Το πρωί της 5ης Απριλίου του 1944, οι Αθηναίοι αντίκρυσαν το αποτρόπαιο θέαμα της φωτογραφίας. Πέντε άντρες κρεμασμένοι στα κλαδιά δέντρων πολυσύχναστου δρόμου. Εκτιμάται ότι είναι στην περιοχή των Ιλισίων.
Ήταν τα αντίποινα των Γερμανών για την εκτέλεση ενός αξιωματικού των Ταγμάτων Ασφαλείας, που απαξιωτικά ο λαός τους αποκαλούσε Γερμανοτσολιάδες. Δίπλα στους απαγχονισμένους, έστεκαν και δύο αγχόνες που είχαν μείνει κενές. Οι ταμπέλες προϊδέαζαν ότι τα αντίποινα δεν είχαν τελειώσει.
«Γεώργιος Σιδέρης – τον περιμένει η κρεμάλα»
«Θανάσης Νικολαΐδης – τον περιμένει η κρεμάλα»
Οι δύο άντρες είχαν καταφέρει να διαφύγουν και καταζητούνταν. Οι πέντε σύντροφοί τους είχαν πέσει στα χέρια των Γερμανών ένα δίμηνο νωρίτερα. Η αφορμή για την εκτέλεσή τους όμως δόθηκε εκείνες τις μέρες.
Το σημείο όπου στήθηκαν οι κρεμάλες σήμερα, όπως φαίνεται από το Google Maps.
Γιατί κρεμάστηκαν
Όπως πληροφορούμαστε από μνημείο που υπάρχει στο σημείο, οι αγωνιστές που κρεμάστηκαν από τους Γερμανούς ήταν οι εξής:
– Αχιλλέας Πλατυμέσης, 34 χρόνων
– Επαμεινώνδας Βαμβούλης, 26 χρόνων
– Ευάγγελος Στεργίου, 48 χρόνων
-Βλάσσης Αποστολέρης, 21 χρόνων
-Βασίλειος Μπακόπουλος, 41 χρόνων
Πλάκα εις μνήμην των νεκρών αγωνιστών στην οδό Ξενίας.
Ήταν μέλη του ΚΚΕ, που είχαν συλληφθεί τον Φεβρουάριο στο νοσοκομείο Συγγρού. Ένας νοσοκόμος κατέδωσε τους συναδέλφους του ως κομμουνιστές στους Ταγματασφαλίτες και οι Γερμανοί έστησαν μπλόκο και μπόρεσαν να συλλάβουν τους πέντε. Δύο πρόλαβαν να διαφύγουν.
Οι συλληφθέντες παρέμειναν υπό κράτηση για μήνες. Η εκτέλεσή τους αποφασίστηκε εκδικητικά, ως αντίποινα τον Απρίλιο του 1944.
Το χρονικό της εκτέλεσης του ταγματασφαλίτη
Στις 25 Μαρτίου του 1944, εν όψει της Εθνικής Επετείου, η ΕΠΟΝ Καισαριανής-Ζωγράφου είχε οργανώσει ανοιχτό έρανο στις συνοικίες του δήμου. Στα Ιλίσια ανέλαβαν τον έρανο δύο νεολαίοι Επονίτες, συνοδευόμενοι διακριτικά από δυο Ελασίτες.
Στο ύψος του κινηματογράφου ΑΛΕΞ, στην συμβολή των οδών Ξενίας και Μικράς Ασίας, τους σταμάτησε ένας αξιωματικός των Ταγμάτων Ασφαλείας. Ο λοχαγός Κωνσταντίνος Μανωλάκος, αν και τομεάρχης της οργάνωσης Χ των Αμπελοκήπων, ήταν ντυμένος με πολιτικά. Συνοδευόταν από την γυναίκα και την κόρη του. Γι αυτό το λόγο δεν είχε γίνει αντιληπτός με την πραγματική του ταυτότητα.
Κάποια στιγμή, αιφνιδιαστικά, πλησίασε τους ΕΠΟΝίτες, έβγαλε το όπλο του και τους ακινητοποίησε. Ωστόσο, όντας μόνος του δεν μπορούσε να κάνει πολλά.
