Έχασε ένα μάτι, ένα χέρι και είχε παντού τραύματα. Ο “απέθαντος” αξιωματικός, που επέζησε και από δυο συντριβές αεροπλάνου

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Βέλγος Άντριαν Πολ Γκισλέιν Κάρτον ντε Ουίαρτ ( 1880 – 1963) υπήρξε αξιωματικός του βρετανικού στρατού. Πολέμησε στον Δεύτερο Πόλεμο των Μπόερς, τον Α΄  Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Β΄  Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι περιπέτειές του είναι απίστευτες και μπορούν να συγκριθούν μόνο με σενάριο κινηματογραφικής ταινίας.

Κάρτον ντε Ουίαρτ

Ο Κάρτον ντε Ουίαρτ ήταν Βέλγος αριστοκράτης που γεννήθηκε στις Βρυξέλλες το 1880.  Το 1891, η Αγγλίδα μητριά του τον έστειλε σε οικοτροφείο στην Αγγλία. Αργότερα σπούδασε στην Οξφόρδη.

Το 1899 όταν ξέσπασε ο Β΄  Πολέμος των Μπόερς, κάποιοι Άγγλοι φίλοι του ντε Ουίαρτ κατατάχθηκαν εθελοντικά στο βρετανικό στρατό για να πολεμήσουν στη Νότια Αφρική. Ο ντε Ουίαρτ αποφάσισε να τους ακολουθήσει με πλαστά έγγραφα.

Σε αυτά εμφανιζόταν ως Άγγλος που ήταν 25 ετών ενώ στην πραγματικότητα ήταν ένας 19χρόνος Βέλγος.

Στην πρώτη του μάχη με τους Μπόερς, o Κάρτον ντε Ουίαρτ  τραυματίστηκε σοβαρά στο στομάχι και τη βουβωνική χώρα. Επέστρεψε στην Αγγλία για να αναρρώσει.

Ο πατέρας του ήταν έξαλλος όταν έμαθε ότι ο γιος του είχε εγκαταλείψει τις σπουδές του για να πολεμήσει με τους Βρετανούς.

«Η ωραιότερη εμπειρία της ζωής μου»

Παρά το γεγονός ότι ο ντε Ουίαρτ τραυματίστηκε σοβαρά, δήλωνε ότι η συμμετοχή του στη μάχη ήταν «η ωραιότερη εμπειρία της ζωής μου»! Μόλις ανάρρωσε από τα τραύματά του επέστρεψε στη Νότια Αφρική όπου συνέχισε να πολεμά τους Μπόερς.

Η γενναιότητά του στα πεδία των μαχών -αλλά και η αριστοκρατική του καταγωγή- είχαν σαν αποτέλεσμα το 1901 να προαχθεί σε ανθυπολοχαγό του βρετανικού στρατό παρ’ όλο που δεν ήταν Βρετανός πολίτης.

Ήταν τέτοιο το πάθος του Κάρτον ντε Ουίαρτ να πολεμά που όταν το 1902 τελείωσε ο Πόλεμος των Μπόερς με βρετανική νίκη, κανόνισε να μετατεθεί στην Ινδία όπου οι Βρετανοί αντιμετώπιζαν τοπικές εξεγέρσεις.

Χάνει το μάτι του

Το 1914 ξέσπασε ο Α΄  Παγκόσμιος Πόλεμος, και ο ντε Ουίαρτ που ήταν ήδη λοχαγός βρισκόταν στη βρετανική Σομαλιλάνδη (σημερινή Σομαλία) πολεμώντας τον Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλάχ που είχε εξεγερθεί εναντίον των Βρετανών. Σε μια επίθεση σε εχθρικό φρούριο, ο ντε Ουίαρτ πυροβολήθηκε δύο φορές στο πρόσωπο, με αποτέλεσμα να χάσει το αριστερό του μάτι και μέρος του αυτιού. Από τότε φορούσε ένα μαύρο κάλυμμα πάνω από το χαμένο του μάτι.

Ο ίδιος δήλωνε ευτυχής που το σοβαρό τραύμα του είχε ως αποτέλεσμα να φύγει από την Σομαλιλάνδη και έτσι να μπορέσει να πάει στη Γαλλία και να συμμετάσχει στον πόλεμο εναντίον των Γερμανών.

Όταν ο στρατός αρνήθηκε να τον στείλει στη Γαλλία, εξαιτίας της κατάστασής του, ο ντε Ουίαρτ έβαλε τα μεγάλα μέσα για να σταλεί στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου όπου σχεδόν καθημερινά σκοτώνονταν χιλιάδες στρατιώτες.

