“Τα Κλεμμένα χρόνια”. Η οικογένεια που κρύφτηκε σε ένα μισογκρεμισμένο οίκημα, που βομβαρδίστηκε κατά την τουρκική εισβολή

Το 1974 ήταν για την Κύπρο μια τραγική χρονιά με την Τουρκική εισβολή. Μέχρι και σήμερα, το βόρειο κομμάτι της είναι κατεχόμενο.

Το 2004  οι Ελληνοκύπριοι μπορούσαν για πρώτη φορά να περάσουν τα σύνορα και να επισκεφθούν τα μέρη που άφησαν εξαναγκασμένοι 47 χρόνια πριν.

Τα γεγονότα είναι χαραγμένα στις μνήμες των προσφύγων με το σύνθημα “Δεν ξεχνώ”, στα τετράδια των μαθητών στο δημοτικό σχολείο.

Στη φωτογραφία απεικονίζονται τρία αδέλφια, τα οποία κατά την εισβολή ήταν, 17, 16 και 15 ετών: η Αναστασία, ο Πόλυς και η Ξένια. Τα Τα τρία παιδιά διηγούνται τα οδυνηρά τους βιώματα από τη στιγμή που σήμανε η προειδοποιητική σειρήνα του πολέμου στις 20 Ιουλίου 1974, καθώς και τι αισθάνθηκαν όταν πέρασαν το οδόφραγμα προς την κατεχόμενη γη τους το 2004.

Η ειρηνική συμβίωση πριν τη εισβολή

Πριν την εισβολή, στην Κύπρο ζούσαν αρμονικά Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Σε μια περιοχή της Πάνω Κερύνειας, οδός Βίκτωρος Ουγκώ τα γειτονόπουλα  περνούσαν μια ανέμελη ζωή χωρίς καμία έχθρα. Ο Μουσταφά, ένας Τουρκοκύπριος αγρότης έφερνε κάθε μέρα γάλα στην οικογένεια των τριών αδερφών από τις κατσίκες του. Τα αδέρφια έπαιζαν με τα δικά του παιδιά.

Η ζωή κυλούσε με τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματα της καθημερινότητας όπως και τις μικρές ή μεγάλες χαρές. Ωστόσο όλοι γνώριζαν την ένταση που είχε προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια και τα ακραία επεισόδια που είχαν γίνει σε ορισμένα χωριά με θύματα και από τις δύο πλευρές.

Το προαίσθημα και τα πρώτα σημάδια

Μια μέρα πριν την εισβολή, τα τρία αδέρφια πήγαν τη συνηθισμένη τους βόλτα σε ένα ημιτελές σπίτι και πήραν ένα τηλεσκόπιο. Ο Πόλυς διέκρινε με το τηλεοσκόπιό του μακριά στη θάλασσα κάποια καράβια. Κάνοντας μια πιο προσεγμένη ματιά διέκρινε τούρκικες σημαίες και αναφώνησε: “Αυτά τα καράβια είναι τούρκικα”. Τα αδέρφια κατάλαβαν ότι κάτι κακό θα συνέβαινε και είχαν ένα άσχημο προαίσθημα. Το ίδιο βράδυ, η Αναστασία συνέχισε ένα μυθιστόρημα που είχε αρχίσει μέρες πριν και ένιωσε μεγάλη ανακούφιση όταν το ολοκλήρωσε και το έβαλε στο συρτάρι του γραφείου της. Σαν να γνώριζε τι θα ακολουθούσε.

Οι προειδοποιητικές σειρήνες

Περίπου στις 5 τα χαράματα της επόμενης μέρας οι σειρήνες ήχησαν σε όλη την Κύπρο.

Στο βόρειο κομμάτι του νησιού, οι οικογένειες τρομοκρατήθηκαν.

Η πρώτη αντίδραση της οικογένειας με τα τρία αδέλφια ήταν να κρυφτούν όλοι κάτω από τα κρεβάτια τους κάνοντας προσευχές.

Μετά από αρκετή ώρα όταν ηρέμησαν λίγο τα πράγματα, αποφάσισαν να πάνε στο ημιτελές σπίτι, όπου συνήθως έπαιζαν, και να κρυφτούν στο υπόγειο. Τελικά, αποκαλύφθηκε ότι εκείνο το σπίτι ήταν σημείο πολιτικής άμυνας και στο υπόγειο είχε σακούλια με άμμο.

Η επιβίωση και το ταξίδι προς το Μπελαπάις

Έπειτα από αρκετή ώρα αναμονής, προσευχής και αγωνίας, ακούστηκαν ακριβώς από πάνω τους αεροπλάνα να βομβαρδίζουν.

Όταν τα πράγματα ηρέμησαν, οι πιο τολμηροί βγήκαν έξω να δουν τι συμβαίνει.

Η επιφάνεια του σπιτιού είχε καταστραφεί ολοσχερώς. Η οικογένεια είχε σωθεί από θαύμα. Μετά από 3 μέρες στο υπόγειο, ένας γείτονας τους εντόπισε και τους προειδοποίησε ότι θα πρέπει να φύγουν γρήγορα από τη Κερύνεια γιατί είχε εκκενωθεί.

Με μία κουβέρτα στο χέρι ο καθένας, ξεκίνησαν ένα μεγάλο ταξίδι προς το λιμάνι του Μπέλλα-Πάις, απ΄όπου μπορούσαν να διαφύγουν. Η διαδρομή διήρκησε γύρω στις 7 ώρες. Η γιαγιά των παιδιών, εξαντλημένη ήταν έτοιμη να εγκαταλείψει την προσπάθεια και  τους είπε να συνεχίσουν χωρίς αυτή. Ένας στρατιώτης που συνάντησαν στην πορεία τους, την πήρε στους ώμους του.

Η άφιξη στο Μπελαπάις και η μετέπειτα πορεία στη Λευκωσία

Η οικογένεια κατάφερε να φτάσει στο Μπέλαπάις. Το πρώτο που έκαναν ήταν να προσκυνήσουν στο εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου.

Οι κάτοικοι του χωριού τους υποδέχτηκαν, τους βοήθησαν και τελικά παρέμειναν 6 μήνες.

Όταν διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε προοπτική επιστροφής, έμειναν δυο μήνες στο Καϊμακλί και μετά την Παλιά Λευκωσία.

Στη συνέχεια, τους δόθηκε μια οικία σε προσφυγικό καταυλισμό. Η παράγκα 173. Με τα χρόνια κατάφεραν να μετακομίσουν σε ένα κανονικό σπίτι και να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα.

Το θαύμα με τη τούρκικη σημαία στο Αββαείο του Μπελαπάις

Μια καλοκαιρινή μέρα κατά τη διάρκεια της παραμονής της οικογένειας στο Μπελαπάις, κάποιοι Τούρκοι προσπάθησαν να κατεβάσουν την ελληνική σημαία από το Αββαείο του Μπελαπάις. Χτύπησαν το σταυρό στον ιστό αλλά δεν κατάφεραν να τον βγάλουν.

Ύψωσαν την τούρκικη σημαία αλλά τότε έπιασε μια δυνατή βροχή με χαλάζι. Η τουρκική σημαία σχίστηκε και ο σταυρός στον ιστό ευθυγραμμίστηκε. Όλοι έτρεξαν να δουν το περιστατικό και είπαν ότι επρόκειτο για θαύμα. Οι Τούρκοι φοβήθηκαν και έφυγαν, ενώ οι κάτοικοι δόξαζαν το Θεό.

Το άνοιγμα των οδοφραγμάτων

Η νέα ζωή στη Λευκωσία έγινε συνήθεια. Το 2004 ανακοινώνεται ότι θα ανοίξουν τα σύνορα. Τα συναισθήματα ήταν ανάμεικτα. Να επιστρέψουν ως επισκέπτες στον τόπο τους ή όχι; Η οικογένεια αποφάσισε να πάει.

Μαζί με χιλιάδες πρόσφυγες περίμεναν ώρες να περάσουν το σύνορο.

Οι Τούρκοι κατέγραφαν τα διαβατήρια τους, τους υποχρέωναν να ασφαλίσουν τα αυτοκίνητά τους, να πληρώσουν άμεσα την ασφάλεια και μόνο τότε μπορούσαν περάσουν. Η διαδικασία παραμένει ακόμη η ίδια.

Στη γειτονιά τους είδαν νέα σπίτια, πολυκατοικίες και παντού τούρκικες σημαίες. Απογοήτευση, θλίψη, νόστος για το παρελθόν.

Κλεμμένα χρόνια

Η ιστορία είναι σχεδόν παρόμοια με όσα έζησε κάθε προσφυγική οικογένεια αν και αρκετές θρήνησαν και θύματα.

Τα παιδιά γνωρίζουν ότι δεν έχασαν μόνο την πατρίδα τους αλλά και την ανεμελιά της ηλικίας τους. Είναι τα “κλεμμένα χρόνια”.

Τα χρόνια που στερήθηκαν την ειρήνη, το σπίτι, τη γη τους.

Η κ. Ξένια Ευστρατίου- Πολυκάρπου, που εικονίζεται στην παραπάνω φωτογραφία, έγραψε ένα βιβλίο, όπου περιγράφει αναλυτικά τις εμπειρίες της οικογένειας, με τίτλο “Κλεμμένα Χρόνια”. Η εικόνα εξωφύλλου είναι και η φωτογραφία του άρθρου με τα 3 αδέρφια απεικονιζόμενα σε παιδική ηλικία.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Το ιστορικό κάστρο της Κερύνειας στα κατεχόμενα πολιορκήθηκε εννέα φορές και δεν καταλήφθηκε ποτέ με έφοδο. Έγινε βρετανική φυλακή για τους Ελληνοκύπριους αγωνιστές, που απέδρασαν με σεντόνια