Εδουάρδος Μάσον. Ποιος ήταν διαβόητος Σκωτσέζος κατήγορος στη Δίκη των Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα. Η δράση του στην Ελλάδα

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού  

Το 1824 στην επαναστατημένη Ελλάδας κατέφθασε ο 25χρονος Σκωτσέζος Εδουάρδος Μάσον.  Σκοπός του νέου φιλέλληνα ήταν να βοηθήσει τους Έλληνες στον αγώνα τους για ανεξαρτησία.

Ο Μάσον ήταν νομομαθής και διανοούμενος. Επιπλέον, μαρτυρίες γι’ αυτόν δείχνουν ότι ήταν ιδιαίτερα έξυπνος, φιλομαθής και φιλόδοξος. Μέσα σε μόλις σε τέσσερις μήνες έμαθε να μιλά και να γράφει στα ελληνικά.

Ένας Σκωτσέζος στην Ελλάδα

Ο Εδουάρδος Μάσον συμμετείχε σε διάφορες πολεμικές εκστρατείες εναντίον των Τουρκοαιγυπτίων. Το 1827 ήταν γραμματέας του λόρδου Τόμας Κόχραν, διοικητή του ελληνικού επαναστατικού στόλου.

Παράλληλα ενδιαφέρθηκε για την ανάπτυξη της παιδείας στους ελεύθερους Έλληνες. Διορίσθηκε καθηγητής διαφόρων μαθημάτων, όπως θεολογία, φιλοσοφία και πολιτικής οικονομίας στο «Αλληλοδιδακτικό Σχολείο» στο Ναύπλιο.

Το 1828 όταν ο Καποδίστριας ήταν Κυβερνήτης διόρισε τον Μάσoν ως δικαστικό και ένα από τα τρία μέλη του «Θαλασσίου Δικαστηρίου» που είχε αρμοδιότητες για τη ναυσιπλοΐα. Ένα χρόνο αργότερα, το Μάρτιο του 1829, ο Μάσον διαφώνησε με τον Καποδίστρια και παραιτήθηκε από τη θέση του. Στη συνέχεια άσκησε τη δικηγορία.

Ήταν ο συνήγορος του Γεωργίου Μαυρομιχάλη που μαζί με τον θείο του Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη δολοφόνησαν τον Κυβερνήτη Καποδίστρια

Κατήγορος στη Δίκη του Κολοκοτρώνη

Το 1833 ο Όθωνας έφθασε στην Ελλάδα ως πρώτος της βασιλιάς. Καθώς ήταν ανήλικος, τη διακυβέρνηση ανέλαβε αντιβασιλεία αποτελούμενη από τρεις Βαυαρούς αξιωματούχους.  Οι Βαυαροί είχαν σε μεγάλη εκτίμηση τον Μάσον και το διόρισαν γενικό εισαγγελέα. Επίσης του ανέθεσαν να οργανώσει τη δικαστική υπηρεσία του νεότευκτου ελληνικού κράτους.

Όταν ο Εδουάρδος Μάσον ανέλαβε αυτό το καίριο πόστο βρισκόταν στην Ελλάδα για μία δεκαετία και είχε προσφέρει τις υπηρεσίες του στη διάρκεια της Επανάστασης και τα πρώτα χρόνια ανεξαρτησίας.

Όμως γρήγορα έδειξε την περιφρόνηση του τόσο στον ελληνικό λαό όσο και στη δικαιοσύνη που υποτίθεται ότι υπηρετούσε. Στη δίκη των Θ. Κολοκοτρώνη και Δ. Πλαπούτα για εσχάτη προδοσία στο Ναύπλιο το Μάιο του 1834 ήταν ο δημόσιος κατήγορος.

Ο Εδουάρδος Μάσον ζήτησε τη θανατική τους καταδίκη.

Στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας αποκαλύφθηκε ότι η κατηγορία εναντίον των αγωνιστών ήταν μία σκευωρία.  Μάλιστα, όπως αποδείχθηκε, ο Μάσον προέβη σε παρανομίες και αυθαιρεσίες προκειμένου να εξασφαλίσει την καταδίκη τους.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο Πρόεδρος του δικαστηρίου Αθανάσιος Πολυζωΐδης και ο Γεώργιος Τσερτσέτης, ένα από τα μέλη του δικαστηρίου, να αρνηθούν να προσυπογράψουν την καταδικαστική απόφαση.