Έμεινε για αρκετή ώρα να τους σημαδεύει με το όπλο, ενώ οι περαστικοί κοίταζαν αποσβολωμένοι. Στην πραγματικότητα, ο Μανωλάκος περίμενε να εμφανιστούν Γερμανοί από την οδό Παπαδιαμαντοπούλου για να τους συλλάβουν.
Ο ένας από τους δύο ΕΛΑΣίτες, που επίσης παρακολουθούσαν από απόσταση, αποφάσισε να δράσει. Έβγαλε το όπλο του και έριξε στον λοχαγό. Ο Μανωλάκος έπεσε κατευθείαν νεκρός και η ομάδα τράπηκε σε φυγή.
Η αυθεντική φωτογραφία ντοκουμέντο από την κρεμάλα των πέντε ΕΛΑΣιτών.
Αντίποινα
Ο φόνος του Ταγματασφαλίτη εξόργισε τους Γερμανούς. Ο αρχηγός των Ες Ες και ουσιαστικά Κυβερνήτης της κατεχόμενης Ελλάδας, Βάλτερ Σιμάνα, εξέδωσε άμεσα ανακοίνωση γνωστοποιώντας τα αντίποινα:
«ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ
του Ανωτάτου Αρχηγού των Ταγμάτων Ασφαλείας και της Αστυνομίας Ελλάδος.
Ως Αντίποινα δια την κατά την 25.3.44 εν Αθήναις (Αμπελόκηποι) κατά του λοχαγού των ευζώνων Κωνσταντίνου Μανωλάκου υπό κομμουνιστών διαπραχθείσαν δολοφονίαν, διέταξα τον απαγχονισμόν εις τον τόπον του εγκλήματος των κάτωθι ιθυνόντων κομμουνιστών:
Αχιλλ. Πλατυμέση, γεν. 1907, ΚΚΕ αξιωματούχου
Επαμεινώνδα Βαμπούλη γεν. 1918. ΚΚΕ, ρήτορος και αρχηγού προπαγάνδας.
Ευαγγέλου Στεργίου, γεν. 1896, ΚΚΕ αξιωματούχου.
Βλάσση Αποστολάρη, γεν. 1923, ΕΑΜ γραμματέως ομάδος.
Βασιλείου Μπακοπούλου, γεν 1903, ΕΑΜ, γραμματέως ομάδος.
Αι κατά των ευζώνων γενόμεναι επιθέσεις θα τιμωρούνται εις το μέλλον κατά τον αυτόν τρόπον.
Ο Ανώτατος Αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας και της Αστυνομίας Ελλάδος».
Επιχρωματισμένη φωτογραφία των κρεμασμένων ΕΛΑΣιτών στα Ιλίσια.
Πράγματι, το πρωί της 5ης Απριλίου του 1944, οι Ιλισιώτες ξύπνησαν με το αποτρόπαιο θέαμα των απαγχονισμένων, έξω από τον κινηματογράφο ΑΛΕΞ.
Οι Γερμανοί αποφάσισαν να τους αφήσουν κρεμασμένους στα κλαδιά για τρεις μέρες, προκειμένου να παραδειγματιστούν οι υπόλοιποι πολίτες. Ένας Γερμανοτσολιάς τοποθετήθηκε στο σημείο για να τους φυλάει.
Οι ΕΛΑΣίτες όμως δεν τρομοκρατήθηκαν. Τις επόμενες ημέρες οργανώθηκαν αιφνιδιαστικά χτυπήματα εναντίον των ταγματασφαλιτών με σκοπό να κατεβάσουν τους νεκρούς συντρόφους τους από τις αγχόνες.
Μετά από πολυήμερες σφοδρές συγκρούσεις, οι Έλληνες αγωνιστές επικράτησαν. Οι Γερμανοί υποχρεώθηκαν να αποσύρουν τους κρεμασμένους και η διαταγή του Σίμανα να μείνουν επί τρεις μέρες τα πτώματα στην κρεμάλα δεν εκτελέστηκε.
Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Greece at WWII Archives- Επιχρωματισμός: Μηχανή του Χρόνου
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr