμανικές πετρελαιοπηγές, ενώ οι Ιταλοί θα εξασφάλιζαν τη βόρεια Αφρική και την πρόσβαση στη Μέση Ανατολή.

Συγχρόνως θα στρέφονταν και εναντίον της διώρυγας του Σουέζ, από όπου οι Γερμανοί θα έβγαιναν στον Ινδικό ωκεανό και θα συντόνιζαν τις προσπάθειες τους με τους Ιάπωνες.

Όταν η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Βρετανίας στις 10 Iουνίου 1940, κύριος αντικειμενικός στόχος των Ιταλών ήταν να διώξουν τους Βρετανούς από την Αίγυπτο. Ωστόσο, παρά τον υπέρτερο αριθμό τους, ο ανέτοιμος ιταλικός στρατός, δεν κατάφερε πολλά πράγματα. Η «επίθεση» μετατράπηκε σε υποχώρηση μέσω Λιβύης.

Τον Φεβρουάριο του 1941 οι Βρετανοί είχαν καταλάβει το σημαντικό λιμάνι του Τομπρούκ και είχαν σκοτώσει η αιχμαλωτίσει πάνω από 130.000 Ιταλούς. Οι Βρετανοί είχαν μόλις 500 νεκρούς και 1.400 τραυματίες.

Ο Χίτλερ φοβούμενος μια γενική κατάρρευση της Ιταλίας, έστειλε τεθωρακισμένες δυνάμεις υπό τον αποτελεσματικό αξιωματικό Έρβιν Ρόμελ, για να ανακτήσει την πρωτοβουλία στη βόρεια Αφρική.

Ο Ρόμελ που είχε ήδη αποκτήσει φήμη για τη στρατιωτική ευφυΐα του στις μάχες της Πολωνίας και της Γαλλίας, έφθασε στη βόρεια Αφρική τον Φεβρουάριο 1941. Μέσα σε ένα μήνα το Άφρικα Κορπ, απώθησε τους Άγγλους και ανακατέλαβε το Τομπρούκ στις 21 Ιουνίου.

Μια ημέρα αργότερα ο Χίτλερ προήγαγε τον Ρόμελ σε αρχιστράτηγο. Δεν μπορούσε όμως να τον ενισχύσει αποτελεσματικά με εφεδρείες και πολεμικό υλικό, καθώς ήταν ανοικτό το ρωσικό μέτωπο.

Το 1942 οι δύο στρατοί στη βόρεια Αφρική, είχαν λάβει αμυντικές θέσεις και παρακολουθούσαν αλλήλους σε μια γραμμή 60 χιλιομέτρων που ξεκινούσε βόρεια από το Ελ Αλαμέιν της Αιγύπτου και έφθανε μέχρι την κοιλάδα της Κατάρα στον νότο.

Την 1^η Ιουλίου 1941 το Άφρικα Κορ επιτέθηκε εναντίον του εχθρικού κέντρου, αλλά οι Βρετανοί απάντησαν με μια αντεπίθεση στον νότο. Η 8^η στρατιά του Κλοντ Ότσινλεκ αντιστάθηκε επί τέσσερις εβδομάδες στις εχθρικές επιθέσεις και αντεπιθέσεις, μέχρις ότου οι αντίπαλοι ξαναβρέθηκαν στις αρχικές θέσεις τους μόλις 90 χιλιόμετρα δυτικά του Νείλου.

Παρά την εξαιρετική προσπάθεια του Ότσινλεκ, ο Τσόρτσιλ που απαιτούσε όχι μόνο το πνεύμα του νικητή αλλά και αποτέλεσμα, τον αντικατέστησε τον επόμενο μήνα με τον στρατηγό Χάρολντ Αλεξάντερ ως γενικό διοικητή της Μέσης Ανατολής και τοποθέτησε τον στρατηγό Μπέρναντ Μοντγκόμερι επικεφαλής της 8^ης Στρατιάς.

Ο υπεροπτικός, τραχύς και ματαιόδοξος Μοντγκόμερι είχε την ικανότητα να εμψυχώνει τους στρατιώτες του και να ανασυντάξει τις δυνάμεις του.

Ο Ρόμελ σφυγμομέτρησε τον νέο διοικητή με μια επίθεση στα τέλη Αυγούστου στο Αλάμ Χάλφα, αλλά οι βρετανικές γραμμές κράτησαν γερά. Έναν μήνα αργότερα ο Μοντγκόμερι ήταν έτοιμος για τη δική του επίθεση.

Η 8^η Βρετανική στρατιά είχε τώρα 200.000 άντρες και 1.000 άρματα-διπλάσιο αριθμό από τους άντρες και τις μηχανές του Ρόμελ. Τα μισά από τα 500 άρματα μάχης του Ρόμελ ήταν κατώτερης ποιότητας ιταλικά μοντέλα, ενώ η πλειοψηφία των αρμάτων του Μοντγκόμερι ήταν αμερικανικά Γκραντ και Σέρμαν.

