«Χιούστον έχουμε πρόβλημα». Η ιστορική φράση του κυβερνήτη του Απόλλων 13. Η μοιραία έκρηξη και το θρίλερ της επιστροφής στη γη. Γιατί θεωρήθηκε διαστημικό θαύμα

Στις 11 Απριλίου 1970, ο “Απόλλων 13” ξεκίνησε από τη Γη για τη Σελήνη. Θα ήταν η τρίτη επανδρωμένη αποστολή της NASA στο διάστημα. Δύο μέρες αργότερα μία έκρηξη στη δεξαμενή οξυγόνου του πυραύλου άλλαξε τα σχέδια και συγκλόνισε τον κόσμο.

Το πλήρωμα της αποστολής για να γλιτώσει τον θάνατο έπρεπε να εκτελέσει αναγκαστική επιστροφή στη Γη χωρίς προσγείωση, κινδυνεύοντας να χαθεί στο διάστημα. Όμως, οι ψύχραιμοι και ακριβείς χειρισμοίδια του πιλότου οδήγησαν στην μεγαλύτερη “επιτυχημένη αποτυχία” της NASA.

Το χρονικό της αποστολής

11 Απριλίου 1970 και ώρα 13:13 ξεκίνησε η τρίτη επανδρωμένη αποστολή της NASA στο διάστημα, με την ονομασία “Apollo 13”. Αυτό που μόλις δύο χρόνια πριν θεωρούταν αδύνατο, εκείνη τη στιγμή ήταν κάτι σχεδόν αυτονόητο.

Η αποστολή ξεκίνησε χωρίς τυμπανοκρουσίες το ταξίδι της προς στη Σελήνη. Ο Apollo 11 και 12, οι δύο προηγούμενες αποστολές, είχαν ήδη καταφέρει να φτάσουν στην σεληνιακή επιφάνεια.

Το αρχικό πλήρωμα του διαστημικού οχήματος αποτελούνταν από τους αστροναύτες Τζιμ Λόβελ, Φρεντ Χέηζ και Τόμας Ματίνγκλυ. Λίγες μέρες πριν από την εκτόξευση, οι ιατρικές εξετάσεις έδειξαν ότι ένας αστροναύτης από το αναπληρωματικό πλήρωμα είχε συμπτώματα ιλαράς.

Ο πιλότος του διαστημόπλοιου Μάτινγκλυ, επειδή μικρός δεν είχε κάνει το αντίστοιχο εμβόλιο, προκειμένου να αποφευχθεί κίνδυνος ασθένειας κατά την αποστολή, αναγκάστηκε να παραμείνει στο έδαφος. Τη θέση του πήρε ο Τζον Σουάινγκερτ. Το πλήρωμα ήταν πλέον έτοιμο, με τον έμπειρο κυβερνήτη Τζιμ Λόβελ να ηγείται της αποστολής.

“Χιούστον έχουμε πρόβλημα”

Η εκτόξευση πραγματοποιήθηκε κανονικά στις 13:13 από το συγκρότημα εκτόξευσης 39A στο Διαστημικό Κέντρο Κέννεντυ. Το διαστημόπλοιο και η σεληνάκατος έφεραν τις χαρακτηριστικές ονομασίες Odyssey (από την Οδύσσεια του Ομήρου) και Aquarius (Υδροχόος) αντίστοιχα.

Οι δύο πρώτες μέρες του ταξιδιού τους προς τη Σελήνη κύλησαν χωρίς απρόοπτα, αλλά έπειτα από 56 ώρες πτήσης και ενώ βρίσκονταν 300.000 χιλιόμετρα μακρυά από τη Γη σημειώθηκε έκρηξη σε μια από τις δύο δεξαμενές οξυγόνου.

Μόλις ο Σουάιγκερτ πυροδότησε τον κινητήρα ανάδευσης, ένας δυνατός κρότος ακούστηκε σε όλο το σκάφος. Τα φωτάκια κινδύνου ξεκίνησαν να αναβοσβήνουν. Ο πιλότος του διαστημόπλοιου Σουάιγκερτ και ο κυβερνήτης Λόβελ ανέφεραν στο κέντρο ελέγχου “Εντάξει, Χιούστον, είχαμε ένα πρόβλημα εδώ πέρα”.

Αρχικά, πίστευαν ότι πρόκειται για μικροβλάβη και μόλις το διαστημόπλοιο άρχισε να τραντάζεται, κατάλαβαν ότι καταστράφηκε και η δεύτερη δεξαμενή οξυγόνου.

Τότε ήταν που ο κυβερνήτης Λόβελ διόρθωσε τον παρακείμενο χρόνο και είπε την ιστορική φράση στο κέντρο ελέγχου “Χιούστον έχουμε πρόβλημα“.

Διαβάστε ακόμα: Η καραντίνα των αστροναυτών μετά την επιστροφή τους από το φεγγάρι. Απομονώθηκαν για να μην μεταφέρουν εξωγήινα μικρόβια. Τι δήλωσε ο Όλντριν για τον κορωνοϊό

Το πρόβλημα ήταν ότι οι δεξαμενές οξυγόνου όχι μόνο δεν παρείχαν καύσιμα και αέρα, αλλά ήταν συνδεδεμένες με μια μονάδα καυσίμων που φόρτιζε τις μπαταρίες. Η έκρηξη είχε διακόψει το σύστημα, αλλά οι δεξαμενές συνέχιζαν να αντλούν αέρα μέσα του.

Καθώς το Απόλλων 13 βρισκόταν περίπου 330.000 χιλιόμετρα από τη Γη και κατευθυνόταν προς τη Σελήνη, 135 κιλά ημίρευστου αερίου υψηλής πίεσης χάνονταν ανεξέλεγκτα στο διάστημα.

