Χιλιάδες παιδιά εργάζονται σαν σκλάβοι για την τεχνολογία των smartphones, tablets και laptops. Συγκλονιστική η παγκόσμια αδιαφορία

Τα τελευταία 10 με 15 χρόνια, οι ψηφιακές συσκευές, όπως τα smartphones, τα tablets και τα laptops έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Κανείς πλέον δεν μπορεί να σκεφτεί τη ζωή του χωρίς αυτά.

Οι συσκευές αυτές δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, αν δεν δούλευαν κάτω από άθλιες συνθήκες χιλιάδες κάτοικοι της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, μεταξύ των οποίων και ανήλικα παιδιά.

Τα παιδιά σκλάβοι

Με γυμνά χέρια, με κίνδυνο τη ζωή τους και με αντάλλαγμα ελάχιστα χρήματα, σκάβουν σε ορυχεία, όπως αυτό στην πόλη Κολγουέζι, για να βρουν το μέταλλο κοβάλτιο. Πρόκειται για το υλικό που είναι απαραίτητο για να κατασκευαστεί η μπαταρία κάθε “έξυπνου” τηλεφώνου.

Τα περισσότερα παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο στην προσπάθειά τους να συντηρήσουν τις οικογένειές τους με τα ελάχιστα χρήματα που κερδίζουν. Για τη συντριπτική πλειοψηφία των Κονγκολέζων, η εξόρυξη κοβαλτίου είναι η μοναδική διαθέσιμη δουλειά.

Πολλά παιδιά έχουν πεθάνει εν ώρα εργασίας. Ακόμη κι όσα καταφέρνουν να επιζήσουν, είτε βγαίνουν από τις σήραγγες βαριά τραυματισμένα είτε ακρωτηριάζονται είτε αποκτούν σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες.

Βασικά ατομικά δικαιώματα στην υγεία και την εκπαίδευση γίνονται θυσία στο “βωμό” του κέρδους. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, τουλάχιστον 80 μεταλλωρύχοι πέθαναν σε σήραγγες από το Σεπτέμβριο του 2014 έως το Δεκέμβριο του 2015.

Τον Ιούνιο του 2019, 43 μεταλλωρύχοι σκοτώθηκαν στο ορυχείο του Κολγουέζι. Είναι μόνο μερικά από τα χιλιάδες θύματα που, όπως επισημαίνουν οι μελετητές, δεν καταμετρούνται, διότι δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά, ενώ, παράλληλα, δεν λείπουν αναφορές για σώματα που έμειναν θαμμένα κάτω από τo έδαφος.

Κονγκό, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κοβαλτίου

Σύμφωνα με επιτόπια έρευνα του Guardian το 2018, από τους περίπου 255.000 εργάτες εξόρυξης κοβαλτίου στη Δημοκρατία του Κονγκό, τουλάχιστον 35.000 ήταν παιδιά, κάποια και έξι ετών. Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν σε 40.000 τα παιδιά που δουλεύουν ως μεταλλωρύχοι.

Όλοι τους θα ξυπνήσουν από τις 5 τα ξημερώματα, θα δουλέψουν έως και 12 ώρες, σκάβοντας μακριές σήραγγες, για να βρουν το κοβάλτιο και ύστερα θα κουβαλήσουν σάκους με πέτρες, για να πληρωθούν από 1 με 2 δολάρια την ημέρα.

Η χώρα της Κεντρικής Αφρικής είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κοβαλτίου, καθώς παρέχει περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής. Τα αποθέματά της σε κοβάλτιο έχουν υπολογιστεί σε 3,4 εκατ. τόνους, ασυγκρίτως μεγαλύτερα από κράτη, όπως η Κίνα, η Αυστραλία και η Κούβα.

Η ζήτηση για κοβάλτιο διεθνώς αυξάνεται όσο περνούν τα χρόνια. Τόσο που, σύμφωνα με το Bloomberg, μέχρι το 2030 θα μπορούσε να είναι 47 φορές μεγαλύτερη.

Τι είναι το κοβάλτιο και πού χρησιμοποιείται

Το κοβάλτιο (Co) αποτελεί χημικό στοιχείο, το οποίο κατατάσσεται στην κατηγορία των μετάλλων. Βρίσκεται στο φλοιό της Γης, τις περισσότερες φορές μαζί με μικρές ποσότητες νικελίου, σιδήρου και χαλκού.

Η απόσπασή του από τα ορυκτά του και η λήψη του ως καθαρού μετάλλου πραγματοποιείται με τη μέθοδο της ηλεκτρόλυσης. Έχει αργυρόλευκο χρώμα και εμφανίζει μαγνητικές ιδιότητες. Επιπρόσθετα, εντοπίζεται σε πολύ μικρές ποσότητες σε ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς, καθώς αποτελεί συστατικό της βιταμίνης Β12, γνωστή και ως κοβαλαμίνη.

