Στο ανατολικότερο άκρο των Ιμαλαϊων, στριμωγμένο ανάμεσα στην Κίνα και την Ινδία βρίσκεται το μικρό Βασίλειο του Μπουτάν. Οι περισσότεροι κάτοικοι του Μπουτάν, που δεν ξεπερνούν τις 800 χιλιάδες, είναι κυρίως αγρότες. Ζουν φτωχικά και χωρίς μεγάλες ανέσεις.
Όμως, αυτό δεν τους στερεί το χαμόγελο. Τα χρήματα δεν ορίζουν την ευτυχία τους. Το 90% των κατοίκων λέει ότι είναι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο, παρόλο που η παγκόσμια κατάταξη του 2018 δεν περιλαμβάνει τη χώρα ούτε στην πρώτη δεκάδα.
Οι ευτυχισμένοι κάτοικοι
Έως το 1960 το Μπουτάν ήταν εντελώς απομονωμένο από τις υπόλοιπες πολιτισμένες χώρες. Το μέσο προσδόκιμο ζωής ήταν 33 χρόνια. Δεν υπήρχαν δρόμοι και σύγχρονα μέσα μεταφοράς. Μουλάρια, βουβάλια και άλογα χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι για να μετακινούνται. Δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε δίκτυο τηλεπικοινωνιών και ταχυδρομικό σύστημα. Οι ξένοι επισκέπτες δεν επιτρέπονταν. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν, όταν ο τέταρτος βασιλιάς του Μπουτάν Γίγκμε Σίνγκγιε Βαντσούκ ανέλαβε την εξουσία το 1972. Έβαλε τέλος στην απομόνωση της χώρας, αν και καθυστερημένα.
O 18χρονος τότε βασιλιάς αντικατέστησε τον δείκτη Α.Ε.Π (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) με τον δείκτη Α.Ε.Ε. (Ακαθάριστη Εγχώρια Ευτυχία) για τη μέτρηση της ευημερίας του τόπου. Η ακαθάριστη εγχώρια ευτυχία λειτούργησε ως την κατευθυντήρια αρχή για την ανάπτυξη του Μπουτάν. Βασιζόταν σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: τη χρηστή διακυβέρνηση, την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι, η ευτυχία ξεπερνά τους οικονομικούς όρους.
Η ελληνίδα φωτογράφος Δήμητρα Στασινοπούλου θέλησε να συναντήσει τους κατοίκους του μικροσκοπικού κράτους και να διαπιστώσει από κοντά εάν πράγματι είναι ευτυχισμένοι. Οι φωτογραφίες της είναι αδιάψευστος μάρτυρας.
Η χώρα άρχισε σιγά σιγά να εκσυγχρονίζεται. Χτίστηκαν σχολεία και νοσοκομεία. Οι πολίτες απέκτησαν δωρεάν ιατρική περίθαλψη και δωρεάν εκπαίδευση. Ο πρώτος εθνικός τηλεοπτικός σταθμός δημιουργήθηκε το 1999. Την ίδια χρονιά έφτασε στο Μπουτάν και το Ίντερνετ. Πλέον οι περισσότεροι έχουν κινητό. Το προσδόκιμο ζωής ανέβηκε στα 67,6 χρόνια.
Το 2006 ο βασιλιάς Βανγκτσούκ εγκατέλειψε τον θρόνο του ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια κοινοβουλευτική δημοκρατία με τη μορφή της συνταγματικής μοναρχίας. Τον διαδέχτηκε ο γιος του, Γίγκμε Κεσάρ Ναμγκιάλ Βανγκτσούκ σε ηλικία 26 ετών. Ο νέος βασιλιάς συνέχισε την ιδέα της ακαθάριστης εγχώριας ευτυχίας. Υποστηρίζει ότι κάθε απόφαση και πολιτική που εφαρμόζεται επιδιώκει την ευτυχία των πολιτών.
