Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ

Το Δεκέμβριο του 1944 ο Γερμανικός στρατός ξεκίνησε την επιχείρηση Γκρέιφ, που ήταν μια απόπειρα του γερμανικού στρατού να καταστρέψει δρόμους και γέφυρες στην Ευρώπη για να ανακόψει την προέλαση των αμερικανών. Στην παραπάνω φωτογραφία απεικονίζονται 3 Γερμανοί στρατιώτες, να προετοιμάζονται από αμερικανούς συναδέλφους τους για να εκτελεστούν. Πρόκειται για τους Γερμανούς στρατιωτικούς Pernass, Billing, […]

Ένα αδύνατο πλάσμα με πεταχτά μαλλιά, λευκό πρόσωπο και εκφράσεις που εναλλάσσονταν από τη μελαγχολία στην έκπληξη και από τη λύπη στην ευτυχία. Αυτός ήταν ο Κλόουν Μπιπ, ο ήρωας που υποδύθηκε για 60 χρόνια στη σκηνή ο σπουδαίος γάλλος μίμος, Μαρσέλ Μαρσώ.  Μαγεύτηκε από τον βωβό κινηματογράφο, αναβίωσε την τέχνη της μιμητικής μετά τον […]

Ο Χίτλερ όταν κατέλαβε την Ελλάδα, αναζήτησε γερμανόφιλους πολιτικούς ή πρόθυμους συνεργάτες, για να διοικήσουν τον τόπο. Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλος και Ράλλης ήταν οι τρεις κατοχικοί πρωθυπουργοί και όργανα των Γερμανών. Ο πρώτος δοσίλογος πρωθυπουργός ήταν ο Τσολάκογλου. Ο Τσολάκογλου πίστευε ότι η υπόθεση του πολέμου είχε χαθεί και αφού υπέγραψε τη συνθηκολόγηση παρά τις αντίθετες […]

Το πρωί της 30ης Απριλίου 1945 ο Χίτλερ γευμάτισε με τις δυο πιστές γραμματείς του, Τράουντλ Γιούνκε και Γκέρντα Κρίστιαν, στο καταφύγιό του στο Βερολίνο. Χαιρέτησε όλα τα μέλη του επιτελείου του, της φρουράς και του υπηρετικού προσωπικού. Στη συνέχεια αποσύρθηκε στο δωμάτιο με την Εύα Μπράουν, με την οποία είχαν κλείσει μόνο λίγες ώρες παντρεμένοι. Έφαγαν […]

Έκθεση “Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου” Πώς αποτύπωσαν την Αθήνα στην περίοδο της Κατοχής οι ίδιοι οι κατακτητές; Ποια θέματα επέλεγαν να απαθανατίσουν και από ποια απέστρεφαν το βλέμμα τους και γιατί; Τι κρύβεται πίσω από την ηρεμία των ερασιτεχνικών φωτογραφιών που κατέληξαν να κοσμούν τα προσωπικά […]

Ένα κορίτσι καθόταν στην όχθη ενός ποταμού στη Ρωσία. Το όνομά της ήταν Εκατερίνα, αλλά όλοι τη φώναζαν με το υποκοριστικό Κατιούσα. Το τοπίο γύρω της μαγευτικό. Οι μηλιές και οι αχλαδιές είχαν ανθίσει. Στην αγκαλιά της είχε ένα πακέτο με γράμματα. Λίγο αργότερα άρχισε να τραγουδά για τον “γκρίζο αετό” της στέπας. Ο αετός […]

7 Ιουλίου 1943. Ο ιερέας Κωνσταντίνος Παπαβαλής έδωσε κρυφά στο Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στον Άγιο Βλάση ένα γράμμα από την οργάνωση του ΕΑΜ στο Αγρίνιο. Προειδοποιούσε τους αντάρτες ότι οι Γερμανοί σκόπευαν να εγκατασταθούν Θέρμο (Κεφαλόβρυσο). Το γράμμα ανέφερε: “Πληροφορία εξακριβωμένη: εντός των ημερών τμήμα του κατοχικού στρατού θα μεταβεί στο Θέρμο για εγκατάσταση στρατιωτικής βάσεως. Παρακαλούμε να […]

