«Εδώ Γλάρος. Βλέπω τον ορίζοντα. Ένα απαλό μπλε, μια μπλε λωρίδα. Είναι η Γη. Πόσο όμορφη είναι». Βαλεντίνα Τερεσκόβα, η πρώτη “Εύα” στο διάστημα.

«Βαλεντίνα, η πρώτη Εύα στο διάστημα». Αυτός ο λυρικός τίτλος της γαλλικής εφημερίδας Le Monde είναι χαρακτηριστικός για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε όλος ο κόσμος την πρώτη πτήση γυναίκας στο διάστημα τον Ιούνιο του 1963.

Γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου του 1937 σε ένα μικρό χωριό της κεντρικής Ρωσίας, το Μασλενίκοβο. Ξανθιά με γαλανά μάτια, εργάτρια σε υφαντουργείο και ερασιτέχνης αλεξιπτωτίστρια. Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα είχε στο ενεργητικό της 125 ελεύθερες πτώσεις με αλεξίπτωτο. Ήταν κόρη αγρότη ο οποίος σκοτώθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η μητέρα της ήταν εργάτρια σε υφαντουργείο.

Άρχισε να δουλεύει στα 16 της και δεν είχε πανεπιστημιακή μόρφωση. Γοητεύτηκε από τη θριαμβευτική πτήση του Γκαγκάριν, λέγοντας ότι ήταν η πιο συναρπαστική ημέρα της ζωής της.

Ο ανταγωνισμός της Σοβιετικής Ένωσης με τις ΗΠΑ

Εκείνη την εποχή ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Νικίτα Χρουστσόφ, ήθελε να καταφέρει ένα εντυπωσιακό πλήγμα στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του ανταγωνισμού για την κατάκτηση του διαστήματος. Ο ίδιος σκέφτηκε να στείλει την πρώτη γυναίκα στο διάστημα, επιλέγοντας μια συνηθισμένη Ρωσίδα, εργάτρια ή αγρότισσα. «Ένα απλό κορίτσι ανάμεσά μας που θα έδειχνε το θρίαμβο των ιδεών του Λένιν».

Η Βαλεντίνα ήταν μια από τις πέντε γυναίκες που επιλέχθηκαν για το διαστημικό πρόγραμμα της Σοβιετικής Ένωσης. Για δύο χρόνια ακολούθησαν τη σκληρή εκπαίδευση των ανδρών. Στις 16 Ιουνίου του 1963, η 26χρονη τότε Βαλεντίνα Τερεσκόβα, «ο Γλάρος» όπως την αποκαλούσαν με την κωδική ονομασία για την επικοινωνία με τη Γη, ταξίδεψε στο διάστημα.

Το «Βοστόκ 6» («Ορίζων 6») ήταν το μέσο της για να κατακτήσει το διάστημα. Σκοπός της αποστολής ήταν να μελετηθεί η λειτουργία του γυναικείου σώματος στο διάστημα.

«Εδώ Γλάρος. Βλέπω τον ορίζοντα. Ένα απαλό μπλε, μια μπλε λωρίδα. Είναι η Γη. Πόσο όμορφη είναι». Αυτά τα λόγια της Βαλεντίνα έκαναν τον γύρο του κόσμου. Η Τερεσκόβα έκανε επί τρεις ώρες μέρες το γύρο της Γης, 48 περιστροφές με διάρκεια 88 λεπτά η καθεμία. Διήνυσε συνολική απόσταση 1,93 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Η Τερεσκόβα ολοκλήρωσε την αποστολή της στις 19 Ιουνίου. Τη ώρα που έμπαινε ξανά στη γήινη ατμόσφαιρα είχε ξεπεράσει σε διάρκεια πτήσης όλα τα ρεκόρ των αμερικανών αστροναυτών. «Τώρα οι άνδρες μας δε θα νιώθουν μόνοι στο διάστημα», είχε δηλώσει μετά το τέλος της αποστολής.

