1821

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης είχε μία ιδιαίτερη τιμωρία για τους άνδρες του που έπιανε να δείχνουν δειλία την ώρα της μάχης. Μετά το τέλος της τους υποχρέωνε να φορούν πάνω από τη φουστανέλα μία παλιά γυναικεία βράκα και με αυτό τον τρόπο τους διαπόμπευε μέσα στο στρατόπεδο. Οι στρατιώτες του Καραϊσκάκη είχαν […]

Μέχρι και λίγες δεκαετίες πριν το 1821, κανείς δεν φανταζόταν ότι ο Ελληνισμός, που έμοιαζε με ένα αταίριαστο και κατακερματισμένο παζλ, θα συσπειρωνόταν και θα ξεσηκωνόταν εναντίον της πανίσχυρης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα “προεόρτια” της Επανάστασης είναι μία σχετικά παραγκωνισμένη πτυχή του Αγώνα. Αποτελεί όμως αναπόσπαστο κομμάτι του έπους του ’21. Γι’ αυτό και η νέα […]

 Ο Γιάννης Θεοφιλόπουλος γεννήθηκε στα Λαγκάδια της Γορτυνίας, το 1790 και πέθανε πικραμένος στην Αθήνα το 1885, σε ηλικία 95 ετών. Όταν ήταν 18 ετών, στα 1808 έφυγε από τα Λαγκάδια, εξ αιτίας της διαμάχης που είχε με τον τοπικό Τούρκο αγά, και κατέφυγε αρχικά στο Ναύπλιο, και στη συνέχεια στα Ψαρά. Εκεί διδάχτηκε την […]

Όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας έφθασε στην Αίγινα το 1828 ως Κυβερνήτης της Ελλάδας, δύο μεγάλοι ήρωες της Επανάστασης στη Ρούμελη, ο Δημήτριος Πανουργιάς και ο Ιωάννης Δυοβουνιώτης, πήγαν στην Αίγινα για να τον δουν. Ο Πανουργιάς και ο Δυοβουνιώτης ήταν συνομήλικοι και την εποχή εκείνη πάνω από 70 χρόνων. Όταν έφθασαν στην Αίγινα απόρησαν όταν […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Λίγο έξω από το Χιλιομόδι της Κορινθίας υπάρχει ένα εντυπωσιακό άγαλμα του στρατηγού Νικήτα Σταματελόπουλου (Νικηταράς ο Τουρκοφάγος). Κάθε χρόνο, στα μέσα Οκτωβρίου, οι κάτοικοι του χωριού διοργανώνουν εκεί μνημόσυνο και γιορτή για το μεγάλο ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης. Στη βάση του αγάλματος του Νικηταρά υπάρχει το εξής τετράστιχο σε μία […]

Τ’ είν’ το κακό που γίνεται, Στη μέση στο Λεβείδι Κάνε βουνά γκρεμίζονται, Κάνε στοιχιά παλεύουν. Μήτε βουνά γκρεμίζουνται, Μήτε στοιχιά παλεύουν, Εκλείσαν τον Στριφτόμπολα, Οκτώ χιλιάδες Τούρκοι. Η λαϊκή μούσα έχει τιμήσει δεόντως τον Αναγνώστη Στριφτόμπολα. Ο Καλαβρυτινός αγωνιστής του ’21 υπήρξε ένας από τους πιο ανδρείους οπλαρχηγούς του Μοριά. Αν ο ηρωισμός κληροδοτείται, […]

Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν υπήρχε ένα ενιαίο και καθολικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δεν υπήρχε ειδική μέριμνα από την παιδεία και τα “σχολεία” λειτουργούσαν υπό το αυστηρό καθεστώς που όριζε κάθε φορά ο Σουλτάνος. Το Πατριαρχείο είχε εξασφαλίσει από την Υψηλή Πύλη την άδεια να λειτουργούν εκκλησιαστικά σχολεία για χριστιανούς που προορίζονταν να γίνουν κληρικοί. Αυτό σήμαινε […]

