“Χτύπησε τα πόδια στο έδαφος όσο πιο δυνατά μπορείς. Είναι θάνατος”! Haka, ο θρυλικός χορός των Νεοζηλανδών. Κι όμως δεν είναι πολεμικός. Η “απάντηση” των Σκωτσέζων και η “χακαρένα”

Οι αθλητές απλώνονται στο γήπεδο και στέκονται απέναντι από τους αντίπαλους.

Αρχίζουν να φωνάζουν και λυγίζοντας τα γόνατά τους, χτυπούν δυνατά τα χέρια στους μηρούς τους.

Γουρλώνουν τα μάτια τους, βγάζουν έξω τη γλώσσα τους και όλοι μαζί, επαναλαμβάνουν: «Kama te! Kama te!»

Πρόκειται για το «Χάκα», τον τελετουργικό χορό των ιθαγενών Μαορί της Νέας Ζηλανδίας.

Αν και οι περισσότεροι θεατές του ράγκμπι θεωρούν ότι οι κινήσεις των All Blacks είναι πολεμικός χορός, στην πραγματικότητα «χάκα» σημαίνει μόνο «χορός» και περιγράφει οποιοδήποτε χορευτικό των Μαορί, όχι μόνο τα πολεμικά, αλλά και όσα γίνονταν προς τιμήν αρχηγών, διακεκριμένων καλεσμένων, ακόμα και νεκρών.

Τα πολεμικά χάκα ονομάζονται «peruperu haka» και είχαν ως στόχο να τρομοκρατήσουν τους αντιπάλους και να εμψυχώσουν τους πολεμιστές πριν τη μάχη.

Οι χορευτές πηδούσαν ψηλά στο αέρα, μούγκριζαν, γούρλωναν τα μάτια και επιδείκνυαν τη δύναμή τους.

Ο διάσημος χορός των All Blacks παρουσιάζει πολλά κοινά με το πολεμικό «peruperu», αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα τελετουργικό χορευτικό που δοξάζει τη ζωή.

Το συνέθεσε το 1820 ο Te Rauparaha, ο αρχηγός της φυλής Ngati Toa, αφού επέζησε μετά από μια άγρια επίθεση.

Είχε κρυφτεί σε ένα λάκκο και όταν ανέβηκε πάλι στην επιφάνεια μετά από μέρες, εκτός από τον λαμπερό ήλιο, αντίκρισε τον «τριχωτό» αρχηγό μιας συμμαχικής φυλής.

Τα λόγια που έγραψε τιμούν τη ζωή και ευχαριστούν τον «τριχωτό άντρα» για τη βοήθειά του.

Ringa pakia

Χτύπησε τα χέρια πάνω στα πόδια

Uma tiraha

Φούσκωσε το στήθος

Turi whatia

Λύγισε τα γόνατα

Hope whai ake

Άφησε τους γοφούς να ακολουθήσουν

Waewae takahia kia kino

Χτύπησε τα πόδια στο έδαφος όσο πιο δυνατά μπορείς

Ka mate! Ka mate!

Είναι θάνατος! Είναι θάνατος!

Ka ora! Ka ora!

Είναι ζωή! Είναι ζωή!

Ka mate! Ka mate!

Είναι θάνατος! Είναι θάνατος!

Ka ora! Ka ora!

Είναι ζωή! Είναι ζωή!

Tenei Te Tangata Puhuru huru

Αυτός είναι ο τριχωτός άντρας

Nana nei tiki mai

Που έφερε τον ήλιο

Whakawhiti t era

Και τον έκανε να λάμψει ξανά

A upa ne ka up ane

Ένα βήμα προς τα πάνω, κι άλλο βήμα προς τα πάνω

Upane, kaupane

Ένα βήμα προς τα πάνω

White te ra

Ο ήλιος λάμπει

Το διάσημο haka

Το «haka» είναι ο εθνικός χορός της Νέας Ζηλανδίας και οι ντόπιοι δίνουν παραστάσεις για τιμώμενα πρόσωπα, προσκεκλημένους, αλλά και τουρίστες.

Βέβαια η «μόδα» του haka ήρθε στο προσκήνιο με την εθνική ομάδα ράγκμπι, που το χόρευε από τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν αντιμετώπιζε άλλες εθνικές ομάδες.

Πλέον έχει γίνει σήμα κατατεθέν των Νεοζηλανδών σε όλα τα σπορ.

Μερικοί αντίπαλοι αντιδρούν περιφρονητικά, αλλά πλέον οι περισσότεροι δείχνουν σεβασμό σε μια πολιτιστική έκφραση.

Το 2014 στο παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ οι Τούρκοι έφυγαν από το γήπεδο και ο κόσμος του γιούχαρε.

“Αποφάσισαν να μην σεβαστούν αυτή την κίνηση που εκπροσωπεί τη χώρα, την παράδοση, τον πολιτισμό και, φυσικά, την ομάδα μας. Ήταν δική τους απόφαση. Είμαστε πολύ περήφανοι για τη “Χάκα”, είναι κάτι που μας ενώνει ως έθνος και θα τη συνεχίσουμε ως το τέλος του τουρνουά’“, ήταν τα λόγια του πάουερ φόργουορντ των “τόταλ μπλακς” Κέισι Φρανκ.

Ο ομοσπονδιακός προπονητής των Τούρκων Εργκίν Αταμάν απάντησε:”Σεβόμαστε τη σημασία της “Χάκα” για τη Νέα Ζηλανδία και το τι εκπροσωπεί για τη χώρα, όμως ήθελα να κρατήσω την ομάδα συγκεντρωμένη αφού ήταν ένα πολύ σημαντικό παιχνίδι για εμάς. Δεν θα είμαστε συγκεντρωμένοι, αν κάθε ομάδα κάνει το τελετουργικό της για δυο λεπτά, πριν από κάθε αγώνα”.

Στη διαφήμιση για το ουίσκι Lawson’s, ο χάκα πήρε μια απάντηση βγαλμένη από την πολεμική παράδοση των Σκωτσέζων.

Στη διαφήμιση, η σκωτσέζικη ομάδα μπαίνει στο γήπεδο για να αντιμετωπίσει τους Νεοζηλανδούς, οι οποίοι αρχίζουν αμέσως το haka.

Οι Σκωτσέζοι παραμένουν ατάραχοι μέχρι το τέλος, όποτε και σηκώνουν επιδεικτικά τα κιλτ τους, όπως έκαναν και οι προγονοί τους πριν τις μάχες και όχι για να πιουν ένα ποτηράκι ουίσκι.

Πριν από λίγα χρόνια, κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο η απάντηση των Βρετανών στο χάκα.

Στο βίντεο, οι αθλητές αρχίσουν να κάνουν τις γνωστές κινήσεις, αλλά μετά ο χορός εξελίσσεται στη διάσημη «Macarena», δημιουργώντας το χιουμοριστικό υβρίδιο «χακαρένα».

Οι Νεοζηλανδοί σχολίασαν αρνητικά το βίντεο, καθώς θεώρησαν ότι προσέβαλε την παράδοση των Μαορί, την οποία τιμούν κάθε φορά που χορεύουν το χάκα στο γήπεδο.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τζέιμς Κουκ. Ο θαλασσοπόρος που εξερεύνησε τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία, ενώ έδωσε το «λάθος» όνομα στα καγκουρό. Πέθανε στη Χαβάη σε συμπλοκή με τους ιθαγενείς και το σώμα του ρίχτηκε στη θάλασσα.