ΕΠΟΣ 40

Δέκα γεγονότα που πολλοί αγνοούν για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το έπος του '40 και την Κατοχή.

Μια μαύρη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας είναι η αρθρογραφία ελλήνων διανοουμένων σε προπαγανδιστικά περιοδικά που κυκλοφορούσαν επί Κατοχής. Ένα από αυτά ήταν το ιταλικό «Κουαδρίβιο». Ξεκίνησε να εκδίδεται στα ελληνικά το 1941, λίγο μετά την ιταλική κατοχή στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Το ιταλικό «αδερφάκι» του μετρούσε ήδη μία οκταετία ζωής. Το «Quadrivio» ιδρύθηκε το […]

Από την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940 μέχρι και τον Απρίλιο του 1941, σκοτώθηκαν οκτώ χιλιάδες στρατιώτες και αξιωματικοί. Έπεσαν στα πεδία μάχης μέσα στις χαράδρες και στα βουνά της Αλβανίας. Μέχρι σήμερα παραμένουν εκεί χωρίς τάφο.  Οι οικογένειές τους ακόμα τους μνημονεύουν και αναζητούν τα οστά τους. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν […]

Απρίλιος 1941. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος είναι ακόμα σε εξέλιξη. Παρά τις νέες ήττες στην εαρινή επίθεση, οι Ιταλοί πολεμούν λυσσασμένα για να δικαιώσουν τον Μουσολίνι. Ο ελληνικός στρατός έχει διαψεύσει τα σχέδιά του και έχει κυνηγήσει τον αντίπαλο μέχρι την θάλασσα. Στη Χειμάρρα όπου ο ελληνικός πληθυσμός είναι κυρίαρχος, οι ντόπιοι έχουν ανοίξει τα σπίτια […]

Ανάμεσα στους χιλιάδες Έλληνες που πολέμησαν κατά των εισβολέων το 1940 ήταν και πολλοί διάσημοι ή φαντάροι που αργότερα διακρίθηκαν στον καλλιτεχνικό στίβο. Ηθοποιοί, ζωγράφοι, ποιητές και πεζογράφοι παρουσιάστηκαν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, όπου απέδειξαν πως δεν ήταν “λαπάδες”, κατά τη φράση της εποχής, και το κυριότερο δεν προσπάθησαν να λουφάρουν. Λάμπρος Κωνσταντάρας  Σε […]

“Νεκρούς θάπτειν, νεκρόν μην υβρίζειν” έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Η ταφή και ο σεβασμός προς τους νεκρούς είναι ένα πανάρχαιο ελληνικό έθιμο. Δεν είναι μια τυπική διαδικασία, αλλά μέρος της θρησκευτικής πίστης, πατριωτικό καθήκον και εσωτερική ανάγκη όσων έμειναν πίσω. Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που έδωσαν τη ζωή τους και με το αίμα τους έγραψαν σελίδες […]

Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου δεν ήταν λίγοι οι στρατιώτες που ανέφεραν ότι σε δύσκολες στιγμές στο μέτωπο, αναζήτησαν στήριγμα στο θεό και προσευχήθηκαν στην Παναγία για να τους προστατεύσει.  Κάποιοι από αυτούς που βρέθηκαν σε μεγάλη δοκιμασία, ανέφεραν ότι είχαν δει ακόμα και οράματα με την μορφή της Παναγίας. Η διήγησή τους εκείνες […]

“Θα τελειώσει ο πόλεμος και θ’ ανθίσουν οι λόγγοι και θα πάψουν ν’ ακούγονται των μανάδων οι βόγκοι. Θα τελειώσει ο πόλεμος που με πίκρες μας ντύνει κι όπως πρώτα χαρούμενη θα ξανάρθει η ειρήνη”. Η φωνή της Σοφία Βέμπο σφράγισε την αντίσταση ενάντια στον κατακτητή. Με την κήρυξη του πολέμου το 1940 ανέλαβε την […]

Οκτώβριος 1940. Τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν πάνω από την Ελλάδα. Στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, Ιταλοί, Γερμανοί και Άγγλοι κατάσκοποι, προσπαθούσαν να συλλέξουν πληροφορίες, πριν από την επίθεση του Μουσολίνι. Η Αγγλία ήδη από το 1916 με 1917 είχε οργανώσει στην Ελλάδα ένα εκτενές δίκτυο κατασκόπων μέσω της Intelligence service και […]

Από την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου τα σχέδια των Ιταλών προέβλεπαν διείσδυση στην Πίνδο με κατεύθυνση το Μέτσοβο, αποσκοπώντας να διασπάσουν τις ελληνικές δυνάμεις της Ηπείρου από εκείνες της Δυτικής Μακεδονίας. Αν οι Ιταλοί καταλάμβαναν το Μέτσοβο, η Ελλάδα θα κοβόταν στα δύο. Την επίθεση είχε αναλάβει μια από τις πιο επίλεκτες μονάδες του ιταλικού […]