Η πρώτη πτήση γυναίκας στο διάστημα κατέρριψε άλλο ένα ανδρικό οχυρό, αν και χρειάστηκε να περάσουν 20 περίπου χρόνια μέχρι να ταξιδέψει η επόμενη γυναίκα.

Η Βαλεντίνα μετά από αυτή την πτήση τιμήθηκε με πολλά βραβεία, ανάμεσα σε αυτά και τι βραβείο Λένιν. Έγινε επίτιμη δημότης σε περισσότερες από 50 πόλεις της Σοβιετικής Ένωσης, αντισυνταγματάρχης του σοβιετικού στρατού, πρόεδρος της Επιτροπής των Σοβιετικών γυναικών, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος και του προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ.

Η διακοπή από τις πτήσεις

Μετά το τέλος της ιστορικής αυτής αποστολής, η Τερεσκόβα εγκατέλειψε το διαστημικό πρόγραμμα. Παντρεύτηκε το συνάδελφό της Άντριαν Νικολάγεφ στις 3 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου. Ο Νικολάγεφ ήταν ο μοναδικός διαθέσιμος εργένης κοσμοναύτης εκείνη την περίοδο. Απέκτησαν μαζί μια κόρη, την Έλενα, αλλά το ζευγάρι χώρισε το 1982. Η Βαλεντίνα όμως ξαναπαντρεύτηκε με τον ορθοπεδικό Γιούλι Σαποσνίκοφ, ο οποίος πέθανε το 1999.

Η Τερεσκόβα τιμήθηκε με πλήθος βραβείων σε όλο τον κόσμο. Θεωρήθηκε ένα από τα σύμβολα της γυναικείας απελευθέρωσης την εποχή εκείνη. Η πατρίδα της, η Ρωσία, την ανακήρυξε «Ηρωϊδα της Σοβιετικής Ένωσης». Τον Απρίλιο του 1980 η Βαλεντίνα Τερεσκόβα επισκέφτηκε την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ως επίτιμη προσκεκλημένη του ΚΚΕ.

Σήμερα είναι 81 ετών. Παρά την ηλικία της, έχει δηλώσει ότι θέλει να συμμετάσχει ξανά σε διαστημική αποστολή.

«Είναι το όνειρό μου. Επί χρόνια θέτω το ζήτημα αυτό. Αλλά μετά τον θάνατο του Γιούρι Γκαγκάριν μου είχαν πει: «χάσαμε τον Γκαγκάριν, για αυτό ξέχνα αυτή την ιδέα». Αυτή είναι μια πρόσφατη δήλωση της Τερεσκόβα, με την οποία δείχνει ότι εξακολουθεί να νιώθει ακμαία και να ονειρεύεται ακόμη μια αποστολή στο διάστημα.

Σε μια ομιλία της της ζητήθηκε να αναφερθεί στις αναμνήσεις της από την πρώτη πτήση.

«Δεν την θυμάμαι απλώς, αλλά όλο και πιο πολύ θέλω να ξανακάνω αυτή την πτήση. Αντιλαμβάνομαι ότι είναι η ηλικία, εδώ όλα τελειώνουν. Όμως όταν πετούσα πάνω από τον Βόλγα, τη γενέτειρά μου, πάντα ήθελα να μιλήσω στη μητέρα μου, να της πως κάποιες πολύτιμες σκέψεις μου. Θυμάμαι όταν βρισκόμουν πάνω από την Αυστραλία, ονειρευόμουν να την επισκεφθώ. Αλλά μόνο τριάντα χρόνια αργότερα έλαβα μια επίσημη πρόσκληση από την κυβέρνηση της, να την επισκεφθώ. Πολύ συχνά βλέπω στα όνειρα μου αυτή την πτήση, είναι ένα αλησμόνητο γεγονός».

Διαβάστε ακόμη στη”ΜτΧ”: Γιατί οι Σοβιετικοί έχασαν τον αγώνα για την κατάκτηση του διαστήματος αν και λίγα χρόνια πριν ήταν μπροστά από τους Αμερικάνους. Το αποτυχημένο πρόγραμμα που εγκαταλείφθηκε το 1989!