Στο μακρινό Δουβλίνο δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 1821 ένα από τα πρώτα φιλελληνικά ποιήματα που γράφτηκαν με αφορμή την Ελληνική Επανάσταση. Εκτός από τον τίτλο, παρουσιάζει και άλλες ενδιαφέρουσες ομοιότητες με τον λίγο μεταγενέστερο Ύμνο εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού. Το ξεχασμένο από τότε φιλελληνικό αυτό ποίημα παρουσίασε ο Διονύσης Στεργιούλας στο τεύχος 49 […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Ένα από τα μεγάλα προσόντα που είχε ο Κολοκοτρώνης ήταν ότι μπορούσε να μιλήσει άμεσα και απλά στο λαό και έτσι να τον καταλαβαίνουν δίχως να χρησιμοποιεί πολλά λόγια. Αυτό ήταν δυνατό γιατί και ο ίδιος ο Γέρος του Μοριά ήταν άνθρωπος λαϊκός με ελάχιστη εγκύκλια παιδεία. Στο πλαίσιο αυτό συχνά […]

του Γιώργου Θ. Πραχαλιά, στρατιωτικού, μέλους της εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών Το ξημέρωμα της Κυριακής των Βαΐων 3 Απριλίου 1821, μετά την πανωλεθρία στην Καρύταινα, διεξάγεται το δραματικό πολεμικό συμβούλιο στο Χρυσοβίτσι, όπου ο Κολοκοτρώνης παρουσιάζει στους υπόλοιπους καπεταναίους το σχέδιό του να πολιορκήσουν την Τριπολιτσά. Οι καπεταναίοι αντιδρούν στο σχέδιο του Γέρου, τον προσβάλουν με […]

Ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Βίνσεντ Νικολά Ραβερά, με τίτλο “Ο θάνατος του νεαρού διάκονου από τη Μεσσηνία” περιγράφει ένα αληθινό περιστατικό της ελληνικής επανάστασης, το οποίο κατέγραψε ο διάσημος φιλέλληνας περιηγητής, Φρανσουά Πουκεβίλ. Άλλωστε, την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, οι πίνακες ζωγραφικής εκτός από έργα τέχνης ήταν και δημοσιογραφικά τεκμήρια. Δεκάδες φιλέλληνες ζωγράφοι φιλοτεχνούσαν […]

1 Απριλίου 1824, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης δικάστηκε στο Αιτωλικό για προδοσία. Είχε κατηγορηθεί από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο ότι είχε μυστικές συμφωνίες με τους Τούρκους για να παραδώσει το Μεσολόγγι και τις γύρω περιοχές στον Ομέρ Βρυώνη. Την επόμενη μέρα καταδικάστηκε ως προδότης και του στέρησαν όλα του τα αξιώματα με εντολή να φύγει από το […]

«Το πιο σπαρακτικό θέαμα είναι τα σκλαβωμένα γυναικόπαιδα που έφεραν από τη Χίο. Αγόρια και κορίτσια σέρνονται στους δρόμους δεμένα το ένα με το άλλο και οδηγούνται στα σκλαβοπάζαρα. Κοπέλες κρατούσαν στο χέρι ένα χαρτί με το όνομα των Τούρκων κυρίων τους που έμειναν στην Χίο. Μη μπορώντας να τις συνοδέψουν οι ίδιοι, τις έστειλαν […]

H Αράπιτσα είναι ένα από τα ελάχιστα ποτάμια της Ελλάδας με όνομα θηλυκού γένους. Σήμα κατατεθέν της Νάουσας, αστείρευτη πηγή υδροδότησης και τόπος συνάντησης των κατοίκων. Το 1822 έμελλε να μετατραπεί σε μία από τις τραγικότερες σελίδες της ιστορίας της. Τα γεγονότα του 1822 Καθοριστικό γεγονός στις αρχές του έτους ήταν η πτώση του Αλή Πασά […]

Ένας από τους αφανείς ήρωες της επανάστασης του 1821 ήταν ο Γεώργιος Κίτσος Κονταξής. Πολέμησε τον οθωμανικό στρατό στην Ήπειρο και διακρίθηκε για το θάρρος του στην περίφημη έξοδο του Μεσολογγίου. Πριν την επανάσταση είχε αναλάβει καθήκοντα διοικητή στον δήμο Φιλιατών, απ’ όπου καταγόταν. Ήταν ο μοναδικός διοικητής που πέτυχε την ειρηνική και δίκαια συνύπαρξη […]

