Δικαστικοί, μητροπολίτες, πολιτικοί στο εδώλιο και στη φυλακή. Η χαμένη ευκαιρία

­­­Πολιτικοί στο εδώλιο

Το 1876 έγινε κάτι πρωτοφανές για το σύγχρονο ελληνικό κράτος.

Δύο πολιτικοί μπήκαν φυλακή.

Ο υπουργός δικαιοσύνης Β. Νικολόπουλος και ο Βαλασόπουλος, υπουργός Δημόσιας εκπαίδευσης και αρμόδιος για τα εκκλησιαστικά.

Τους  έπιασαν να δωροδοκούνται από υποψήφιους μητροπολίτες για να τους βοηθήσουν να εκλεγούν σε τρεις μητροπόλεις που είχαν μείνει κενές.

Τα ποσά που αναφέρθηκαν ήταν εξωφρενικά για την εποχή: ο ένας ιεράρχης φερόταν να έχει λαδώσει με 42 χιλιάδες δραχμές, ο άλλος με 9 χιλιάδες, ενώ ο τρίτος, ο Κομποθέκρας, είχε δωροδοκήσει τον υπουργό με 10 χιλιάδες προκαταβολή και άλλες 8 χιλιάδες, όταν υπογράφηκε το Προεδρικό Διάταγμα του διορισμού του.

Στο πόρισμα περιγράφεται η περίπτωση ενός από τους επίδοξους μητροπολίτες ο οποίος, επειδή δεν είχε άλλα χρήματα, έδωσε ένα ζευγάρι ενώτια, δηλαδή σκουλαρίκια, και μια χρυσή καρφίτσα.

Στο εδώλιο, εκτός από τους Νικολόπουλο και Βαλασόπουλο που είχαν ήδη προφυλακιστεί, κάθισε και ένας ειρηνοδίκης καθώς και οι μητροπολίτες που λάδωσαν τους πολιτικούς.

Προφανώς πρόκειται για τη μοναδική περίπτωση στην ιστορία του ελληνικού κράτους, που υπήρξαν συγκατηγορούμενοι στο ίδιο εδώλιο, υπουργοί, μητροπολίτες και δικαστικοί.

Η εκδίκαση της υπόθεσης άρχισε στις 26 Ιανουαρίου 1876. Κατέθεσαν 109 μάρτυρες και οι κατηγορούμενοι πολλές φορές έβριζε ο ένας τον άλλον.

Ο Β. Νικολόπουλος, λίγο προτού βγει η ετυμηγορία, επέμενε να δηλώνει με στόμφο: «Είναι ύβρις εις την ανθρωπότητα, αισχίστη συκοφαντία να λέγουν ότι έλαβα χρήματα…Εξάκις, κύριοι, διηύθυνα υπουργεία». Την απάντηση την έλαβε ο Νικολόπουλος από τον Εμμανουήλ Ροΐδη που έγραψε για τον πρώην υπουργό: «Γνωρίζει εικοσιτέσσαρας τρόπους να προμηθεύεται χρήματα εξ ων ο τιμιότερος είναι η κλοπή». Η ώρα της κρίσης είχε φτάσει.

Ο πρόεδρος ανέγνωσε την απόφαση του δικαστηρίου που ήταν η καταδίκη των δύο υπουργών διά «56.200 δραχμάς, εν ζεύγος ενωτίων και μίαν καρφίτσαν». Η απόφαση είναι μνημειώδης.

Ο Βαλασόπουλος καταδικάστηκε σε έναν χρόνο φυλάκιση, τριετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων και σε πρόστιμο 56.000 δρχ. υπέρ του πτωχοκομείου! Ο Νικολόπουλος, αν και γαμπρός πρώην πρωθυπουργού, καταδικάσθηκε σε δέκα μήνες φυλάκιση.

Οι μητροπολίτες που είχαν εκλεγεί με δωροδοκία, υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν στο ελληνικό δημόσιο το διπλάσιο του ποσού της σιμωνίας, όπως αποκαλείται στην εκκλησιαστική ορολογία η περίπτωση χειροτονίας ή προαγωγής κληρικών και μοναχών σε εκκλησιαστικό αξίωμα με προσφορά οικονομικών ανταλλαγμάτων.

Έτσι ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Στέφανος Αργυριάδης κλήθηκε να καταβάλει 20 χιλιάδες δραχμές, ο Κεφαλληνίας Σ. Κομποθέκρας 50 χιλιάδες και ο Πατρών Αβέρκιος Λαμπίρης 22.400 δραχμές. Σύνολο 92.400 δρχ.

Το ποσό ήταν τεράστιο για την εποχή και κάποιοι από τους μητροπολίτες έμειναν στη φυλακή μέχρι να συγκεντρώσουν και να καταβάλουν τα χρήματα που είχε ορίσει το δικαστήριο.

Από την πλευρά της εκκλησίας υπήρξε αμηχανία και στρουθοκαμηλισμός.

Αρχικά η Ιερά Σύνοδος δήλωσε ότι δεν θεωρούσε τις πράξεις αυτές σιμωνία. Μετά τη λαϊκή κατακραυγή, οι μητροπολίτες παραιτήθηκαν στις 18 Νοεμβρίου 1877.Η υπόθεση έμεινε γνωστή στην ελληνική ιστορία ως τα Σιμωνιακά.

Όμως η τεράστια ευκαιρία πήγε χαμένη.

Σύντομα οι υπουργοί επέστρεψαν στις μίζες και τη διαφθορά. Η παράδοση συνεχίστηκε απρόσκοπτα και συμμετείχαν όσο το δυνατόν περισσότεροι, ώστε η συγκάλυψη να γίνει επιστήμη.

Στο κόλπο μπήκαν  άπαντες. Τύπος, δικαιοσύνη, επιχειρηματίες και όποτε μπορούσε τσίμπαγε και ο λαός κάνα μεζέ. Σε αυτή τη διαδρομή, αφανείς έμειναν όσοι αντιστάθηκαν. Δεν ήταν λίγοι οι τίμιοι, αλλά αυτούς δεν τους καταγράφει η ιστορία γιατί δεν κάνουν θόρυβο.

Δημήτρης Πετρόπουλος

Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το βιβλίο του Χρίστου Βασιλόπουλου και Δημήτρη Πετρόπουλου:  Ένοχοι και Αθώοι. 23 ιστορίες από την Μηχανή του Χρόνου