Το μυστικό της ευτυχίας τους αναζήτησε και η Ελληνίδα φωτογράφος Δήμητρα Στασινοπούλου, η οποία έφτασε στο μακρινό Μπουτάν και απαθανάτισε την καθημερινή ζωή των ανθρώπων του Μπουτάν
Οι κάτοικοι του Μπουτάν δεν τα έχουν όλα. Μπορεί ο μηνιαίος μισθός τους να μην ξεπερνά τα 150 ευρώ, αλλά βρίσκουν λόγους να χαμογελούν, όπως να διατηρούν τις παραδόσεις τους. Κάνουν συχνά φεστιβάλ χορού και τραγουδιού. Οι γυναίκες φορούν ακόμη “kira”, την παραδοσιακή πολύχρωμη στολή και οι άνδρες τα “gho”, που μοιάζουν με χιτώνες.
Η ζωή τους είναι αφιερωμένη στον Βούδα και στον πνευματισμό. Είναι μια από τις καθαρά βουδιστικές κοινωνίες στον κόσμο και ένας στους εκατό κατοίκους είναι καλόγερος. “Πρέπει να είσαι νοητικά και ψυχικά έτοιμος για την ευτυχία. Δεν έχει σημασία που βρίσκεσαι. Η ευτυχία είναι νοοτροπία”, είχε δηλώσει ο Λάμα από το βουδιστικό μοναστήρι “Tiger’s nest”, δηλαδή η φωλιά της τίγρης.
Παρόλο που το Μπουτάν έχει επίσημα συνταγματική μοναρχία από το 2008, οι βασιλείς εξακολουθούν να θεωρούνται ως ενσαρκώσεις των θεών. Όποιος μιλήσει άσχημα για αυτούς θεωρείται βλάσφημος.
Μπορεί ο μισθός τους να μην ξεπερνά τα 150 ευρώ, αλλά δεν έχουν χάσει το χαμόγελό τους Φωτογραφία: Δήμητρα Στασινοπούλου
Ζουν μέσα στη φύση. Το 72% του Μπουτάν καλύπτεται από παρθένα δάση. Είναι η μοναδική χώρα που έχει τόσο χαμηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα. Είναι ένα παγκόσμιο δημοφιλές κέντρο βιοποικιλότητας. Έχει περισσότερα από 5.000 είδη φυτών. Οι κάτοικοι κρεμάνε σε ψηλά σημεία σημαίες με προσευχές για χαρά και υγεία. Θεωρούν ότι ο αέρας θα πάρει τις ευχές τους και θα τις κάνει πραγματικότητα.
Το Σύνταγμα του Μπουτάν ορίζει ότι το 60 τοις εκατό της χώρας πρέπει να παραμείνει δασική έκταση για πάντα. Απαγορεύονται οι πλαστικές σακούλες, η παραγωγή και πώληση καπνού, αλλά και το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους. Το λαθρεμπόριο καπνού τιμωρείται με τρία χρόνια φυλάκισης. Οι τουρίστες και η ελίτ της χώρας μπορούν να έχουν μαζί τους μέχρι 200 τσιγάρα και να ρωτούν τους φύλακες πού και πότε μπορούν να καπνίσουν.
Η καλύτερη “διαφήμιση”
Η ακαθάριστη εγχώρια ευτυχία λειτούργησε ως το καλύτερο μάρκετινγκ για τη χώρα. Το Μπουτάν άνοιξε τις πύλες του στους τουρίστες. Από ένα άγνωστο και ανεξερεύνητο μέρος μετατράπηκε στον “παράδεισο” που αναζητούν Χολιγουντιανοί σταρ και πολιτικοί για να περάσουν τις διακοπές τους μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Πηγαίνουν να δουν από κοντά τους ανθρώπους που συνεχώς χαμογελάνε. Για να διατηρήσει την ταυτότητα της χώρας αναλλοίωτη, η κυβέρνηση δεν αφήνει παρά συγκεκριμένο αριθμό τουριστών να περάσουν τα σύνορα κάθε χρόνο και τους υποχρεώνει να πληρώνουν ημερήσιο φόρο που φτάνει τα 250 ευρώ.