Α΄  Παγκόσμιος Πόλεμος

Από το Φεβρουάριο του 1915 ο  Κάρτον ντε Ουίαρτ πολεμούσε αδιάκοπα στις μάχες του Α΄  Παγκοσμίου Πολέμου, διοικώντας διαδοχικά τρία τάγματα πεζικού και στη συνέχεια μια ταξιαρχία με τους αντίστοιχους βαθμούς.

Οι άνδρες των μονάδων του ντε Ουίαρτ είχαν κάποια από τα μεγαλύτερα ποσοστά απωλειών του βρετανικού στρατού στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου. Μόλις η μονάδα του έπαιρνε διαταγή να επιτεθεί στις γερμανικές θέσεις, αυτός επιτιθόταν πρώτος φωνάζοντας στους άνδρες του να τον ακολουθήσουν. Το αποτέλεσμα ήταν να θερίζονται από τα εχθρικά πυρά.

Κάθε φορά που ο Κάρτον ντε Ουίαρτ αναλάμβανε τη διοίκηση κάποιας νέας μονάδας, οι στρατιώτες θεωρούσαν ότι είχε φθάσει το τέλος τους. Γνώριζαν ότι στην επόμενη μάχη θα ρίχνονταν πρώτοι στη γραμμή του πυρός. Το παράδοξο ήταν ότι ο ντε Ουίαρτ επιβίωνε πάντα από τις επιθέσεις αν και συνήθως τραυματιζόταν σοβαρά.

Χάνει το χέρι του

Το 1915 τραυματίστηκε στο αριστερό του χέρι από γερμανικές σφαίρες. Στο νοσοκομείο οι γιατροί προσπάθησαν να το σώσουν. Ο καιρός περνούσε και δεν υπήρχε πρόοδος. Ο ντε Ουίαρτ ανυπομονούσε να γυρίσει στην πρώτη γραμμή έστω και μ’ ένα χέρι.

Καθώς ήταν βέβαιος ότι το χέρι του είχε νεκρωθεί ζήτησε από τους γιατρούς να το κόψουν. Αυτοί αρνήθηκαν, οπότε αυτός άρχισε να κόβει μόνος του τα δάκτυλα του τραυματισμένου χεριού του! Οι γιατροί αναγκάστηκαν να του κόψουν ολόκληρο το χέρι.

Μετά από μερικές μέρες ο μονόφθαλμος και μονόχειρας ντε Ουίαρτ ήταν και πάλι στην πρώτη γραμμή στα χαρακώματα και εφορμούσε στις γερμανικές θέσεις επικεφαλής των έντρομων ανδρών του. Στη Μάχη του Σομ τo 1916 χτυπήθηκε από γερμανικά θραύσματα στο κρανίο αλλά επέζησε. Σε επόμενη έφοδο στην ίδια μάχη, τραυματίστηκε στον αστράγαλο. Το 1917 στη Μάχη του Πασεντάλε τραυματίστηκε στο ισχίο, στο πόδι στη Μάχη του Καμπρέι και στο αυτί στη Μάχη του Αράς.

Τα τραύματα στο πόδι τον έκαναν να κουτσαθεί αλλά αυτό δεν τον σταμάτησε να εφορμά πάντα επικεφαλής των ανδρών του από τα χαρακώματα στη διάρκεια των επιθέσεων. Παρά τις εκκλήσεις των ανωτέρων του να πάρει αναρρωτική άδεια, αρνιόταν να αφήσει τα χαρακώματα.

Ο απέθαντος

Τα παρατσούκλια που του είχαν κολλήσει οι στρατιώτες του ήταν «πυροφάγος», «πειρατής» (λόγω της εμφάνισής του) και «απέθαντος». Οι στρατιώτες του ντε Ουίαρτ τον αντιμετώπιζαν με δέος. Από τη μία τον αντιπαθούσαν γιατί πάντα επιζητούσε τη μάχη αλλά ταυτόχρονα τον θαύμαζαν για το θάρρος του και γιατί εφορμούσε πάντα πρώτος στις εχθρικές θέσεις. Στο τέλος σχεδόν κάθε μάχης ήταν ένας από τους τραυματίες.

Στα απομνημονεύματά του που έχουν τίτλο Μία Ευτυχισμένη Οδύσσεια, ο Κάρτον ντε Ουίαρτ σημειώνει «Ειλικρινά, είχα απολαύσει τον πόλεμο». Επίσης, κατηγορούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες που μπήκαν στον Α΄  Παγκόσμιο Πόλεμο με αποτέλεσμα αυτός να τελειώσει και έτσι να στερηθεί τη μεγάλη του χαρά να πολεμά στα χαρακώματα!

Όταν το 1939 ξέσπασε ο Β΄  Παγκόσμιος Πόλεμος, η βρετανική κυβέρνηση προήγαγε τον Κάρτον ντε Ουίαρτ σε υποστράτηγο και τον έστειλε στη Βαρσοβία για να συνδράμει στη διάσωση των Βρετανών διπλωματών και υπαλλήλων της βρετανικής πρεσβείας. Ήταν το διάστημα που ο γερμανικός στρατός προέλαυνε στην πολωνική πρωτεύουσα. Η αυτοκινητοπομπή του ντε Ουίαρτ δέχτηκε επίθεση από τη γερμανική αεροπορία στο δρόμο και η σύζυγος ενός από τους βοηθούς του σκοτώθηκε.

Επιβιώνει από αεροπορικά δυστυχήματα

Στη συνέχεια τον Απρίλιο του 1940 ανέλαβε τη διοίκηση μιας αγγλο-γαλλικής δύναμης που θα επιχειρούσε στη Νορβηγία εναντίον των Γερμανών που είχαν εισβάλλει . Στη διάρκεια της αποστολής του το αεροπλάνο του χτυπήθηκε από ένα γερμανικό μαχητικό. Έκανε αναγκαστική προσγείωση και υπέστη σοβαρές ζημιές. Οι περισσότεροι επιβάτες που ήταν βοηθοί του ντε Ουίαρτ τραυματίστηκαν αλλά ο ίδιος δεν έπαθε τίποτα. Δήλωσε τότε ότι “η εμπειρία ενός αεροπορικού ατυχήματος είναι συγκλονιστική και θα ήθελα να τη ζήσω ξανά!”

Ακριβώς ένα χρόνο αργότερα η ευχή του πραγματοποιήθηκε. Στις 5 Απριλίου 1941 μία μέρα πριν ο Χίτλερ εισβάλει στη Γιουγκοσλαβία, ο Κάρτον ντε Ουίαρτ ταξίδευε με βρετανικό βομβαρδιστικό από το Κάιρο στο Βελιγράδι για να διαπραγματευτεί με τη γιουγκοσλαβική κυβέρνηση τη βοήθεια που οι Βρετανοί θα παρείχαν στους Γιουγκοσλάβους ενόψει της επικείμενης εισβολής. Οι δύο κινητήρες του αεροπλάνου του έπαθαν βλάβη πάνω από τις ακτές της Λιβύης που κατείχαν οι Ιταλοί και το αεροπλάνο προσθαλασσώθηκε περίπου ενάμιση χιλιόμετρο από τη στεριά.

Ο Κάρτον ντε Ουίαρτ χτύπησε το κεφάλι του κατά την πρόσκρουση και έχασε τις αισθήσεις του. Όμως, το κρύο νερό της θάλασσας τον συνέφερε. Έτσι αυτός και οι υπόλοιποι επιβαίνοντες αναγκάστηκαν να κολυμπήσουν μέχρι την ακτή όπου συνελήφθησαν από τις ιταλικές αρχές.

Ο στρατηγός ντε Ουίαρτ μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στη βόρεια Ιταλία.

Δραπετεύει από στρατόπεδο αιχμαλώτων

Έκανε πέντε προσπάθειες να δραπετεύσει. Σε μία απ’ αυτές για επτά μήνες έσκαβε με το μοναδικό του χέρι τούνελ μέσα από το οποίο σκόπευε να δραπετεύσει. Τελικά απέδρασε μεταμφιεσμένος σε ιταλό αγρότη. Όμως, ήταν ζήτημα χρόνου για τις αρχές να τον βρουν αφού έψαχναν για ένα μονόφθαλμο και μονόχειρα 63χρόνο που εμφανιζόταν ως Ιταλός αγρότης ενώ δεν ήξερε ιταλικά.

Οκτώ μέρες μετά τη δραπέτευσή του οι Ιταλοί τον βρήκαν και τον συνέλαβαν.

Τον Αύγουστο του 1943 ο Κάρτον ντε Ουίαρτ οδηγήθηκε στη Ρώμη. Η ιταλική κυβέρνηση σχεδίαζε κρυφά να εγκαταλείψει τον πόλεμο και ήθελε τον ντε Ουίαρτ να ενημερώσει τη βρετανική κυβέρνηση ότι σκόπευε να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με τους Συμμάχους. Ο ντε Ουίαρτ συνόδευσε έναν Ιταλό διπλωμάτη στη Λισαβόνα όπου θα έκανε τις διαπραγματεύσεις με τους Συμμάχους.

Από τη Λισαβόνα, ο Κάρτον ντε Ουίαρτ επέστρεψε στην Αγγλία και ανέλαβε και πάλι τα στρατιωτικά του καθήκοντα. Στάλθηκε σε διάφορες αποστολές στην Άπω Ανατολή όπου οι Σύμμαχοι πολεμούσαν τους Ιάπωνες.

Μετά το τέλος του Β΄  Παγκοσμίου Πολέμου αποστρατεύτηκε. Πέθανε το 1963 στο κρεβάτι του και σε ηλικία 83 ετών .