Μέχρι τον 15ο αιώνα, οι Σουλτάνοι συνήθιζαν να παντρεύονται Ευρωπαίες πριγκίπισσες για να συνάπτουν συμμαχίες. Σύντομα τα πράγματα άλλαξαν και επικράτησε ένα νέο σύστημα.  Οι παλλακίδες ήταν στην πλειονότητά τους χριστιανές. Το Κοράνι απαγόρευε στους μουσουλμάνους να έχουν για σκλάβους τους άλλους μουσουλμάνους, έτσι οι σουλτάνοι “στελέχωναν” τα χαρέμια τους με κοπέλες ποικίλων εθνοτικών, γλωσσικών και […]

Πηγή: arcadiaportal.gr Των ιστορικών Βασίλη Σιακωτού και Εύας Γαλανιάδη Ένας ωρολογοποιός από τη Ζάτουνα, γεννηθείς στη Ζάκυνθο, γόνος επιφανούς οικογένειας και εγκατεστημένος στην Τριπολιτσά το 1821, Φιλικός και πολυμήχανος, περιγράφει στα απομνημονεύματά του πώς οργανώθηκε η επανάσταση στην Αρκαδία, πώς οι υπόδουλοι συνωμότησαν κάτω από τη μύτη των Οθωμανών και πώς τους ξεγελούσαν. Πώς διακινούσαν μετά φόβου […]

Μετά τις σπουδές του στην Ιταλία, ο Ιωάννης Κωλέττης βρέθηκε στα Ιωάννινα, όπου άσκησε την ιατρική και ήταν ο προσωπικός γιατρός του Μουχτάρ, του γιου του Αλή Πασά. Ο Μουχτάρ τον συμπάθησε τόσο, που θέλησε να τον παντρέψει με ένα δωδεκάχρονο κορίτσι που βρισκόταν στο χαρέμι του. Την Αικατερίνη ή Ρούσσω Πλέσσα. Κόρη της πανέμορφης […]

Οι εντυπωσιακές προσωπογραφίες των αγωνιστών του 1821 από τον Γερμανό φιλέλληνα Καρλ Κρατσαΐζεν, που πολέμησε στο πλευρό των ελλήνων, προκαλούν εντύπωση για την αληθοφάνεια και την πλαστικότητά τους. Ενδιαφέρον έχει και η περιπέτεια του έργου του καθώς στην Ελλάδα έφτασαν μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη. Στη συγκεκριμένη συλλογή είχε αναφερθεί ο συγγραφέας Παντελής Πρεβελάκης, στενός φίλος του Καζαντζάκη (έκδοση […]

3 Μαρτίου 1822, Κυριακή της Ορθοδοξίας. Στη Νάουσα Ημαθίας, η λειτουργία που τελέστηκε στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Δημητρίου ήταν διαφορετική από κάθε προηγούμενη. Η εκκλησία ήταν κατάμεστη και το κλίμα ήταν πανηγυρικό. Πέρα από ντόπιους, είχαν προσέλθει όλοι οι αρματολοί του Βερμίου.  Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ο ιερέας απηύθυνε πατριωτικό λόγο στο […]

Στον εθνικό ξεσηκωμό του ’21, ρίχτηκαν στη μάχη όλες οι ηλικίες. Γι’ αυτό και οι ήρωες είναι από 20χρονοι μέχρι μεσήλικες ή και ηλικιωμένοι. Οι γυναίκες που διακρίθηκαν στην Επανάσταση είναι λιγότερο προβεβλημένες έως καθόλου. Τα δύο ονόματα που είναι ευρέως γνωστά είναι της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και της Μαντώς Μαυρογένους. Το εντυπωσιακό είναι ότι η […]

Το 1844, κατά τη διάρκεια της Α’ Εθνοσυνέλευσης ξέσπασε διαμάχη μεταξύ “αυτόχθονων και ετερόχθονων” Ελλήνων. Οι ετερόχθονες ομογενείς που ήρθαν στην Ελλάδα λίγο πριν ή μετά το τέλος της Επανάστασης, είχαν λάβει καίρια δημόσια αξιώματα λόγω της μόρφωσής τους. Γεγονός που έκανε τους ντόπιους αγωνιστές να νιώθουν παραγκωνισμένοι. Εκείνες τις ημέρες της ιστορικής διαμάχης, ο […]