Επιχείρηση “καταιγίδα” στα Βαλκάνια. Ο διωγμός 200.000 Σέρβων από την Κράινα και η ανεξαρτησία της Κροατίας

4 Αυγούστου 1995

Ο κροατικός στρατός, αποτελούμενος από 138.500 άνδρες, εισβάλλει στην περιοχή της Κράινα και βομβαρδίζει τα σερβικά οχυρά. Οι κροατικές δυνάμεις, με επικεφαλής τον στρατηγό Άντε Γκοτόβινα, κάμπτουν εύκολα την αντίσταση των Σέρβων και μέσα σε 36 ώρες καταφέρνουν να θέσουν υπό τον έλεγχο τους το Κνιν, την πρωτεύουσα της Κράινα. Η επιχείρηση έφερε την ονομασία «Καταιγίδα» και σκοπός της ήταν η ανακατάληψη της περιοχής και η εκδίωξη της πολυπληθούς σερβικής μειονότητας.

Περίπου 2.000 Σέρβοι, μεταξύ των οποίων και πολλοί άμαχοι, έχασαν τη ζωή τους από την κροατική επέλαση, ενώ περισσότεροι από 200.000 υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να καταφύγουν στη Σερβία. Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν η μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμού στην Ευρώπη.

Η επιχείρηση «Καταιγίδα» στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία και αποτέλεσε τον επίλογο του Πολέμου της Κροατίας, ο οποίος διήρκεσε τέσσερα χρόνια (1991-1995).

Η κατάληψη της Κράινα από τους Σέρβους το 1991 και η απόρριψη του σχεδίου Ζ-4 από τους Κροάτες

Λίγο μετά την έναρξη του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου το 1991, οι Σέρβοι, συνεπικουρούμενοι από τον Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Στρατό, κατέλαβαν το 30% της Κροατίας, συμπεριλαμβανομένης και της Κράινα, για να προωθήσουν την αυτονόμηση του σερβικού πληθυσμού που κατοικούσε στην περιοχή. Μερικούς μήνες αργότερα ίδρυσαν τη Σερβική Δημοκρατία της Κράινα (Republika Srpska Krajina). Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων που έγιναν στις αρχές του 1995, εκπονήθηκε το ειρηνευτικό σχέδιο Ζ-4, το οποίο παρείχε δικαιώματα αυτονομίας στην Κράινα. Ο τότε ηγέτης της Κροατίας Φράνιο Τούτζμαν απέρριψε κατηγορηματικά το σχέδιο, καθώς δεν ικανοποιούταν το αίτημα της κροατικής πλευράς για παράδοση της πόλης Κνιν, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για την έναρξη της επιχείρησης «Καταιγίδα». Στις 12 Νοεμβρίου του 1995 υπογράφτηκε η Συμφωνία του Εργκούτ, βάσει της οποίας η Κράινα επαναπροσαρτήθηκε στην Κροατία.

Η άρνηση του Μιλόσεβιτς για βοήθεια προς τους Σέρβους της Κράινα και η φημολογούμενη αμερικανική εμπλοκή

Η ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας της Κράινα είχε ζητήσει στρατιωτική βοήθεια από τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ώστε να αποκρουστεί η κροατική εισβολή. Εντούτοις, ο τότε πρόεδρος της Σερβίας αρνήθηκε, γεγονός που προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια των Σέρβων της Κροατίας. Παράλληλα, υπάρχει έντονη φημολογία, σύμφωνα με την οποία ο κροατικός στρατός απέκτησε μεγάλη ισχύ, χάρη στη συνδρομή της MPRI, μιας ιδιωτικής εταιρείας πολέμου, αμερικανικών συμφερόντων. Ο τότε Αμερικανός πρόεδρος, Μπιλ Κλίντον, είχε αρνηθεί οποιαδήποτε ανάμειξη από την πλευρά των ΗΠΑ, ωστόσο είχε επιδοκιμάσει την επιχείρηση.

Η καταδίκη των Γκοτόβινα και Μάρκατς και η αθώωση τους στο Εφετείο

Τον Απρίλιο του 2011 οι απόστρατοι στρατηγοί Άντε Γκοτόβινα και Μλάντεν Μάρκατς κάθισαν στο εδώλιο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία, κατηγορούμενοι για εγκλήματα πολέμου, όπως η δολοφονία αμάχων, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Καταιγίδα». Οι δύο Κροάτες στρατιωτικοί κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν με ποινή φυλάκισης 24 και 18 χρόνια αντίστοιχα, ωστόσο ένα χρόνο αργότερα αθωώθηκαν στο Εφετείο.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Η σφαγή της Σρεμπρένιτσα στον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο, όπου εκτελέστηκαν 8.000 άνδρες εν ψυχρώ. Η συμμετοχή Ελλήνων εθελοντών στη μεγαλύτερη γενοκτονία στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο