Εξελέγη 9 φορές βουλευτής και έφαγε χαστούκι από τον Μαρίνο Αντύπα. «Κλέφτηκε» με 16χρονη και δεν θέλησε να ταφεί στην Ελλάδα

Έκανε κρυφό πολιτικό γάμο με μία ανήλικη, προσπαθώντας παράλληλα να γλιτώσει μετά από θανατηφόρο τροχαίο που προκάλεσε.

Εκλεγόταν επί 30 χρόνια βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου, υπήρξε μεγαλογαιοκτήμονας στη Θεσσαλία και συγκρούστηκε με τον κοινωνικό επαναστάτη του κάμπου Μαρίνο Αντύπα. Στο τέλος ζήτησε να μην ταφεί στην Ελλάδα.

Ήταν ο γιος του ανθρώπου που έφερε στο φως τους θησαυρούς της αρχαίας Τροίας και των Μυκηνών.

Ο λόγος για τον Αγαμέμνονα Σλήμαν, τον «περιπόθητο υιό» του Ερρίκου, όπως ο ίδιος τον αποκαλούσε. Δεν έμεινε στην ιστορία για κάποιο μεγάλο επίτευγμα όπως ο πατέρας του, αλλά για την ταραχώδη ζωή του.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Αγαμέμνων Σλήμαν γεννήθηκε στις 18 Μαρτίου 1878 στο Παρίσι, σε ένα από τα πολλά ιδιόκτητα ακίνητα του πατέρα του. Λέγεται πως το όνομα «Οδυσσέας» ήταν η αρχική επιλογή των γονιών του, αλλά ο Ερρίκος αποφάσισε να τον βαφτίσουν Αγαμέμνονα, επηρεασμένος από τις θρυλικές ανασκαφές του στις Μυκήνες.

Ο Αγαμέμνων πέρασε τα παιδικά του χρόνια μαζί με τη μητέρα του, Σοφία και τη μεγαλύτερη αδερφή του, Ανδρομάχη στο Ιλίου Μέλαθρον, το εμβληματικό νεοκλασικό κτήριο της οδού Πανεπιστημίου που σχεδίασε ο Ερνστ Τσίλερ ως κατοικία της οικογένειας Σλήμαν.

Ήταν 12 ετών, όταν πέθανε ο πατέρας του, στις 26 Δεκεμβρίου 1890. Ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του στην Ελλάδα και πήγε στο Παρίσι για σπουδές.

Δεν ανέπτυξε κανένα ενδιαφέρον για την αρχαιολογία και τον Όμηρο, όπως ο φημισμένος πατέρας του. Από επιστολές της μητέρας του, φαίνεται πως ενδιαφερόταν περισσότερο για τη διαχείριση του μεριδίου που κληρονόμησε από τη μεγάλη περιουσία του πατέρα του.

Ο κρυφός πολιτικός γάμος και το θανατηφόρο τροχαίο

Τον Ιούνιο του 1902, ο 24χρονος Αγαμέμνων Σλήμαν εγκατέλειψε το Παρίσι και επιβιβάστηκε σε ένα υπερωκεάνιο με προορισμό τη Νέα Υόρκη μαζί με την Ναντίν ντε Μπορνεμάν, την 16χρονη κόρη ενός πλούσιου εμπόρου. Το γεγονός έλαβε διαστάσεις σκανδάλου σε Γαλλία, ΗΠΑ και Ελλάδα, με την εφημερίδα New York Times να έγραφε:

«Ο υιός του ανασκαφέα της αρχαίας Τροίας πήρε μαζί του την Παριζιάνα του».

Ο Σλήμαν έκανε πολιτικό γάμο με τη Ναντίν, χωρίς να ενημερώσει τη μητέρα του. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, αποφάσισε να βρουν καταφύγιο στις ΗΠΑ, όχι μόνο επειδή οι γονείς της 16χρονης δεν ενέκριναν το δεσμό τους, αλλά και γιατί ο Σλήμαν φέρεται να ενεπλάκη σε τροχαίο στο Παρίσι, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του Γάλλου ποιητή και δημοσιογράφου, Ναρκίς Κελιέν.

Το 1903, ο Σλήμαν και η ντε Μπορνεμάν μετακόμισαν στην Αθήνα και διέμειναν στο Ιλίου Μέλαθρον. Η νεαρή γυναίκα απασχολούσε συχνά τις κοσμικές στήλες των εφημερίδων για την ομορφιά, τη γοητεία και την εξυπνάδα της.

Μετά το χωρισμό τους, η πρώην κυρία Σλήμαν παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη, ανιψιό του Παναγή Τσαλδάρη και μετέπειτα πρωθυπουργό.

Ο πολιτικός βίος και το χαστούκι από τον Αντύπα

Ο Αγαμέμνων Σλήμαν δεν άργησε να ασχοληθεί με τα επιχειρηματικά και την πολιτική. Έγινε ιδιοκτήτης μεγάλων εκτάσεων γης στην Αγιά Λάρισας και εξελέγη βουλευτής σε εννέα εκλογικές αναμετρήσεις. Η πρώτη φορά ήταν το 1905 και η τελευταία το 1935.

Στις εκλογές του 1933 εξελέγη με το «Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα» του Γεωργίου Κονδύλη, ενώ το 1935 ακολούθησε το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη. Για ένα πολύ μικρό διάστημα υπήρξε και Γενικός Διοικητής της Ηπείρου.

Ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος υποστηρίζει ότι ο Σλήμαν ήταν ένας άτεγκτος γαιοκτήμονας που ενσάρκωνε τον «τύπο ενός παλιού φεουδάρχη, μισούσε τους αγρότες και σιχαινόταν τους κολιγάδες».

Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των κολίγων που καλλιεργούσαν τη γη των τσιφλικάδων ήταν απάνθρωπες. Τα δικαιώματά τους υπερασπίστηκε με αυταπάρνηση ο Μαρίνος Αντύπας και σύντομα «μπήκε στο μάτι» των μεγαλογαιοκτημόνων, συμπεριλαμβανομένου του Σλήμαν, ο οποίος τον κατήγγειλε στις αρχές ως «κακοποιό» και «αναρχικό στοιχείο».

«Ο Σλήμαν κατηγόρησε τον Αντύπα στο νομάρχη Λάρισας ότι διεγείρει το λαό και ότι προσπαθεί όχι μόνο να απελευθερώσει τους κολίγους, αλλά και να φύγουν οι τσιφλικάδες από τα κτήματα τους. Ο νομάρχης έκανε δημόσια σύσταση στον Αντύπα και εκείνος αντέδρασε έντονα», είχε αναφέρει στη «Μηχανή του Χρόνου» o φιλόλογος Οδυσσέας Τσιντσιράκος, στο πλαίσιο της εκπομπής για τους αγώνες του Μαρίνου Αντύπα και τη δολοφονία του.

Η αντιπάθεια που έτρεφε ο ένας για τον άλλον κορυφώθηκε, όταν συναντήθηκαν σε ένα καφενείο στην πλατεία Συντάγματος.

Ο Αντύπας ζήτησε εξηγήσεις από τον Σλήμαν και εκείνος του απάντησε: «Σε κατηγορώ με το δικαίωμα ενός ελεύθερου πολίτη». Τότε ο Αντύπας τον χαστούκισε δυνατά λέγοντας: 

«Τότε κι εγώ σε χαστουκίζω με το δικαίωμα ενός ελεύθερου πολίτη»

Το ράπισμα σχολιάστηκε έντονα από τον Τύπο, ο οποίος πήρε το μέρος του Αντύπα. Η εφημερίδα Εμπρός έγραψε ότι ο Σλήμαν «έσπευσε να καταγγείλη (..) τον Αντύπα (…) ως εξερεθίζοντα τους χωρικούς», επειδή «παρείχε πολλάς ευκολίας εις τους χωρικούς, χορηγών εις αυτούς γαίας και κατοικίας υπό πολύ συμφερόντος όρους. Ως εκ τούτου ηρεθίσθησαν οι χωρικοί οι εργαζόμενοι εις τα κτήματα άλλων τσιφλικιούχων».

Στη δίκη που ακολούθησε, το Σεπτέμβριο του 1906, ο Αντύπας τιμωρήθηκε με 20ήμερη φυλάκιση. Η απολογία του ήταν ένα δριμύ κατηγορώ ενάντια στο ανάλγητο κράτος που υποστηρίζει τους τσιφλικάδες, όπως ήταν ο Σλήμαν:

«Εις τη Θεσσαλίαν η κατάστασις είναι αθλία και η εικών απαισία. Έλληνες αδελφοί μας, γυμνοί και κατίσχνοι, εφ’ ων τα οστά μόνον και η επιδερμίς προσκολλώνται, χρησιμεύουσιν ως φορτηγά ζώα των ημεδαπών τυράννων».

Η σύντομη διπλωματική σταδιοδρομία, ο δεύτερος γάμος και το τέλος

Τον Ιανουάριο του 1914, ο Αγαμέμνων Σλήμαν διορίστηκε πρεσβευτής της Ελλάδας στην Ουάσινγκτον, χάρη «στην εξέχουσα θέση της μητέρας του, Σοφίας στην Αθήνα», όπως έγραψαν οι New York Times.

Όμως πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος, ο 33χρονος Σλήμαν ανακλήθηκε στην Αθήνα, με την αιτιολογία ότι το ελληνικό δημόσιο ταμείο επιβαρυνόταν από τη ναύλωση πλοίων για τη μεταφορά γαιανθράκων από την Αμερική στην Αθήνα.

Ο Σλήμαν διαμαρτυρήθηκε με υπόμνημά του πως δεν ήταν δική του ευθύνη να γνωρίζει τα οικονομικά αυτά στοιχεία. Έτσι η διπλωματική του καριέρα διακόπηκε.

Το 1935 εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι και γνωρίστηκε με την ποιήτρια, Σοφία Αντωνοπούλου, 11 χρόνια νεώτερή του. Παντρεύτηκαν, αλλά δεν απέκτησαν παιδιά. Κατά την παραμονή του στη γαλλική πρωτεύουσα, έγινε μέλος της «Αντιδικτατορικής Επιτροπής» που είχε ιδρύσει ο Νικόλαος Πλαστήρας.

Ο Αγαμέμνων Σλήμαν πέθανε στο Παρίσι στις 11  Νοεμβρίου 1954, σε ηλικία 76 ετών. Είχε δώσει ρητή εντολή να ταφεί εκεί και όχι στο επιβλητικό μαυσωλείο της οικογένειας που δεσπόζει στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Με πληροφορίες από το βιβλίο της Ελένης Μπόμπου – Πρωτοπαπά «Αγαμέμνων Σλήμαν – Ο “περιπόθητος υιός”», Εκδόσεις Αρχείο

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: WikimediamtxCommons