Ελβιέλες και Σπορτέξ. Τα θρυλικά παπούτσια που φορούσαν οι νέοι πριν μάθουν τα Αll Star. “Γεννήθηκαν” στην Καλλιθέα

Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία πιθανότατα να είχαν ακούσει τη φράση “πάλιωσαν οι ελβιέλες μου, να πάμε στο Λαμπρόπουλο να πάρουμε καινούργιες για το σχολείο”.

Ήταν τα παπούτσια που φορούσαν τα παιδιά στη γυμναστική, στις παρελάσεις και τις γυμναστικές επιδείξεις αλλά σύντομα έγιναν σύμβολο των άγριων νιάτων του ’50, ένα στιλ που λάνσαρε με επιτυχία ο James Dean, με λευκό μπλουζάκι, τζιν και αθλητικό.

Οι ελβιέλες γεννήθηκαν στην Καλλιθέα, στην οδό Καλυψούς το 1928 από την ΕΛ.ΒΙ.ΕΛΑ., την Ελληνική Βιομηχανία Ελαστικού, με ιδρυτές τους Νικόλαο Μαυροφίδη και Νικόλαο Αγνιάδη, με καταγωγή από τη Μικρά Ασία.

Εκείνη την εποχή αυτά ήταν τα μόνα αθλητικά παπούτσια που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα. Δεν υπήρχε άλλη εταιρεία που να κατασκευάζει τέτοιου είδους παπούτσια με λαστιχένια σόλα, οπότε το αρτικόλεξο της βιομηχανίας ταυτίστηκε στο μυαλό και την καθημερινότητα των Ελλήνων με τα πάνινα αθλητικά παπούτσια, τα οποία έβγαιναν μόνο σε λευκό χρώμα.

Ο αγγλικός όρος “sneakers”, τον οποίο χρησιμοποιούμε για τα αθλητικά, δεν είχε μπει ακόμη στο λεξιλόγιο των Ελλήνων, παρότι εισήχθη στα λήμματα των αγγλόφωνων λεξικών γύρω στα 1870. Περιγράφει τα παπούτσια με λαστιχένια σόλα που δημιουργεί έναν χαμηλής έντασης ήχο και δίνει την ευκαιρία σε αυτόν που τα φοράει να περπατάει αθόρυβα, να κινείται ύπουλα δηλαδή όπως ακριβώς μεταφράζεται η λέξη “sneak”, απ΄ όπου προκύπτει ο όρος.

Η ΕΛ.ΒΙ.ΕΛΑ έμεινε ανενεργή σε όλη τη διάρκεια της κατοχής και άνθισε στη δεκαετία 1950-1960, όταν έφτασε να απασχολεί περίπου 300 εργαζόμενους. Ο αρχικός ιδρυτής της, ωστόσο, Νικόλαος Μαυροφίδης, είχε πεθάνει από το 1944, οπότε το μερίδιό του κληροδοτήθηκε στους γιους του Αιμίλιο και Στέφανο Μαυροφίδη. Ο Αγνιάδης είχε αποχωρήσει επίσης, λόγω ηλικίας.

Δυστυχώς, η εταιρεία σταμάτησε οριστικά τη λειτουργία της στα μέσα του 1961, καθώς υπέστη γενική κατάσχεση λόγω χρεών σε τράπεζες και ιδιώτες πιστωτές.

Η ονομασία της εταιρείας όμως, μετά το κλείσιμό της πωλήθηκε από τους πιστωτές στη μεγάλη υποδηματοποιία «Αλυσίδα», με έδρα στη Θεσσαλονίκη και η εταιρεία μετονομάστηκε σε «Αλυσίδα-ΕΛΒΙΕΛΑ». Κάποιοι θυμούνται ακόμη, το μεγάλο μαγαζί της εταιρείας στη συμβολή Εγνατίας και Αριστοτέλους, απέναντι από το άγαλμα του Βενιζέλου.

Για πολλά χρόνια επίσης, η Αλυσίδα- Ελβιέλα ήταν προμηθευτής τού Ελληνικού Στρατού. Όσοι υπηρέτησαν τη θητεία τους, ίσως θυμούνται τα μπλε πάνινα με άσπρη σόλα παπούτσια που χορηγούσαν στους νεοσύλλεκτους για τη γυμναστική.

Ωστόσο, οι 30άρηδες μεγάλωσαν με άλλον όρο για να χαρακτηρίσουν τα αθλητικά παπούτσια, κι αυτός δεν ήταν άλλος από τα “Sportex”.

Αυτό συνέβη γιατί στα μέσα του 1970 ιδρύθηκε στην Ελλάδα από τον Νίκο Κατράντζο, αθλητή του Άρη Θεσσαλονίκης και γνωστό από τα καταστήματα KAΤΡΑΝΤΖΟΣΠΟΡ, η «Sportex», αντιπροσωπεία γαλλικής εταιρείας αθλητικών υποδημάτων, η οποία άρχισε να εισάγει σε μεγάλες ποσότητες τέτοια παπούτσια στη χώρα μας.

Το ατού τους ήταν πως τόσο εκείνα που εισήγαγε η αντιπροσωπεία της Sportex, όσο και εκείνα που παρήγαγε η Ζίτα Ελλάς έβγαιναν σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και όχι μόνο σε άσπρο και μπλε,  όπως οι ελβιέλες και είχαν πολύ μεγαλύτερη ζήτηση.

Όμως, τα παπούτσια με τη λαστιχένια σόλα εξακολουθούσαν να αποκαλούνται ελβιέλες μέχρι τις αρχές του 1983, όταν εισήχθησαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα τα All Star κατασκευασμένα από την αμερικανική εταιρεία Converse.

Αλυσίδα- Ελβιέλα θα φορέσω, για ν΄αρέσω

Διαβάστε: «Στο κάμπινγκ». Η θρυλική σειρά της ΕΡΤ 1 που προβλήθηκε το 1989. Τα γυρίσματα έγιναν στο Τολό και οι ηθοποιοί έμεναν πράγματι σε κάμπινγκ

Διαβάστε: «Πες το και θα γίνει». Η εκπομπή των 80ς με την Τζοβάνα Φραγκούλη που πραγματοποιούσε επιθυμίες παιδιών. Γνώρισαν τον Πάπα, τη Νταϊάνα, τον Μαραντόνα και χτύπησαν πέναλτι στον Σαργκάνη