ΔΗΑΝΑ, το κόμμα του Κωστή Στεφανόπουλου, που έφυγε από τη ΝΔ όταν εξελέγη αρχηγός ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Γιατί ο Αβέρωφ του είπε “το πρόβατο που φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος”

Η ίδρυση της Δημοκρατικής Ανανέωσης (ΔΗΑΝΑ) στις 6 Σεπτεμβρίου 1985 ήταν αποτέλεσμα της πρώτης διάσπασης που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της Νέας Δημοκρατίας σε επίπεδο ηγεσίας.

Η σύγκρουση εκδηλώθηκε ανάμεσα στους κυριότερους διεκδικητές της ηγεσίας στο κόμμα: τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, εισηγητή της φιλελεύθερης ανανέωσης του συντηρητικού πόλου στην Ελλάδα, και τον Κωστή Στεφανόπουλο, πρεσβευτή της παράδοσης του Καραμανλισμού.

Συγκεκριμένα, ο Στεφανόπουλος δεν προσήλθε στη συνάντηση της κοινοβουλευτικής ομάδας της 29ης Αυγούστου 1985 για εκλογή προέδρου της Ν.Δ., εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό την αντίθεσή του στην απόφαση της 24ης Αυγούστου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να συγκαλέσει την κοινοβουλευτική ομάδα αιφνιδίως, με στόχο την επανεκλογή του μετά την ήττα του κόμματος στις εκλογές του 1985.

Ήταν η τέταρτη φορά που η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος συνεδρίαζε με στόχο την εκλογή προέδρου, μια θέση που είχε διεκδικήσει με αντίπαλο τον Ευάγγελο Αβέρωφ το 1981 και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη το 1984. Λίγο μετά την επανεκλογή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ. ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος παραιτήθηκε και ίδρυσε τη ΔΗΑΝΑ.

Δύο ήταν τα θεμέλια πάνω στα οποία συγκροτήθηκε πολιτικά η ΔΗΑΝΑ. Από τη μία, το προσωπικό πολιτικό κεφάλαιο του προέδρου της, Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου, βουλευτή Αχαΐας και κορυφαίου υπουργού στις κυβερνήσεις Καραμανλή από το 1974 και από την άλλη, η απόσπαση κομματικών στελεχών από τη ΝΔ.

Τη ΔΗΑΝΑ στελέχωσαν εννέα βουλευτές της Ν.Δ.και ήταν οι Νίκος Αναστασόπουλος, Θεόφιλος Γάτσος, Κωνσταντίνος Γιατράκος, Ηλίας Μαλεβίτης, Διάκος Μανουσάκης, Γιώργος Μουτζουρίδης, Κώστας Πρίντζος, Δημήτρης Βρεττάκος, και Στρατής Στρατηγής.

Προστέθηκαν και τα στελέχη της εκτελεστικής επιτροπής της Ν.Δ, Φρόσω Σπεντζάρη και Βασίλης Μαγγίνας.

Στο νεοσύστατο κόμμα προσχώρησαν επίσης μαζικά στελέχη νομαρχιακών επιτροπών και επαγγελματικών οργανώσεων της Ν.Δ., καθώς και της ΟΝΝΕΔ, όπως και σειρά άλλων στελεχών της Ν.Δ.

Ευνοϊκή συνθήκη για την ανάπτυξη της δυναμικής του νεοσύστατου κόμματος αποτέλεσε η θετική υποδοχή του από τα Μ.Μ.Ε. που πρόσκειντο στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Ο Τύπος δημοσίευε καθημερινά τα ονόματα των αποχωρούντων και φιλοξενούσε συνεντεύξεις τους, ενώ η ελεγχόμενη από το κυβερνών κόμμα ΕΡΤ προέβαλε την «κρίση της Ν.Δ.» και κυρίως τον πρόεδρο της ΔΗΑΝΑ, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.

Η προβολή αυτή, η οποία εντάχθηκε στις ευρύτερες τακτικές αποδυνάμωσης της Ν.Δ., έδωσε στη ΔΗΑΝΑ πρόσβαση στη δημοσιότητα σε μια στιγμή όπου ήταν απομονωμένη από τον δεξιό Τύπο και της επέτρεψε να απευθυνθεί σε ένα ευρύτερο κοινό της συντηρητικής παράταξης.

Η δυναμική αυτή αποδείχθηκε, ωστόσο, φθίνουσα.

Στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του Ιουνίου 1989, η ΔΗΑΝΑ εξέλεξε τον Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο στην Α’ Αθηνών με ποσοστό 1,01% και κέρδισε την είσοδό της στο Ευρωκοινοβούλιο.

Στις εκλογές του 1990 εξελέγη στο υπόλοιπο Αττικής, ο Θεόδωρος Κατσίκης, ο οποίος λίγο αργότερα προσχώρησε στις τάξεις τη Ν.Δ., δίνοντας στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη την πλειοψηφία των 151 βουλευτών και αφαιρώντας με αυτόν τον τρόπο από τη ΔΗΑΝΑ την κοινοβουλευτική της εκπροσώπηση.

Όταν στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 1994 ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος δεν εξελέγη, δήλωσε την απόσυρσή του από την ενεργή πολιτική ζωή και τα ανώτερα όργανα του κόμματος αποφάσισαν την αυτοδιάλυση της ΔΗΑΝΑ.

Οι τρεις στρατηγικές της ΔΗΑΝΑ

Τρεις ήταν οι στρατηγικές που εφάρμοσε η ΔΗΑΝΑ προκειμένου να τοποθετηθεί στο ιδιαίτερα πολωμένο πεδίο του πολιτικού ανταγωνισμού στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80.

1. Η διεκδίκηση της συνέχειας τους καραμανλικού «ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού»

2. (….) Το κόμμα διακήρυξε την αναγκαιότητα χάραξης εθνικής και υπερκομματικής πολιτικής για τα μεγάλα προβλήματα του τόπου. (…)

Στην πρώτη επίσημη δημόσια εμφάνισή του, ο πρόεδρος της ΔΗΑΝΑ δήλωσε: «Μπαίνουμε στο ενδιάμεσο των δύο μονομάχων. Δεν είμαστε σοσιαλδημοκράτες και δεν εντασσόμαστε σε καμιά παραδοσιακή ταμπέλα». (…)

Ο Στεφανόπουλος κατήγγειλε τον δικομματισμό, συνδέοντάς τον με τα σκάνδαλα και την αυθαιρεσία. (…)

3. Η επίκληση ενός «νέου πολιτικού ήθους», το οποίο συνίσταται στην ανανέωση και την αναβάθμιση του πολιτικού σκηνικού, την πολιτική αλήθεια και την ανάπλαση της δημοκρατίας. (…)

Ωστόσο ήταν μια εποχή άκρατου δικομματισμού και πολωτικών τακτικών που ο Στεφανόπουλος δεν μπόρεσε να ακολουθήσει με τα γνωστά αποτελέσματα

ΠΗΓΗ: Κείμενο της Φανής Κουντούρη, «Η Ελλάδα στη δεκαετία του 80» επιστημονική επιμέλεια Βασίλης Βαμβακάς- Παναγής Παναγιωτόπουλος, εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Διαβάστε στη “ΜτΧ”:Έρευνα- έκπληξη του 1987. Οι Έλληνες εκνευρίζονται από τις βρώμικες ακτές, τους χούλιγκανς και το χαμόγελο του Μητσοτάκη! Δεν τους ενοχλούν ιδιαίτερα οι οδηγοί και ο έλεγχος στις εισόδους των ντισκοτέκ