Χιλή – ΕΣΣΔ. Το γκολ σε άδειο τέρμα, στο γήπεδο των χιλιάδων βασανισμένων από το δικτατορικό καθεστώτος του Πινοσέτ. Η Σοβιετική Ένωση αρνήθηκε να ταξιδέψει στο Σαντάγιο και η Χιλή πέρασε στην επόμενη φάση του Μουντιάλ

21 Νοεμβρίου 1973. Στο μισοάδειο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγο παρατάσσεται η Εθνική ομάδα της Χιλής και κανένας άλλος.

Οι παίχτες της Χιλής ανταλλάσσουν μόνοι τους μερικές πασούλες. Κάποια στιγμή ένας παίχτης σε πολύ μικρή απόσταση από το τέρμα, σουτάρει με δύναμη την μπάλα στα δίχτυα. Η Χιλή έχει προκριθεί στο Μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας. Θα το έκανε και χωρίς αυτό το σκηνικό παρωδία, σε ένα στάδιο που λίγες μέρες πριν γίνονταν βασανιστήρια.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Χιλή με την Σοβιετική Ένωση θα έδιναν δύο αγώνες μπαράζ, με έπαθλο μία θέση στο Μουντιάλ του 1974.

Ο πρώτος αγώνας ήταν προγραμματισμένος να γίνει στη Μόσχα, στις 26 Σεπτεμβρίου.

Δεκαπέντε μέρες πριν, στις 11 Σεπτεμβρίου, ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ, έχοντας τη στήριξη των ΗΠΑ, ανέτρεψε τον Πρόεδρο Σαλβαντόρ Αλιέντε, τον πρώτο εκλεγμένο μαρξιστή αρχηγό κράτους στη Λατινική Αμερική.

Ο Αλιέντε έκανε την τελευταία του ομιλία και λίγες ώρες αργότερα, μέσα στην ίδια μέρα, αυτοκτόνησε, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, που έχει δεχτεί και η οικογένεια του.

Το αν ο Αλιέντε αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε από στελέχη της χούντας παραμένει ακόμα και σήμερα αντικείμενο της ιστορικής έρευνας.

Το στάδιο – στρατόπεδο συγκέντρωσης

Το Εθνικό Στάδιο της Χιλής μετατράπηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης για τους αντιπάλους του καινούριου καθεστώτος.

Από τις 11 Σεπτεμβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι μεταφέρθηκαν και βασανίστηκαν.

Η απελευθέρωσή τους γινόταν με την υπογραφή ενός χαρτιού, που έλεγε πως δεν είχαν κακοποιηθεί.

Στο μεταξύ, η Εθνική ομάδα της Χιλής ταξίδεψε στη Μόσχα για τον προγραμματισμένο για τις 26 Σεπτεμβρίου αγώνα. Σύμφωνα με χιλιανές μαρτυρίες, οι παίχτες της ομάδας, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν και υποστηρικτές του Προέδρου Αλιέντε, είχαν αυστηρές οδηγίες από τη χούντα να μην κάνουν καμιά αναφορά σε ξένους δημοσιογράφους για το τι συμβαίνει στη Χιλή, αλλιώς θα υπήρχαν συνέπειες για τις οικογένειές τους.

Το ματς της Μόσχας έληξε 0-0, ένα αποτέλεσμα καλό για τη Χιλή. Οφειλόταν στην καλή αμυντική απόδοση της ομάδας, αλλά, όπως διηγήθηκε αργότερα ο μοναδικός Χιλιανός δημοσιογράφος που ταξίδεψε ως τη Μόσχα και στον ακραιφνή αντικομμουνιστή διαιτητή.

Την ίδια στιγμή,  οι πληροφορίες και οι εικόνες για το τι συνέβαινε στο Εθνικό Στάδιο της Χιλής έκαναν σιγά σιγά τον γύρο του κόσμου. Η Σοβιετική Ένωση εξέφραζε αμφιβολίες, όχι μόνο για τη διεξαγωγή του ματς στο συγκεκριμένο στάδιο, αλλά και γενικά για το πόσο ασφαλές θα ήταν για τους παίχτες της, να ταξιδέψουν στη συγκεκριμένη χώρα.

Πρότεινε να γίνει ο αγώνας σε ουδέτερο έδαφος. Η χιλιανή ποδοσφαιρική ομοσπονδία πρότεινε τη διεξαγωγή του αγώνα σε άλλο γήπεδο της Χιλής, όμως η χούντα είχε πάρει την απόφασή της. Ο αγώνας ή θα γινόταν στο Εθνικό Στάδιο ή δεν θα γινόταν καθόλου.

Γκολ σε άδειο τέρμα

Έτσι, στις 24 Οκτωβρίου στάλθηκε μια αντιπροσωπεία της ΦΙΦΑ, προκειμένου να εξετάσει την κατάσταση του γηπέδου. Παρά το γεγονός πως τη μέρα επίσκεψης της αντιπροσωπείας στο χώρο του σταδίου βρίσκονταν ακόμα εκατοντάδες κρατούμενοι, οι απεσταλμένοι της ΦΙΦΑ πείστηκαν ή θέλησαν να πειστούν για την «ηρεμία» που επικρατούσε.

Το κρίσιμο ματς θα γινόταν στο Σαντιάγο. Η απόφαση αυτή της ΦΙΦΑ προκάλεσε την οργή του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Οι Σοβιετικοί θεωρούσαν πως η εμμονή της ΦΙΦΑ να μη γίνει το παιχνίδι σε ουδέτερο έδαφος, είχε να κάνει με την κρυφή επιθυμία του Άγγλου προέδρου της, Στάνλεϊ Ρας, οι σοσιαλιστικές χώρες να μποϊκοτάρουν συνολικά το Μουντιάλ, ώστε να συμμετάσχει από το παράθυρο η Αγγλία, που δεν είχε καταφέρει να προκριθεί, κάτι που πάντως τελικά δεν έγινε.

Τελικά, οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν να ταξιδέψουν στο Σαντιάγο, επικαλούμενοι ανθρωπιστικούς λόγους. Ακόμα και σε αυτή την απόφαση, οι πολιτικές σκοπιμότητες έπαιξαν τον ρόλο τους. Σύμφωνα με όσα διηγήθηκαν εκ των υστέρων μέλη της σοβιετικής ομάδας, οι παράγοντες του σοβιετικού αθλητισμού φοβήθηκαν το ενδεχόμενο μιας ήττας, με τις επιπτώσεις που θα είχε στο επίπεδο της πολιτικής προπαγάνδας. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν ο αγώνας παρωδία που περιγράφεται στην πρώτη παράγραφο. Η Χιλή προκρίθηκε στο Μουντιάλ της Γερμανίας, όπου τα αποτελέσματά της δεν ήταν σπουδαία.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Αντιλαλούνε τα τσεκούρια, οι αλυσίδες, να! Έρχονται οι τελείως τρελαμένοι». Ο ποδοσφαιρικός αγώνας στη Γιουγκοσλαβία, που ξεκίνησε έναν εμφύλιο πόλεμο…