Οι κάτοικοι κρεμάνε σε ψηλά σημεία σημαίες με προσευχές για χαρά και υγεία. Θεωρούν ότι ο αέρας θα πάρει τις ευχές τους και θα τις κάνει πραγματικότητα. Φωτογραφία: Δήμητρα Στασινοπούλου
Το 2012 η κυβέρνηση του Μπουτάν συγκάλεσε στον ΟΗΕ την σύσκεψη με θέμα “Ευτυχία και Ευημερία: για τον ορισμό ενός νέου οικονομικού παραδείγματος”.
“Ελπίζουμε η διεθνής κοινότητα θα έχει υιοθετήσει ένα οικονομικό παράδειγμα το οποίο θα βασίζεται στη βιωσιμότητα, θα προάγει την πραγματική ανθρώπινη ευτυχία και ευημερία και θα διασφαλίζει επίσης την επιβίωση όλων των ειδών με τα οποία μοιραζόμαστε αυτόν τον πλανήτη” ανέφεραν στη σύσκεψη.
Η δράση αυτή ενέπνευσε τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών περί Ευημερίας και Ευτυχίας λίγους μήνες αργότερα, η οποία καλούσε τις χώρες μέλη “να επιδιώξουν την επεξεργασία συμπληρωματικών μέτρων τα οποία να λαμβάνουν καλύτερα υπόψη τους τη σημασία που έχει η επίτευξη της ευτυχίας και της ευημερίας στην ανάπτυξη προκειμένου να κατευθύνουν τις δημόσιες πολιτικές τους”.
Τα θρησκευτικά φεστιβάλ που συμβολίζουν τη φιλία, την ειρήνη και τη συμπόνια διεξάγονται κάθε χρόνο σε ναούς σε όλο το Μπουτάν. Έχουν μείνει αμετάβλητα για εκατοντάδες χρόνια. Φωτογραφία: Δήμητρα Στασινοπούλου
Τα προβλήματα
Ωστόσο, η συνεχόμενη αστικοποίηση της χώρας έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα. Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι του Μπουτάν μπορούν πλέον να βλέπουν από τις τηλεοράσεις και τα κινητά τους τον έξω κόσμο. Η τηλεόραση έχει κατηγορηθεί για την αύξηση της εγκληματικότητας και πολλοί νέοι φεύγουν από τις επαρχίες του Μπουτάν για να πάνε στην πρωτεύουσα.
“Οι διαφημίσεις δημιουργούν επιθυμίες, οι οποίες δεν ικανοποιούνται από την οικονομική τους κατάσταση. Τα εγκλήματα και η διαφθορά γεννιούνται από τις ανεκπλήρωτες οικονομικές επιθυμίες”, ανέφερε ο Πιούντσο Ράπτεν, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Μπουτάν.
Το 2018 το Μπουτάν κατατάχθηκε στην 97η θέση στη λίστα των Ηνωμένων Εθνών με τις 156 πιο ευτυχισμένες χώρες.
Σύμφωνα με έκθεση από το κέντρο σπουδών Μπουτάν του 2015, ο αριθμός των ανθρώπων που ανέφεραν αρνητικά συναισθήματα όπως θυμό, φόβο και εγωισμό αυξάνεται συνεχώς, ενώ τα θετικά συναισθήματα όπως η συμπόνια και η συγχώρεση μειώνονται.
Όπως φαίνεται αυτό που τους χάρισε τη χαρά, κάποια στιγμή θα τους τη στερήσει. Η απλότητα.
Τις φωτογραφίες μας τις παραχώρησε η ταξιδιωτική φωτογράφος Δήμητρα Στασινοπούλου. Μπορείτε να απολαύσετε τα ταξίδια της εδώ
Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: «Αν ένας Καλάς ασπαστεί το Ισλάμ, δεν μπορεί να ζήσει ανάμεσά μας». Η φυλή στο βόρειο Πακιστάν που επιμένει ότι έχει ελληνικό αίμα. Φωτογραφικό οδοιπορικό της Δήμητρας Στασινοπούλου
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr