Εξεγέρσεις και αποδράσεις καταδίκων στην “Μηχανή του Χρόνου”. Η ιστορία των Φυλακών Κέρκυρας και Κορυδαλλού. Νέα εκπομπή

«Από τα κάτεργα στα σωφρονιστικά καταστήματα», είναι η νέα έρευνα που παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 16 Ιανουαρίου στις 21.00 το βράδυ από το Cosmote History.

Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη Κυριακή 22 Ιανουαρίου στις πέντε το απόγευμα.

Η έρευνα εστιάζει στην εξέλιξη των ελληνικών φυλακών του 20^ου αιώνα, καταγράφοντας μοναδικές εικόνες και ιστορίες από την φυλακή της Κέρκυρας, που για περίπου 150 χρόνια υπήρξε κολαστήριο για τους κατάδικους.

Η Κέρκυρα

Η φυλακή χτίστηκε στο νησί στις αρχές της δεκαετίας του 1830 από τους Άγγλους, σύμφωνα με τα σχέδια του φιλόσοφου και κοινωνιολόγου Τζέρεμι Μπένθαμ.

Το κτίριο που μοιάζει με τροχό ήταν σχεδιασμένο ως Πανοπτικόν, ώστε να επιτρέπει την συνεχή επίβλεψη όλων των κρατουμένων. Στο κέντρο βρισκόταν το διοικητήριο, που οι κρατούμενοι ονόμαζαν Κουλούρι λόγω του στρογγυλού σχήματος και επόπτευε όλες τις πτέρυγες με τα κελιά.

Μετά την ενσωμάτωση των Επτανήσων η φυλακή πέρασε στην αρμοδιότητα του ελληνικού κράτους και σε αυτήν φυλακίστηκαν ισοβίτες, βαρυποινίτες και μελλοθάνατοι.

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου υπήρξε τόπος μαρτυρίου για τους πολιτικούς κρατούμενους, ειδικά για όσους επρόκειτο να εκτελεστούν. Πριν οδηγηθούν στο νησάκι Λαζαρέτο και το εκτελεστικό απόσπασμα, οι μελλοθάνατοι περνούσαν τα τελευταία βράδια τους στην απομόνωση, που έμεινε γνωστή ως «Γολγοθάς».

Οι Μαρτυρίες

Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία του πρώην κατάδικου Χρήστου Ρούσσου, που έμεινε εκεί έγκλειστος για περίπου μια πενταετία: «Οι συνθήκες ήταν τραγικές, για 23 ώρες ήσουν κλεισμένος σε ένα κελί και ο προαυλισμός επιτρεπόταν μισή ώρα το πρωί και μισή ώρα το απόγευμα».

Τις δεκαετίες 1970 και 1980 οι κρατούμενοι έκαναν διαρκώς καταγγελίες για βασανιστήρια, ξυλοδαρμούς και καψόνια από τους φύλακες. Αποκαλυπτική είναι μαρτυρία στην εκπομπή ενός πρώην σωφρονιστικού υπαλλήλου:

«Έκαναν το βασανιστήριο του σταυρού, δηλαδή κρεμούσαν τον κατάδικο σε κρίκους και τον χτυπούσαν. Άλλοτε έδερναν τους κρατούμενους χρησιμοποιώντας ένα αυτοσχέδιο μαστίγιο, που έφτιαχναν από το πέος βοδιού».

Η Μηχανή του Χρόνου κατέγραψε επίσης τις τρεις αποδράσεις που έγιναν από τη φυλακή Κέρκυρας, αλλά και την εξέγερση του 1987 κατά την οποία οι κρατούμενοι έπιασαν όμηρους υπαλλήλους και έκαψαν ολοσχερώς το Διοικητήριο και μια πτέρυγα.

 Ο Κορυδαλλός

Η εκπομπή εξιστορεί ακόμη το πως χτίστηκε η φυλακή Κορυδαλλού στις αρχές της δεκαετίας του 1960, που θεωρήθηκε ως πρότυπο κατάστημα σωφρονισμού σε σχέση με όσα λειτουργούσαν ως τότε.

Αν και ο Τύπος χαρακτήριζε ως αδύνατη την απόδραση από την υπερσύγχρονη φυλακή, αρκετοί κατάδικοι κατάφεραν να φύγουν είτε σαν κύριοι από την κεντρική πύλη ή ακόμη και με ελικόπτερο.

Τέλος, η Μηχανή του Χρόνου παρουσιάζει πως ξεκίνησαν οι μεταρρυθμίσεις στο σωφρονιστικό σύστημα τις οποίες ψήφισε η πρώτη κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Μεταξύ αυτών ήταν και η ίδρυση των αγροτικών φυλακών.

Στην εκπομπή μιλούν:

Ευθυμία Λαμπρινή Σταύρου – Διευθύντρια Φυλακής Κέρκυρας, Δρ. Διονύσης Μοσχόπουλος – καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου, Κώστας Βέργος – ερευνητής, Δρ. Κυριάκος Κωλέσης – Κοινωνιολόγος/Διευθυντής σχολείου Β’ Ευκαιρίας Φυλακής Κέρκυρας, Χρήστος Ρούσσος – πρώην κατάδικος, Ηρακλής Φρόνιμος – Πρόεδρος Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Κέρκυρας, Γεράσιμος Αλεξάκης – συνταξιούχος Σωφρονιστικός Υπάλληλος, Αντώνης Αραβαντινός – Σωφρονιστικός Υπάλληλος, Χρήστος Κουλούρης – Αξιωματικός ε.α ΕΛ.ΑΣ, Δρ. Παναγιώτης Σχίζας – Εγκληματολόγος, Δρ. Αλέξανδρος Αρφαράς – Εγκληματολόγος/Κοινωνιολόγος.