Όσον αφορά τις χρήσεις του, το κοβάλτιο παρουσιάζει πληθώρα εφαρμογών: στην κατασκευή εργαλείων λείανσης και κοπής, στις λεπίδες των τουρμπινών, στους μαγνήτες και σε τεχνητές αρθρώσεις ισχίου και γονάτου.

Επιπλέον, υπάρχει το περίφημο “μπλε του κοβαλτίου”, μια ουσία που παρασκευάζεται μέσω σύντηξης οξειδίου του κοβαλτίου και οξειδίου του αργιλίου και από την αρχαιότητα έχει χρησιμοποιηθεί ως χρωστικός παράγοντας σε κεραμικά και πορσελάνινα σκεύη, κοσμήματα και βαφές.

Η “διαδρομή” του κοβαλτίου

Τις τελευταίες δεκαετίες, το κοβάλτιο ως πρώτη ύλη έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, διότι αποτελεί συστατικό στοιχείο για την κατασκευή των επαναφορτιζόμενων μπαταριών ιόντων λιθίου στα smartphones, τα tablets και τα laptops, όπως επίσης και των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Ισχυρές πολυεθνικές εταιρείες, δραστηριοποιούμενες στους τομείς της εξόρυξης, της τεχνολογίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας, δεν αφήνουν ανεκμετάλλευτο το πλούσιο υπέδαφος του φτωχού αφρικανικού κράτους.

Κινέζοι έμποροι αγοράζουν κοβάλτιο από τους χιλιάδες ντόπιους μεταλλωρύχους και το πωλούν στην Congo Dongfang Mining (CDM), θυγατρική της κινεζικής εξορυκτικής εταιρείας Zhejiang Huayou Cobalt.

Η CDM κατεργάζεται το κοβάλτιο πριν το πουλήσει σε τρεις κατασκευαστές εξαρτημάτων μπαταρίας στην Κίνα και στη Νότια Κορέα.

Με τη σειρά τους εκείνοι πωλούν το κοβάλτιο σε κατασκευαστές μπαταρίας, οι οποίοι κατόπιν προμηθεύουν εταιρείες κολοσσούς, όπως η Apple, η Microsoft, η Samsung, η Sony, η Daimler και η Tesla.

Οι πολυεθνικές που πλουτίζουν αλλά δεν λογοδοτούν

Όλες ανεξαιρέτως οι εταιρείες έχουν σοβαρές ευθύνες για τις δραστηριότητες που συνδέονται με τα προϊόντα τους, αλλά στην πράξη δεν δείχνουν καμία ευαισθησία.

Όπως αναφέρεται σε έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας το 2016, “καμία πολυεθνική δεν παρείχε αρκετές λεπτομέρειες ώστε να εξακριβωθεί ανεξάρτητα από πού προέρχεται  το κοβάλτιο που χρησιμοποιείται στα προϊόντα τους“.

Σχεδόν δύο χρόνια μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης της Διεθνούς Αμνηστίας, λίγες εταιρείες, σύμφωνα με την ίδια, είχαν δημοσιεύσει τους προμηθευτές τους ή είχαν διεξαγάγει έρευνες για να εξακριβώσουν κατά πόσο συνδέεται το κοβάλτιο που αποκτούν με την παιδική εργασία στα ορυχεία του Κονγκό.

Το ζήτημα έχουν στηλιτεύσει και αναδείξει διάφορα δημοσιογραφικά μέσα, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση του Κονγκό έχει δεσμευτεί ότι θα εξαλείψει την παιδική εργασία στον εξορυκτικό τομέα μέχρι το 2025.

Μια εναλλακτική υποστηρίζει πως η τεχνολογία των μπαταριών ιόντων λιθίου θα αντικατασταθεί στο μέλλον από τις μπαταρίες θείου λιθίου, λόγω της υψηλότερης ενεργειακής πυκνότητας των τελευταίων και του μικρότερου κόστους του θείου, ή από μπαταρίες που περιέχουν νάτριο ή μαγνήσιο, καθιστώντας έτσι το κοβάλτιο περιττό.

Ωστόσο, μέχρι να συμβεί αυτό, κάθε smartphone που αγοράζουμε και κουβαλάμε στις τσέπες μας θα φέρει μαζί του το μαρτύριο ενός παιδιού, το οποίο χώνεται χωρίς καμία πρόνοια για την υγεία του στα έγκατα της γης.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Youtube