γράφει ο Ιστορικός Ερευνητής Αναστάσιος-Σπυρίδων Μαλεσιάδας Καμία ανθρώπινη πτυχή δε μένει ανεπηρέαστη από τις φλόγες του πολέμου. Σε υλικό και πνευματικό επίπεδο, η συντριπτική δύναμη και το μέγεθος της καταστροφής, του πόνου και του ψυχικού πάθους διαμορφώνει και διαπλάθει τους χαρακτήρες. Το καλοκαίρι του 1941, η Σοβιετική Ένωση έφτασε στα πρόθυρα της καταστροφής. Η πανίσχυρη […]

15 Φεβρουαρίου 1946. Η πρώτη δίκη εγκληματιών πολέμου στην Ελλάδα ήταν γεγονός. Η αίθουσα του δικαστηρίου ήταν κατάμεστη. Δικάζονταν δύο εκπρόσωποι της βουλγαρικής και ιταλικής θηριωδίας στη Μακεδονία. Ήταν ο βούλγαρος αρχικομιτατζής Άντον Κάλτσεφ και ο ιταλός υπολοχαγός, Τζιοβάνι Ραβάλι. Οι καταθέσεις των μαρτύρων για τη δράση τους ήταν ανατριχιαστικές: η κοίτη του ποταμού Αλιάκμονα […]

Στην ιστορική φωτογραφία εικονίζονται πλήθος Γάλλων στη λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων που έχουν συγκεντρωθεί για να υποδεχτούν την είσοδο των γαλλικών στρατευμάτων της 2ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων του στρατηγού Λεκλέρ. Διασχίζουν την Αψίδα του Θριάμβου στις 26 Αυγούστου 1944, μετά την απελευθέρωση του Παρισιού. Του Νίκου Ζαϊκου* Η απελευθέρωση του Παρισιού υπήρξε η κατάληξη της αναμέτρησης ανάμεσα στη Γαλλική Αντίσταση […]

Το Κραγκούγιεβατς της Σερβίας αιματοκυλίστηκε για δύο μέρες. Η πόλη ξεκληρίστηκε και βάφτηκε από το αίμα περίπου 3.000 ανθρώπων. Η γερμανική εντολή ήταν σαφής. Για κάθε Γερμανό που σκοτώνεται θα πρέπει να εκτελούνται 100 πολίτες. Στις 21 Οκτωβρίου 1941 ολοκληρώθηκε μία από τις μαζικότερες σφαγές στη σύγχρονη ιστορία της Σερβίας. Η σφαγή στο Κραγκούγιεβατς ήταν αποτέλεσμα […]

Ο κλήρος είχε τη δική του συμμετοχή στο Έπος του 1940. Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου επιστρατεύθηκαν πολλοί ιερείς βρέθηκαν στο μέτωπο. Οι κληρικοί μοιράστηκαν όλες τις κακουχίες με τους Έλληνες φαντάρους. Το μόνο από το οποίο ξεχώριζαν, ήταν ένας μικρός σταυρός στο δίκοχο. Ο αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τσοκώνας, ήταν από τους πιο εμβληματικούς κληρικούς, […]

Ο Γερμανός συγγραφέας Νόρμαν Όλερ, με μια έρευνα που διήρκεσε πέντε χρόνια συμπληρώνει με συνταρακτικά στοιχεία την εικόνα του τρίτου Ράιχ, που όπως φαίνεται ήταν ένα κράτος και μια κοινωνία στην οποία κυριαρχούσε η χρήση ναρκωτικών, με τις ευλογίες του Φύρερ, που ειδικά τα τελευταία χρόνια ήταν και ο ίδιος σε καθημερινή χρήση ουσιών. Ο Νόρμαν […]

του αναγνώστη μας συγγραφέα Γιώργου Γ. Σπανού Την περίοδο της κατοχής περιέθαλψε στο Άγιο Όρος φυγάδες από το καθεστώς των ναζί, φυλακίστηκε σε κολαστήριο στη Θεσσαλονίκη και καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Γερμανούς. Στην κατοχή ο πατέρας Γεώργιος, που είχε γίνει μοναχός το 1937, είχε το διακόνημα του κηπουρού στο μοναστήρι τού Αγίου Παύλου στον […]

