Η δολοφονία του κορυφαίου Γερμανού αξιωματικού στην Πράγα. Σε αντίποινα εκτελέστηκαν 5000 άτομα και ο ορθόδοξος επίσκοπος έγινε νεομάρτυρας

Στις 27 Μαΐου 1942 στην καρδιά της γερμανοκρατούμενης Πράγας, δύο Τσεχοσλοβάκοι πατριώτες, ο  Jozef Gabčík και ο Jan Kubiš που είχαν εκπαιδευθεί στη Βρετανία, αποπειράθηκαν να σκοτώσουν τον Reinhard Heydrich, τοποτηρητή του Χίτλερ στην κατεχόμενη Τσεχία, την οποία όταν οι ναζί κατέλαβαν τη χώρα το 1939, τη μετονόμασαν σε “Προτεκτοράτο Βοημίας και Μοραβίας”.

Καθώς το αυτοκίνητο του Heydrich περνούσε μπροστά από τους Gabčík και Kubiš, αυτοί προσπάθησαν να τον πυροβολήσουν μ’ ένα πολυβόλο που όμως έπαθε εμπλοκή. Έτσι, πέταξαν μία χειροβομβίδα που εξερράγη δίπλα στο αυτοκίνητο. Ο Heydrich τραυματίστηκε σοβαρά στην έκρηξη και πέθανε οκτώ ημέρες αργότερα, εξαιτίας μόλυνσης των τραυμάτων του.

Το 1942 η πενικιλίνη ήταν γνωστή στους Συμμάχους, αλλά όχι στους Γερμανούς. Είναι πολύ πιθανόν ότι ο Heydrich θα γλίτωνε αν του χορηγούνταν πενικιλίνη. Ο Reinhard Heydrich δεν υπήρξε ένας συνηθισμένος Γερμανός διοικητής κατεχομένης ευρωπαϊκής χώρας. Παράλληλα με τα χρέη τοποτηρητή της «Βοημίας και Μοραβίας» ήταν αρχηγός των δυνάμεων ασφαλείας των Ναζί (Γκεστάπο, SD κ. ά.) και υπαρχηγός του Χίμλερ στα SS.

Ο Heydrich υπήρξε, επίσης, ο αρχιτέκτονας της «Τελικής Λύσης», δηλαδή του προγράμματος εξόντωσης όλων των Εβραίων της Ευρώπης, και ο ιθύνων νους των στρατοπέδων θανάτου. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί εξασφάλιζαν μεγάλες ποσότητες πολεμικού υλικού από τα εργοστάσια στην κατεχόμενη Τσεχοσλοβακία. Όμως, στα εργοστάσια αυτά  είχαν αρχίσει να γίνονται σαμποτάζ από αντιστασιακούς και έτσι οι ποσότητες υλικού δεν ήταν ποτέ όσο απαιτούσαν οι Γερμανοί.

Ο Χίτλερ αποφάσισε να λύσει το πρόβλημα στέλνοντας στην περιοχή τον Heydrich. Αυτός αντιμετώπισε την Αντίσταση εφαρμόζοντας τις γνωστές τακτικές των SS που ο ίδιος είχε τελειοποιήσει, όπως μαζικές εκτελέσεις πατριωτών και την κατατρομοκράτηση του πληθυσμού με απάνθρωπα μέτρα. Έτσι κέρδισε επάξια το προσωνύμιο «Χασάπης της Πράγας». Οι Γερμανοί εκδικήθηκαν τον θάνατο του Heydrich με την εκτέλεση 5000 ατόμων και την εξόντωση όλων των κατοίκων του χωριού Λίντιτσε.

Επίσης, ξεκίνησαν μαζικό ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη των δραστών που χτύπησαν τον «Χασάπη της Πράγας». Οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν από ένα προδότη ότι εκτός από τους δύο εκτελεστές υπήρχαν και άλλα πέντε άτομα που ενεργούσαν ως υποστηρικτική ομάδα. Όλοι τους κρύβονταν στην υπόγεια κρύπτη του Ορθόδοξου Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Κυρίλλου και Μεθόδιου, στο κέντρο της Πράγας.

Στις 18 Ιουνίου 1942 οι επτά Τσεχοσλοβάκοι πατριώτες περικυκλώθηκαν από 800 άνδρες των SS και της Γκεστάπο. Ακολούθησε σκληρή μάχη στη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν τρεις πατριώτες. Στο τέλος οι Γερμανοί πλημμύρισαν την κρύπτη με μεγάλη ποσότητα νερού προκειμένου να πνίξουν τους τέσσερις επιζώντες ή να τους εξαναγκάσουν να παραδοθούν. Και οι τέσσερις προτίμησαν να αυτοκτονήσουν μέσα στην κρύπτη του ναού.

Οι Γερμανοί συνέλαβαν τον Ορθόδοξο Επίσκοπο της Πράγας, Gorazd, τους δύο ιερείς και τους επιτρόπους των Αγίων Κυρίλλου και Μεθόδιου. Όλοι τους υπέστησαν φριχτά βασανιστήρια, αλλά η στάση του Gorazd ήταν ιδιαίτερα γενναία: πήρε όλη την ευθύνη πάνω του και ομολόγησε ότι μόνο αυτός είχε δώσει άσυλο στους εκτελεστές του Heydrich (κάτι που δεν ίσχυε), προκειμένου να γλιτώσει τους υπόλοιπους. Μάλιστα, έγραψε επιστολές στη ναζιστική ιεραρχία παρακαλώντας να εκτελέσουν τον ίδιο και να αφήσουν τους άλλους ελεύθερους.

Όμως οι προσπάθειες του Gorazd έπεσαν στο κενό, και στις 4 Σεπτεμβρίου 1942 οι Γερμανοί τους εκτέλεσαν όλους. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τέθηκε εκτός νόμου στην κατεχόμενη Τσεχοσλοβακία και έκλεισαν όλοι οι ναοί. Μετά τον πόλεμο ο Gorazd ανακηρύχθηκε νεομάρτυρας των Ορθοδόξων Εκκλησιών της Σερβίας και της Μοραβίας και εικόνες του υπάρχουν σε διάφορους ναούς.

Η εκτέλεση του Heydrich και η μάχη μέσα στην κρύπτη του ναό των Κυρίλλου και Μεθοδίου απαθανατίστηκαν στον κινηματογράφο με πιο πρόσφατη την ταινία «Επιχείρηση Ανθρωποειδές (Anthropoid)» του 2016. Ο τίτλος της ήταν και η πραγματική κωδική ονομασία της επιχείρησης εξόντωσης του Heydrich. Σήμερα στην Πράγα στον ναό των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου υπάρχουν τα μνημεία των γενναίων Τσεχοσλοβάκων πατριωτών που πέθαναν εκεί, καθώς και των ορθοδόξων κληρικών και λαϊκών που τους προστάτευσαν και εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς.

Του ιστορικού Κ. Λαγού

αρχική εικόνα: Wikipedia

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το θρίλερ της εξαφάνισης του «χασάπη της Θεσσαλονίκης» που έστειλε χιλιάδες Εβραίους στο Άουσβιτς. Δίκη μετά θάνατον για τον Αλόις Μπρούνερ ζητά η Ισραηλιτική Κοινότητα