Ελύτης, Τσαρούχης, Καββαδίας στον πόλεμο του ’40. Γιατί οι διανοούμενοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή. Νέα εκπομπή

Την συμμετοχή των Διανοουμένων στο Έπος του 40 παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 7 Νοεμβρίου στις 21. 00 στο COSMOTE HISTORY.

Σε επανάληψη Κυριακή 13 Νοεμβρίου στις πέντε το απόγευμα.

Η κήρυξη του πολέμου από τους Ιταλούς γιορτάζεται στην Ελλάδα ως εθνική επέτειος. Ο παράδοξος εορτασμός δεν σηματοδοτείται από την απελευθέρωση, αλλά από την κινητοποίηση και τον αγώνα για την ελευθερία.

Σε αυτό το κάλεσμα δεν υπήρξαν εξαιρέσεις καθώς οι λογοτέχνες και οι ζωγράφοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή.

Η Μηχανή του Χρόνου καταγράφει ποιοι διανοούμενοι συμμετείχαν στην πολεμική προσπάθεια, ενώ κάποιοι από αυτούς δεν ήταν σε ηλικία στράτευσης. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς ή ο ηλικιωμένος ζωγράφος Γιώργος Προκοπίου που ζήτησαν να στρατευθούν.

Ακόμα και πολιτικοί αντίπαλοι του καθεστώτος Μεταξά όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος απαίτησαν να πολεμήσουν.

Ο Ανθυπολοχαγός Οδυσσέας Ελύτης

Η Μηχανή του Χρόνου παρουσιάζει την πολεμική πορεία του Ανθυπολοχαγού Οδυσσέα Αλεπουδέλη. Η  πολεμική δράση, ο τραυματισμός και ο παρολίγον θάνατος του ανθρώπου που έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο ως Οδυσσέας Ελύτης. Ιστορικοί και ειδικοί της λογοτεχνίας εξηγούν πως επηρέασε ο πόλεμος της Αλβανίας το έργο του μεγάλου ποιητή που έγραψε το «Άσμα ηρωϊκό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας».

Η εκπομπή εξιστορεί και την τραγική περίπτωση του αδικοχαμένου Γιώργου Σαραντάρη. Του ταλαντούχου ποιητή που η μοίρα τον έφερε στην πρώτη γραμμή και τον οποίον ο Ελύτης θεώρησε «την πιο άδικη απώλεια» του πολέμου.

Ο Γιάννης Τσαρούχης και η Παναγία της Νίκης

Την εποχή που ξεσπά ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ο Γιάννης Τσαρούχης έχει κάνει κάποια σημαντικά βήματα ως ζωγράφος. Θα επιστρατευθεί και αυτός και θα ζήσει τον πόλεμο. Η ανιψιά του και πρόεδρος του ιδρύματος Γ. Τσαρούχη, Νίκη Γρυπάρη μιλά για την στρατιωτική εμπειρία για τον μεγάλο ζωγράφο, ο οποίος χρησιμοποίησε το ταλέντο του προς όφελος του έθνους, σχεδιάζοντας καμουφλάζ για τον ελληνικό στρατό. Παράλληλα η εκπομπή αφηγείται την ιστορία μιας περίφημης φωτογραφίας και ενός πολύ γνωστού έργου του Τσαρούχη. Της εικόνας που έμεινε γνωστή ως «Παναγία της Νίκης».

Ο ημιονηγός Νίκος Καββαδίας

Ο Νίκος Καββαδίας έχει μείνει γνωστός ως ποιητής της θάλασσας αλλά στον πόλεμο της Αλβανίας έκανε κάτι τελείως διαφορετικό. Υπηρέτησε ως ημιονηγός και έζησε τις κακουχίες και τις δραματικές στιγμές της πρώτης γραμμής. Την πολεμική του εμπειρία κατέγραψε σε ένα από τα ελάχιστα πεζά του κείμενα, στο οποία μιλάει για τη σχέση του στρατιώτη με το άλογο του. Μία ξεχωριστή καταγραφή για τον ρόλο των ζώων, όπως τα άλογα και τα μουλάρια στο Έπος της Αλβανίας.

Μέσα από ντοκουμέντα και αφηγήσεις ειδικών η Μηχανή του Χρόνου ρίχνει φως σε ένα λιγότερο προβεβλημένο κομμάτι της ελληνικής συμμετοχής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μιλούν:

Κώστας Σακελλαρόπουλος, ιστορικός- υπεύθυνος ιστορικών αρχείων του Μουσείου Μπενάκη

Μαρίνα Πετράκη, ιστορικός- ερευνήτρια

Κωνσταντίνος Λαγός- ιστορικός

Ηλίας Καφάογλου δημοσιογράφος- συγγραφέας

Γιώργος Κρικέλας, ιστορικός ερευνητής

Νίκη Γρυπάρη, ανιψιά Γ. Τσρούχη- πρόεδρος Ιδρύματος Γιάννη Τσαρούχη

Μιχάλης Γελασάκης, δημοσιογράφος- συγγραφέας

Αντώνης Πρέκας, δημοσιογράφος