Ελέφαντες, μαμούθ, ύαινες και καμηλοπαρδάλεις στη Σαβάνα της Αττικής! Τα οστά ζώων που βρέθηκαν στο Πικέρμι

Αν και φαντάζει απίστευτο στο παρελθόν ο ελλαδικός χώρος να είχε σαβάνες, γεωλογικά έχει αποδειχθεί ότι υπήρχαν σε πολλές περιοχές. Πριν από 7 εκατομμύρια χρόνια, η Αττική είχε θερμότερο και ξηρότερο κλίμα.

Κι εκεί, ζούσαν ζώα όπως μαμούθ, καμηλοπαρδάλεις, ρινόκεροι και ελέφαντες. Για αυτό οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τον όρο “πανίδα του Πικερμίου”  καθώς σε αυτή την περιοχή της Αττικής εντοπίστηκαν απολιθώματα προϊστορικών ζώων.

Πώς ανακαλύφθηκε η πανίδα της σαβάνας στο Πικέρμι

Το 1836, ο άγγλος ιστορικός και φιλέλληνας Τζορτζ Φίνλεϊ, που είχε πολεμήσει στην Επανάσταση του 1821, ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη μελέτη αρχαιοτήτων.

«Δεν ήταν αρχαιοκάπηλος, όπως πολλοί άλλοι. Τον ενδιάφερε κυρίως, γιατί έγραφε την ιστορία της Ελλάδος», ανέφερε στη ΜτΧ ο ιστορικός Κωνσταντίνος Λαγός.

Έτσι, ρωτούσε διάφορους κατοίκους της Αττικής που υπήρχαν αρχαίοι τάφοι. Στο Πικέρμι του είπαν ότι βρίσκονταν μεγάλα κόκαλα, τα οποία ούτε οι ντόποι ήξεραν τι ήταν.

Όταν ο ο Φινλέι πήγε να τα μελετήσει, διαπίστωσε ότι επρόκειτο για απολιθώματα ζώων που είχαν εξαφανισθεί από τον ελλαδικό χώρο.

Τα έδωσε στη φυσιογραφική εταιρεία Αθηνών και έκανε μια διάλεξη για αυτά το 1836. Στη συνέχεια προχώρησαν οι έρευνες σε βάθος. Αυτά τα οστά μελετηθήκαν από τους πρώτους παλαιοντολόγους ενώ για πρώτη φορά χρησιμοποιείται η συνομοταξία.

Το 1838, ένας βαυαρός στρατιώτης καθώς περνούσε από το Πικέρμι εντόπισε κάποια κόκαλα, τα οποία είχαν κρυστάλλους.

«Ήταν κρυστάλλια ασβεστίτη, αλλά τα θεώρησε διαμάντια. Τα έδωσε στον ζωολόγο καθηγητή Ανδρέα Βάγνερ στο Μόναχο, όπου για πρώτη φορά ανακαλύφθηκε ότι ήταν κρανίο πίθηκου» ανέφερε στη ΜτΧ η Ευτέρπη Κοσκερίδου, καθηγήτρια Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας στο ΕΚΠΑ.

Τα ζώα της σαβάνας που έζησαν στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, εκτός της Αττικής, υπήρχαν σαβάνες σε αρκετές περιοχές, όπως η Σάμος, ο Αλμυροπόταμος Εύβοιας, η Κερασία και η Λεκάνη του Αξιού. «Τα ζώα της σαβάνας του ελλαδικού χώρου ανήκουν στο χρονικό διάστημα που ξεκινά από τα 10 εκατομμύρια χρόνια και φτάνουν μέχρι τα 4,2 εκατομμύρια χρόνια πριν», ανέφερε η κα. Κοσκερίδου.

Στην Αττική, και συγκεκριμένα στο Πικέρμι, έχουν ηλικία περίπου 7 εκατομμυρίων ετών. Εκεί τότε ζούσαν αντιλόπες, καμηλοπαρδάλεις, ελέφαντες, ύαινες και τεράστιες χελώνες.

«Εκτός από αυτά είχαμε και δεινοθήρια. Τα δεινοθήρια είναι τεράστια προβοσκυδωτά, τα οποία εξαφανίστηκαν από τον ελλαδικό χώρο. Στο Πικέρμι είχαν ύψος περίπου 4 μέτρα και βάρος 20 τόνους. Επίσης στην περιοχή αυτή βρέθηκαν απολιθωμένοι ρινόκεροι. Άλλα σημαντικά ευρήματα είναι κρανία πιθήκων», είπε η κα. Κοσκερίδου.

Τα συγκεκριμένα είδη ζώων βρέθηκαν στον ελλαδικό χώρο, καθώς από την Ασία βρήκαν διόδους ξηράς. Επιπλέον, χρειάζεται να σημειωθεί ότι τότε δεν υπήρχε το Αιγαίο Πέλαγος, παρά μόνο σε μικρή έκταση. Επομένως, τα ζώα μπορούσαν να περάσουν μέσω ξηράς. Δηλαδή η Ασία και η Ευρώπη ήταν ενωμένες και Νότια.

Το κλίμα του ελλαδικού χώρου ήταν υποτροπικό και ξηρό, με αποτέλεσμα να ευνοεί την έλευση τέτοιων ειδών όπως και την αντίστοιχη βλάστηση. Αργότερα όταν το κλίμα έγινε πιο υγρό και εμφανίστηκαν πιο εκτεταμένα δάση και πιο δασωμένες περιοχές αυτά τα ζώα εξαφανίστηκαν. Η κλιματική μεταβολή τα ανάγκασε να μετακινηθούν για να επιβιώσουν.

Το ρεπορτάζ αποτελεί τμήμα της μεγάλης έρευνας της Μηχανής του Χρόνου για την εκπομπή σχετικά με την κλιματική αλλαγή, που θα προβληθεί στο Cosmote History.