Εικονομαχία, ο θρησκευτικός εμφύλιος στη Μηχανή του Χρόνου. Νέα εκπομπή

ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ, Ο ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ στη ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ με τον Χρίστο Βασιλόπουλο .

Η εκπομπή προβάλλεται στο COSMOTE HISTORY τη Δευτέρα στις 2 Δεκεμβρίου στις 21:00 και σε επανάληψη την Κυριακή στις 8 Δεκεμβρίου στις 17:00.

Η Μηχανή του Χρόνου παρουσιάζει την ιστορία της Εικονομαχίας. Ήταν ένας θρησκευτικός εμφύλιος που κράτησε σχεδόν 150 χρόνια. Τότε οι βυζαντινοί χωρίστηκαν σε εικονομάχους και εικονολάτρες.

Ουσιαστικά συγκρούστηκε το ανατολικό Βυζάντιο που επηρεαζόταν από τη μονοθεϊστική κουλτούρα του Ιουδαϊσμού και του ισλαμισμού και το ελληνορωμαϊκό που εξαιτίας της ειδωλολατρίας, οι πιστοί που μεταστράφηκαν στον χριστιανισμό, ήθελαν να απεικονίζονται ο άγιοι.

Όμως οι εικόνες λατρεύτηκαν χωρίς μέτρο. Τους αποδόθηκαν υπερβολικές και μαγικές ιδιότητες και αυτό θεωρήθηκε ειδωλολατρία.

Επίσης την ίδια περίοδο η αυτοκρατορία αντιμετώπιζε την ορμή των Αράβων και οι ήττες κλόνισαν τον κόσμο. Οι στρατιώτες της Ανατολής, όπως και οι στρατηγοί υποστήριξαν ότι η εικονολατρία, ισοδυναμούσε με ειδωλολατρία. Για αυτό ο θεός δεν στήριζε τον αγώνα τους.

Έτσι, ο ευσεβής αυτοκράτορας Λέων ο Γ, με καταγωγή από την ανατολή, ξεκίνησε την εικονομαχία. Σίγουρα ούτε και ο ίδιος φανταζόταν ότι θα λάβει διαστάσεις πολυετούς και αιματηρού εμφυλίου.

Σε αυτή τη μάχη, οι μοναχοί ταπεινώθηκαν κι εξευτελίστηκαν, μοναχές δολοφονήθηκαν, αξιωματούχοι εξορίστηκαν, λαός ξυλοκοπήθηκε, εικόνες καταστράφηκαν.

Πατριάρχες διαπομπεύθηκαν.

Η οικονομία, η κοινωνία και ο στρατός επηρεάστηκαν με πρωτοφανή τρόπο. Ο Πάπας βρήκε την ευκαιρία να στηρίξει τους εικονολάτρες και να συγκρουστεί με τον αυτοκράτορα, πολλούς αιώνες πριν από το Σχίσμα.

Ο ρόλος των γυναικών

Η εικονομαχία εξελίχθηκε σε δύο φάσεις και έληξε με την παρέμβαση δυο γυναικών που πήραν τη ηνία της αυτοκρατορίας. Της Ειρήνης της Αθηναίας και της Θεοδώρας που έγινε αγία.

Επίσης, την ίδια περίοδο το Βυζάντιο ανέδειξε σπουδαίους αυτοκράτορες και σημαντικούς θεολόγους. Έγινε ισχυρό και αντιμετώπισε τους Άραβες, τους Σλάβους και τους Βούλγαρους.

Ταυτόχρονα στη λήξη της διαμάχης διαμορφώθηκε το δόγμα και η αντιμετώπιση των εικόνων ορίστηκε με τρόπο που δεν αφήνει περιθώρια παρεξήγησης.

Οι πιστοί προσκυνούν το θείο και όχι το ξύλο του εικονίσματος. Αυτή η διαμάχη έβγαλε πιο δυνατό το Βυζάντιο, ανέδειξε περισσότερο τα γράμματα και τις τέχνες, τον πολιτισμό και τις επιστήμες και έλυσε οριστικά τα θεολογικά ζητήματα.

Χωρίς αμφιβολία η εικονομαχία ανέδειξε και την κόντρα ανάμεσα στην εκκλησία και στο κράτος για τα ηνία της εξουσίας. Μια σύγκρουση που κατά περιόδους αναβίωνε έντονα.

Η Μηχανή του Χρόνου παρουσιάζει «ανεικονικούς» ναούς, που χτίστηκαν χωρίς καμία εικόνα και αντέχουν ακόμη στο χρόνο, όπως και ναούς όπου οι εικόνες ασβεστώθηκαν, για να μην φαίνονται.

Στην εκπομπή μιλούν:

Γαβριήλ, Μητροπολίτης Ν. Ιωνίας και Ν. Φιλαδελφείας

Δημήτρης Αθανασούλης, Διευθυντής Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Αθανάσιος Μαρκόπουλος ομότιμος καθηγητής βυζαντινής φιλολογίας ΕΚΠΑ,

Θεοδώρα Αντωνοπούλου καθηγήτρια Βυζαντινής φιλολογίας ΕΚΠΑ,

Ιωάννης Παναγιωτόπουλος καθηγητής γενικής εκκλησιαστικής ιστορίας, τμήμα θεολογίας ΕΚΠΑ,

Δημήτρης Μόσχος, καθηγητής γενικής εκκλησιαστικής ιστορίας, τμήμα θεολογίας ΕΚΠΑ,

Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Γ. Τσορμπατζόγλου, διδάκτωρ Θεολογίας

Μπάμπης Πυλαρινός, αγιογράφος