Παραμένει στην Ελλάδα

Όπως ήταν φυσικό, ο ρόλος του Μάσον στη δίκη των αγωνιστών προκάλεσε αγανάκτηση στους Έλληνες και αμαύρωσε τη φήμη του.

Παρά ταύτα, ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει τη ζωή του στην Ελλάδα αφού είχε λάβει το υψηλό αξίωμα του γενικού εισαγγελέα. Είναι αμφίβολο αν στην πατρίδα του τη Σκωτία θα κατείχε μία τόσο σημαντική θέση.

Όταν το Σεπτέμβριο του 1834 η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού βασιλείου, ο Μάσον μετακόμισε εκεί από το Ναύπλιο. Στις 8 Οκτωβρίου 1838 παντρεύτηκε στην Αθήνα την Αμερικανίδα Ελίζαμπεθ Μούλιγκαν που ήταν ιεραπόστολος.

Απέκτησαν τρία παιδιά από τα οποία το πιο γνωστό ήταν η Μπέσσυ Μάσον. Για πολλά χρόνια και μέχρι και το θάνατό της, το 1918, ήταν διευθύντρια του Παρθεναγωγείου της Πλάκας, ιδιοκτησία της θείας της, Κ. Χιλλ.

Συνήγορος στη Δίκη της «Φιλορθοδόξου Εταιρείας»

Το 1840 ο Μάσον είχε πάψει να είναι εισαγγελέας και έτσι άσκησε και πάλι τη δικηγορία.

Η πιο σημαντική υπόθεση που ανέλαβε ήταν η υπεράσπιση των μελών της «Φιλορθοδόξου Εταιρείας». Στόχος τους ήταν η αντικατάσταση του Όθωνα μ’ ένα ορθόδοξο μονάρχη και η οργάνωση επαναστατικών κινημάτων στην Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία που ήταν ακόμη υπό οθωμανική κατοχή.

Ήταν θέσεις που ενστερνίζονταν πολλοί Έλληνες, αλλά όχι το πολιτικό κατεστημένο.

Οι επικεφαλής της  «Φιλορθοδόξου Εταιρείας» ήταν ο Γεώργιος Καποδίστριας, ο μικρότερος αδερφός του Κυβερνήτη, ο Νικόλαος Ρενιέρης και ο Νικηταράς. Οι τρεις δικάστηκαν το 1840 για εσχάτη προδοσία και αθωώθηκαν αφού δεν παρουσιάστηκαν στοιχεία σε βάρος τους.

Είναι πιθανό ότι ο Μάσον μπήκε στην ομάδα υπεράσπισης των μελών της  «Φιλορθοδόξου Εταιρείας» -ήταν συνήγορος του Ρενιέρη- σε μία απόπειρα να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τους Έλληνες που είχαν τρωθεί ανεπανόρθωτα εξαιτίας της Δίκης των Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα.

Την ίδια χρονιά ο Μάσον ξεκίνησε να διδάσκει διάφορα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Όμως τον Δεκέμβριο του 1840 στη διάρκεια μίας διάλεξης κάποιος φοιτητής, ονόματι Κίμων Δάλλας, τον πυροβόλησε δύο φορές δίχως να τον πετύχει.

Ο Μάσον έγινε αρεοπαγίτης αλλά παραιτήθηκε λίγο αργότερα και έφυγε από την Ελλάδα.

Μετακόμισε στην Ιρλανδία όπου έγινε καθηγητής «Ελληνικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας». Στην Ελλάδα επέστρεψε δύο δεκαετίες αργότερα το 1865. Πέθανε στην Αθήνα το 1873 σε ηλικία 74 ετών.

Αρχική εικόνα: Ο Χρήστος Τσάγκας ως Εδουάρδος Μάσον στη “Δίκη των Δικαστών” της Φίνος Φίλμ του 1974. Θέμα της αξιόλογης ταινίας,  σε σενάριο και σκηνοθεσία Πάνου Γλυκοφρύδη με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, είναι η Δίκη των Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα. Πηγή: finosfilm.com