Από την πρώτη στιγμή της κήρυξης του ελληνοϊταλικού πολέμου δεν επιστρατεύθηκαν μόνο φαντάροι, αλλά και χιλιάδες ζώα από τις πόλεις και την ύπαιθρο. Άνθρωποι και ζώα έγιναν αχώριστοι σύντροφοι, μοιράστηκαν κακουχίες, πείνα, ακόμη και το θάνατο. Η έλλειψη οχημάτων και το δύσβατο έδαφος της Ηπείρου ήταν οι βασικοί λόγοι που χρησιμοποιήθηκαν χιλιάδες ζώα στον ελληνοϊταλικό […]

Το πλήρωμα του υποβρυχίου πέρασε την παραμονή και την ημέρα των Χριστουγέννων, στο βυθό της θάλασσας, κυνηγημένο από το ιταλικό ναυτικό.

Γράφει ο Μαλεσιάδας Αναστάσιος-Σπυρίδων Ιστορικός Ερευνητής Στις 28 Οκτωβρίου του 1940, ο Ιταλικός στρατός εφορμά από τη γραμμή της Ελληνοαλβανικής μεθορίου εναντίον των θέσεων της 8ης Μεραρχίας. Η αμυντική στρατηγική της 8ης Μεραρχίας προβλέπει ελαστική άμυνα στη γραμμή προκάλυψης και σταδιακή σύμπτυξη στη γραμμή Ελαίας (Καλπάκι Ιωαννίνων) – ποταμού Καλαμά (Θύαμι) – Γκαμήλα – Σμόλικα […]

3 Νοεμβρίου 1940. Οι Ιταλοί προελαύνουν εντός ελληνικού εδάφους με στόχο σε λίγες μέρες να παρελάσουν στην Αθήνα. Οι Αλπινιστές της μεραρχίας “Τζούλια” ξεπέρασαν το εμπόδιο της Κόνιτσας και χωρίς καμία ιδιαίτερη αντίσταση έβαλαν πορεία προς Βοβούσα και από εκεί το Μέτσοβο. Δεν ήξεραν όμως ότι ένας από “μηχανής θεός” θα έφραζε οριστικά τον δρόμο […]

«Τι είναι οι Ιταλοί, μάνα;», ρωτούσαμε εμείς.

Η κήρυξη του πολέμου από τους Ιταλούς και η εισβολή των στρατευμάτων τους στην ελληνοαλβανική μεθόριο ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου αποτελεί κεντρικό θέμα της σύγχρονης ιστοριογραφίας. Έχουν γραφτεί πολλά για τον σχεδιασμό, το διπλωματικό παρασκήνιο και τις κινήσεις των επιτελείων ενόψει του πολέμου που θα ξεκινούσε. Επίσης έχει ερευνηθεί και παρουσιαστεί ο συσχετισμός δυνάμεων και οι […]

Στον πόλεμο του ’40 η 8η μεραρχία  με επικεφαλής τον υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο είχε ως βάση το Καλπάκι. Σύμφωνα με την επίσημη εντολή όφειλε να υποχωρήσει σε περίπτωση που επικρατούσαν οι Ιταλοί και να ενισχύσει την άμυνα σε άλλο σημείο στα μετόπισθεν.  “Η κυβέρνησις δεν αναμένει εκ της μεραρχίας νίκας, δεδομένης της αριθμητικής υπεροχής του […]

Καταγόταν από το Πάπιγκο Ζαγορίου. Ο πατέρας του ήταν Σχολάρχης και τον έπαιρνε μαζί του στα χωριά που υπηρετούσε. Έτσι, ο Πύρρος τελείωσε το Σχολαρχείο. Από μικρή ηλικία ξεχώρισε για την ευφυΐα και την κλίση του προς τα γράμματα. Πήρε το πτυχίο του δασκάλου από το Διδασκαλείο Ιωαννίνων και διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό του. Τη […]

Η ηρωική αντίσταση του Ίτσιου διαδόθηκε από τους δύο στρατιώτες που αφέθηκαν ελεύθεροι από τους Γερμανούς.

Με την έλικά του «ροκάνισε» το ουραίο πηδάλιο του εχθρικού βομβαρδιστικού.

Ακόμη θυμάμαι τις εντολές του κυβερνήτη: «Τορπιλοσωλήνας ένα, έτοιμος. Σωλήνας ένα έβαλε. Τορπιλοσωλήνας δύο, έτοιμος. Σωλήνας δύο έβαλε…»Ρίξαμε τέσσερις τορπίλες και οι τέσσερις πήγαν διάνα!

Απέκρουσε την Ιταλική επίθεση και την απώθησε προς το Αλβανικό μέτωπο.