Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο ποιητής του Κυπριακού αγώνα και τα «Φυλακισμένα» Μνήματα στη «Μηχανή του Χρόνου». Νέα εκπομπή

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και τα «φυλακισμένα» μνήματα των Κυπρίων αγωνιστών στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 29 Νοεμβρίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 5 Δεκεμβρίου στις 17.00.

Η εκπομπή περιγράφει τις  τελευταίες στιγμές των Κυπρίων αγωνιστών που φυλακίστηκαν από το βρετανικό στρατό στην Λευκωσία και εκτελέστηκαν την περίοδο 1956-57, ως αντίποινα για τη δράση της ΕΟΚΑ με αίτημα την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ανδρέας Παναγίδης, ο πατέρας που εκτελέστηκε

Ελπίδα σωτηρίας υπήρχε μόνο για τον Ανδρέα Παναγίδη. Οι Βρετανοί εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι ήταν ο μόνος κρατούμενος που ήταν πατέρας και μάλιστα τριών παιδιών.

Προσπάθησαν να τον πείσουν να καταδώσει συναγωνιστές του, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση του και τη μεταφορά της οικογένειας στην Αγγλία, όπως έκαναν με όσους συνεργάζονταν με τις κατοχικές αρχές.

Ο Παναγίδης όμως επέλεξε να πεθάνει.

Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία των παιδιών του Παναγίδη που εξιστορούν την τελευταία συνάντηση των γονιών τους στην φυλακή. Ακολούθησε ο απαγχονισμός του απτερα και η απόλυτη σιωπή για την τύχη της σορού του.   Η πρώτη φορά που αντίκρυσαν το μνήμα του μέσα στο περιτείχιστο προαύλιο των φυλακών ήταν στην απελευθερωση, όταν αποκαλύφθηκαν τα αποκαλούμενα «φυλακισμένα» μνήματα.

Επρόκειτο για μια πρωτοφανή απόφαση των Βρετανών να αποκρύψουν τους τάφους , να μην παραδώσουν τους νεκρούς στις οικογένειές τους και να καταστείλουν τον ξεσηκωμό των κυπρίων.

Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο 18χρονος ποιητής του αγώνα

Ο τελευταίος αγωνιστής της ΕΟΚΑ που εκτελέστηκε από τους Βρετανούς ήταν ο 19χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, που έμεινε γνωστός ως ο ποιητής του αγώνα. Ξεχώρισε για τη πατριωτική δράση του ως μαθητής και εντάχθηκε στο αντάρτικο της ΕΟΚΑ, πριν ακόμα ενηλικιωθεί.

Συνελήφθη δύο εβδομάδες μετά, γιατί αρνήθηκε να τρέξει και να κρυφτεί από τους Βρετανούς, που τον σταμάτησαν για έλεγχο. Το χρονικό της δοκιμασίας του περιγράφει η αδερφή του. Μιλά για την αποφασιστικότητα του Παλληκαρίδη, την ώρα που ανακοινώθηκε η θανατική καταδίκη, αλλά και τα μυστικά μηνύματα που της περνούσε μέσω των ποιημάτων του.

Ο θανατοποινίτης που σώθηκε

Η πορεία των μελλοθανάτων είναι συγκλονιστική. Είναι μια σκληρή διαδικασία που οδηγεί στην αγχόνη με ενδιάμεσο σταθμό ένα το κελί της εκτέλεσης. Ο Γιάννης Αθανασίου βρέθηκε εκεί και βίωσε την αγωνία του θανάτου.

Ήταν ο δέκατος αγωνιστής της ΕΟΚΑ που καταδικάστηκε σε απαγχονισμό, αλλά λίγες ώρες πριν από την εκτέλεση, ο νέος κυβερνήτης της Κύπρου, Χιου Φουτ, του έδωσε χάρη.

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει την ιστορία των αγωνιστών που τάφηκαν στα «φυλακισμένα μνήματα» μέσα από μαρτυρίες και μοναδικές φωτογραφίες – ντοκουμέντο.

Οι εννέα αγωνιστές που οδηγήθηκαν στην αγχόνη μετατράπηκαν σε σύμβολα και μάρτυρες, που ενέπνευσαν τον κόσμο, όχι μόνο στην Κύπρο και στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη.

Στην εκπομπή μιλούν:

Αυγή Παναγίδη – Κόρη Ανδρέα Παναγίδη

Αριστοτέλης Παναγίδης – Γιος Ανδρέα Παναγίδη

Ρένος Λυσιώτης – Αγωνιστής ΕΟΚΑ, Δικηγόρος

Θάσος Σοφοκλέους – Προέδρος Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ

Σταύρος ΚαρκαλΈτσης – Ιστορικός, Συγγραφέας

Τεύκρος Λοΐζος – Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Ανδρέας Παναγιώτου – Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Γιάννης Αθανασίου – Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Κώστας Μαυρομάτης – Αδελφός Στέλιου Μαυρομμάτη, Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Μαρούλα Παλληκαρίδη – Αδερφή Ευαγόρα Παλληκαρίδη