Επίσης οι Βρετανοί είχαν το πλεονέκτημα της αεροπορικής υπεροπλίας σε ολόκληρο το μέτωπο.

Στις 9:30 μ.μ. της 23ης Οκτωβρίου 1942, η 8^η Στρατιά άρχισε την επίθεση της με μια παραπλανητική έφοδο στις νότιες αμυντικές γραμμές του Άξονα. Πραγματικός στόχος ωστόσο, ήταν το Ελ Αλαμέιν στον βορρά. Προχωρώντας κάτω από το λαμπρό φεγγαρόφωτο και με τη βοήθεια του μηχανικού, οι πεζοί και τα άρματα πέρασαν τα εχθρικά ναρκοπέδια.

Οι Γερμανοί πρόλαβαν σθεναρή αντίσταση, αλλά ήταν ακέφαλοι: Ο Ρόμελ είχε επισκεφθεί για λίγο τη Γερμανία. Ο προσωρινός αντικαταστάτης του, στρατηγός Γκεόργκ φον Στούμε, πέθανε από καρδιακή προσβολή καθώς έσπευδε στο μέτωπο.

Το πτώμα του δεν βρέθηκε επί 24 ώρες, αφήνοντας έτσι το Άφρικα Κορπ χωρίς ηγέτη επί μια ολόκληρη ημέρα.

Ο Ρόμελ επέστρεψε στις 25 Οκτωβρίου για να διευθύνει την αντεπίθεση και από την επόμενη ημέρα, το μέτωπο τελματώθηκε. Στις 27 του μήνα οι Βρετανοί προσπάθησαν και πάλι να διασπάσουν τη γερμανική άμυνα, αλλά απωθήθηκαν στις θέσεις τους.

Τέλος, στις 29 Οκτωβρίου άλλη μια συμμαχική επίθεση, αυτή τη φορά από αυστραλιανή μεραρχία, κατάφερε να διεισδύσει στις γραμμές του Αφρικα Κορπ. Τα γερμανικά αντιαρματικά όπλα σταμάτησαν για λίγο μια νέα επίθεση την 1^η Νοεμβρίου, αλλά ολόκληρο το γερμανικό εκστρατευτικό σώμα ετοιμάστηκε για υποχώρηση μετά από δύο ημέρες.

Ο Χίτλερ, παρά το γεγονός ότι δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να ενισχύσει τις γερμανικές δυνάμεις, διέταξε γι’ άλλη μια φορά τον Ρόμελ να σταθεί και να πολεμήσει μέχρις εσχάτων.

Ο Ρόμελ αρνήθηκε να καταστρέψει τον στρατό του σε μια άσκοπη σύγκρουση και άρχισε να υποχωρεί προς τα δυτικά στις 4 Νοεμβρίου.

Οι απώλειες του Άξονα στο Ελ Αλαμέιν ήταν συνολικά 20.000 νεκροί και 30.000 τραυματίες. Σχεδόν όλα τα άρματα και το πυροβολικό  είχαν καταστραφεί.

Οι Βρετανοί είχαν 13.500 απώλειες και έχασαν τα μισά άρματα τους. Τους επόμενους μήνες όμως απώθησαν το Άφρικα Κορ προς τα δυτικά, όπου βρισκόταν οι Αμερικανοί, οι οποίοι είχαν αποβιβαστεί στην Καζαμπλάνκα στις 8 Νοεμβρίου. Οι τελευταίοι στρατιώτες του Άξονα στη βόρεια Αφρική παραδόθηκαν στις 13 Μαΐου 1943.

Η Βρετανική νίκη στο Ελ Αλαμέιν τερμάτισε τις γερμανικές ελπίδες για κατάληψη της Αιγύπτου, για έλεγχο της διώρυγας του Σουέζ και για πρόσβαση στις πετρελαιοπηγές της Μέσης Ανατολής.

Εκτός από την καταστροφή του Άφρικα Κορπ, οι Σύμμαχοι κατείχαν πλέον ολόκληρη τη βόρεια Αφρική από όπου ξεκίνησαν την εισβολή στη Σικελία, γεγονός το οποίο απέσπασε την Ιταλία από τον Άξονα.

Το Ελ Αλαμέιν ήταν το τέλος της γερμανικής επέκτασης.

Με την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο και τις σοβιετικές νίκες στη Ρωσία, το Ελ Αλαμέιν υπήρξε κομβικό σημείο για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μάχη διευκόλυνε την προέλαση στην Ιταλία, στη Νορμανδία και τελικά μέσα στα γερμανικά εδάφη. Όπως δήλωσε ο Τσόρτσιλ μετά το Ελ Αλαμέιν οι Σύμμαχοι δεν είχαν άλλη ήττα.

Πηγή: Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών, Michael Lee Lannng, εκδόσεις Ενάλιος

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η μάχη του Σομ υπήρξε η πιο αιματηρή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Καταμετρήθηκαν 1 εκατομμύριο θύματα και έπεσαν 1,7 εκατομμύρια βλήματα. Μαρτυρίες για την μεγαλύτερη αιματοχυσία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου