Γλας. Δείτε από ψηλά την μεγαλύτερη μυκηναϊκή ακρόπολη της Ελλάδας. Κάποτε ήταν νησί και οι κάτοικοι έφυγαν ξαφνικά (drone)

Είναι η μεγαλύτερη μυκηναϊκή ακρόπολη – επταπλάσια σε έκταση από τις Μυκήνες και βρίσκεται βορειοανατολικά της κοιλάδας της Κωπαΐδας.

Το κάστρο του Γλα αποτέλεσε σημαντικό οχυρό της Βοιωτίας και δημιουργήθηκε την περίοδο της Μυκηναϊκής εποχής. Διαθέτει ισχυρό κυκλώπειο τείχος, που περικλείει έκταση 200 στρεμμάτων.

Η θέση παρείχε απεριόριστη θέα προς όλες τις κατευθύνσεις, ενίσχυε τη δυνατότητα εποπτείας της πεδιάδας, ιδιαιτέρως του ανατολικού της τμήματος, καθώς και την γρήγορη πρόσβαση στον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο, διευκολύνοντας τις θαλάσσιες επικοινωνίες.

Το όνομα Γλα προέρχεται από την τουρκική γλώσσα καθώς δεν είναι το γνωστό το αρχαίο όνομα του.

Το εντυπωσιακό κάστρο έχει τρία χιλιόμετρα μήκος και θεωρείται η μεγαλύτερη μυκηναϊκή ακρόπολη της Ελλάδας. Χτίστηκε περίπου το 1.300 π.Χ. ώστε οι άρχοντες της περιοχής να επιβλέπουν την πεδιάδα.

Η πεδιάδα της Κωπαΐδας, τα παλαιότερα χρόνια ήταν λίμνη και ο λόφος που χτίστηκε η ακρόπολη, νησί. 

Το τεράστιο φρούριο υψώθηκε σε ύψος 20 έως 40 μέτρα από την πεδιάδα. Οι προϊστορικοί Μινύες ήλεγχαν την περιοχή της Βοιωτίας. Όταν έφτασαν στην περιοχή ξεκίνησαν την προσπάθεια για αποξήρανση της λίμνης. Τα επόμενα χρόνια χτίστηκε το κάστρο του Γλα.

Δύο εκατομμύρια κυβικά μέτρα χώματος υπολογίζεται, σύμφωνα με σημερινές έρευνες, ότι μετακινήθηκαν και 250.000 κυβικά μέτρα από πέτρες χρησιμοποιήθηκαν για το μεγαλόπνοο έργο.

Το οχυρό είχε 5,50 μέτρα πάχος και αποτελούταν από τεράστιους ογκόλιθους. Για την ολοκλήρωση του, εργάστηκαν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών. Στο εσωτερικό του δεν είναι χτισμένα πολλά κτίρια.

Το μεγαλύτερο και βασικό κτίριο της ακρόπολης  είναι το Μέλαθρον. Υπάρχουν δρόμοι που ενώνουν τις τέσσερις πύλες του κάστρου και αναχώματα περιμετρικά για να εμποδίζουν την εισροή νερού.

Πιθανότατα, το κάστρο του Γλα χρησίμευε ως αποθηκευτικό κέντρο των καλλιεργειών και ως χώρος επίβλεψης των εργασιών στην πεδιάδα. Τα ελάχιστα κτίσματα φανερώνουν ότι δεν χτίστηκε για να κατοικηθεί από πληθυσμό. Λειτουργούσε για να οργανώνονται οι γεωργικές εργασίες, η φορολογία και να ελέγχεται ο τοπικός πληθυσμός.

Εκατό χρόνια μετά την δημιουργία του, το φρούριο εγκαταλείφθηκε ξαφνικά.

Μια μεγάλη φωτιά που ξέσπασε το 1.200 π.Χ. είναι η επικρατέστερη αιτία, η οποία θα προήλθε από κάποιον εχθρό. Όταν καταστράφηκε, αυτόματα σταμάτησαν όλα τα έργα. Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο πόλεμος που ξέσπασε μεταξύ των βασιλείων της Θήβας και του Ορχομενού ήταν η αιτία που η Κωπαΐδα έγινε πάλι λίμνη.

Η οχύρωση και τα κτήρια της ακρόπολης κατασκευάστηκαν σε ενιαίο οικοδομικό πρόγραμμα και ανήκουν, με μικρές αποκλίσεις, στα μέσα του 13^ου αι. π.Χ. Για άγνωστους ακόμη λόγους, όλα τα νέα (και τα παλαιότερα ανεσκαμμένα) κτήρια εγκαταλείφθηκαν συγχρόνως κατά το τέλος του 13^ου αι. π.Χ και οι κάτοικοι φεύγοντας, φαίνεται πως πήραν μαζί τους το μεγαλύτερο μέρος του υλικού πολιτισμού τους.

Το ανασκαφικό πρόγραμμα διενεργείται από την εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, υπό τη διεύθυνση της Δρ. Έλενας Κουντούρη, Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, με την στενή συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας και την υποστήριξη του Δήμου Ορχομενού και της Ενορίας Παναγίας Σκριπούς.

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλόπουλου και το Ίδρυμα Ψύχα.

Αεροφωτογραφίες Michael Miller. Φωτογραφίες ανασκαφών από Υπ. Πολιτισμού.