Η επιστροφή στη Γη

Η επιστροφή στη Γη ήταν πλέον μονόδρομος. Το όνειρο της τρίτης προσελήνωσης είχε χαθεί. Η αποστολή εξελίχθηκε σε θρίλερ.

Με τον διαστημικό θαλαμίσκο κατεστραμένο και έτοιμο να μείνει χωρίς ρεύμα και υποστήριξη οξυγόνου, οι αστροναύτες όφειλαν να μετακινηθούν στη μικρή σεληνάκατο, να χρησιμοποιήσουν τη δική της ενέργεια για να εκτρέψουν το σκάφος και να το θέσουν και πάλι σε τροχιά επανεισόδου στη Γη.

Εκεί, το πλήρωμα θα επανερχόταν στο θαλαμίσκο, που ήταν ο μόνος που μπορούσε να αντέξει στην θερμότητα και στην πίεση της ατμόσφαιρας και θα αποσυνέδεαν τη σεληνάκατο, που θα κατακαιγόταν.

Το πρόβλημα ήταν ότι η σεληνάκατος ήταν φτιαγμένη μόνο για δύο άτομα. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Η επιστροφή στη Γη θα διαρκούσε τουλάχιστον 90 λεπτά και θα έπρεπε να επιβιώσουν χωρίς οξυγόνο. Κάτι ουσιαστικά αδύνατο.

Η “επιτυχής αποτυχία”

Η διαστημική αποστολή έγινε παγκόσμιο γεγονός. Οι εφημερίδες και οι τηλεοπτικοί δέκτες μετέδιδαν έκτακτες ειδήσεις και ενημέρωναν τον κόσμο που αγωνιούσε για την κατάσταση του διαστημόπλοιου.

Οι γυναίκες των αστροναυτών δέχονταν επισκέψεις αξιωματούχων και συζύγων άλλως αστροναυτών για συμπαράσταση.

Υπό την καθοδήγηση του πύργου ελέγχου, οι αστροναύτες κατασκεύασαν με ό,τι υλικά βρέθηκαν στο διαστημόπλοιο (σακούλες, χάρτες, κολλητική ταινία) έναν πρόχειρο προσαρμογέα του μηχανήματος από το σκάφος εξυπηρέτησης. Το “γραμματοκιβώτιο” όπως το αποκαλούσαν μεταξύ τους.

Το τελευταίο πρόβλημα που έπρεπε να αντιμετωπίσουν ήταν πως θα γινόταν η αποχώρηση του θαλαμίσκου από τη σεληνάκατο την κατάλληλη στιγμή χωρίς να καταστραφούν και τα δύο μέρη από την έκρηξη. Σε περίπρωση που το σκάφος δεν κατάφερνε να αποχωριστεί από τη σεληνάκατο θα έπεφτε στην θάλασσα σαν βαρίδι.

Έπρεπε να ρισκάρουν, έστω και αν οι πιθανότητες να επιβιώσουν είχαν αρχίσει να λιγοστεύουν. Τελικά, το έβαλαν σε λειτουργία και πυροδότησαν τους πυραύλους για να επιστρέψουν στην Γη. Ο θαλαμίσκος των έξι τόνων ξεκίνησε να επιστρέφει με ταχύτητα 40.000 χιλιόμετρα την ώρα. Στα 120 χιλιόμετρα ήρθε η πρώτη επαφή με την ατμόσφαιρα.

Τα έξι λεπτά σιωπής

Η επικοινωνία διακόπηκε, όπως συμβαίνει πάντα κατά την επανείσοδο για μια περίοδο τεσσάρων λεπτών. Στα πρώτα τρία λεπτά το κλίμα ήταν τεταμένο στο κέντρο επιχειρήσεων. Περίμεναν να περάσει και το τέταρτο λεπτό για να ξεκινήσουν τις προσπάθειες επικοινωνίας.

Έτσι και έγινε. Αλλά παρά τις συνεχείς κλήσεις δεν απαντούσε κανένας. Η αγωνία βρισκόταν στα ύψη. Τελικά στο έκτο λεπτό, οι φωνές των Λόβελ και Χέηζ σκόρπισαν χαρά και ανακούφιση μέσα και έξω από το διαστημικό κέντρο.

Το ημερολόγιο έγραφε 17 Απριλίου 1970, όταν το πλήρωμα του διαστημόπλοιου πάτησε ασφαλώς στη Γη.

Πάνω από 700 δημοσιογράφοι έσπευσαν στο Διαστημικό Κέντρο Κέννεντυ για να καλύψουν τις εξελίξεις. Ο πρόεδρος της Αμερικής Ρίτσαρντ Νίξον έτρεξε να συγχαρεί και να φωτογραφηθεί με τους αστροναύτες, οι οποίοι είχαν γίνει πλέον “σύγχρονοι ήρωες”.

Η αποστολή Απόλλων 13 αν και δεν κατάφερε να προσεληνωθεί, έμεινε στην ιστορία της NASA ως ένα από τα διασημότερα θαύματα. Αποτελεί κομμάτι της διαστημικής ιστορίας που γιορτάζεται ακόμα και σήμερα.

Το 1974 κυκλοφόρησε η ταίνια αμερικανικής παραγωγής “Huston, we’ve got problem”.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: Wikipedia

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Η πρώτη και μοναδική απεργία στο διάστημα. Έγινε από 3 αστροναύτες της ΝΑΣΑ, που αγανάκτησαν με τους εξαντλητικούς ρυθμούς εργασίας και την αδιάλλακτη στάση του διαστημικού κέντρου στο Huston