6 Απριλίου 1941. Οι δυνάμεις του Χίτλερ έσπευσαν να βοηθήσουν τον ταπεινωμένο ιταλικό στρατό, εισβάλλοντας στην Ελλάδα. Έπρεπε πάση θυσία να προστατεύσουν τα πλευρά τους προς νότο από τους Άγγλους, ενόψει της επίθεσης εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Τρεις μέρες αργότερα μπήκαν στη Θεσσαλονίκη. Ο ελληνικός στρατός που πολεμούσε σε δυο μέτωπα, υποχώρησε από τη Βόρειο […]

Από την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, στις 28 Οκτωβρίου 1940, παράλληλα με τις πολεμικές συγκρούσεις στο μέτωπο, διεξάγεται κι ένας άλλος σκληρός πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Ρώμης. Είναι ο πόλεμος της προπαγάνδας. Οι κυβερνήσεις Μεταξά και Μουσολίνι χρησιμοποιούν όλα τα μέσα για να κερδίσουν στο πεδίο των εντυπώσεων και να κρατήσουν υψηλό το φρόνημα λαού […]

Οι καιρικές συνθήκες στα βουνά της Πίνδου το φθινόπωρο και τον χειμώνα του 1940, ήταν ίσως οι χειρότερες των τελευταίων 50 ετών. Οι κακές καιρικές συνθήκες ήταν αρχικά περισσότερο ανασταλτικές για τον επιτιθέμενο, οπότε στην πρώτη φάση δυσκόλεψαν περισσότερο τους Ιταλούς. Στη δεύτερη όμως φάση, από τις 14 Νοεμβρίου του 1940 και μετά, όταν αντεπιτίθεται […]

Κυριακή 27 Οκτωβρίου 1940. Φιλιάτες Θεσπρωτίας. Αργά το βράδυ, μια πάνοπλη ομάδα Ιταλών στρατιωτών πέρασε τα ελληνοαλβανικά σύνορα και πλησίασε το ελληνικό φυλάκιο. Ο Ιταλός αρχιφύλακας ανθυπασπιστής ζήτησε από τον Έλληνα λοχία μια κουραμάνα, γιατί τους είχε τελειώσει το ψωμί και θα τους έφερναν την άλλη μέρα. Οι Έλληνες τους έδωσαν πέντε κουραμάνες και κράτησαν μια […]

Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου δεν ήταν λίγοι οι στρατιώτες που ανέφεραν ότι σε δύσκολες στιγμές στο μέτωπο, αναζήτησαν στήριγμα στο θεό και προσευχήθηκαν στην Παναγία για να τους προστατεύσει.  Κάποιοι από αυτούς που βρέθηκαν σε μεγάλη δοκιμασία, ανέφεραν ότι είχαν δει ακόμα και οράματα με την μορφή της Παναγίας. Η διήγησή τους εκείνες […]

“Θα τελειώσει ο πόλεμος και θ’ ανθίσουν οι λόγγοι και θα πάψουν ν’ ακούγονται των μανάδων οι βόγκοι. Θα τελειώσει ο πόλεμος που με πίκρες μας ντύνει κι όπως πρώτα χαρούμενη θα ξανάρθει η ειρήνη”. Η φωνή της Σοφία Βέμπο σφράγισε την αντίσταση ενάντια στον κατακτητή. Με την κήρυξη του πολέμου το 1940 ανέλαβε την […]

Οκτώβριος 1940. Τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν πάνω από την Ελλάδα. Στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, Ιταλοί, Γερμανοί και Άγγλοι κατάσκοποι, προσπαθούσαν να συλλέξουν πληροφορίες, πριν από την επίθεση του Μουσολίνι. Η Αγγλία ήδη από το 1916 με 1917 είχε οργανώσει στην Ελλάδα ένα εκτενές δίκτυο κατασκόπων μέσω της Intelligence service και […]

9 Οκτωβρίου 1944. Ώρα 06.00 το πρωί. Μέλη της αντιστασιακής οργάνωσης Ε.Π.Ο.Ν ρίχνουν ένα πετραδάκι στο παράθυρο ενός δωδεκάχρονου αγοριού που ζούσε με τους γονείς του σε ένα μικρό σπίτι στου Φιλοπάππου. Ο μικρός Σοφοκλής κατάλαβε το συνθηματικό και έφυγε κρυφά από το σπίτι. Του έδωσαν ένα σακί με παξιμάδια. Έπρεπε να το μεταφέρει σε ένα […]