ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

του συνεργάτη μας ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Το 480 π.Χ. στη μάχη των Θερμοπυλών για τρεις ημέρες οι Έλληνες υπό την αρχηγία του Σπαρτιάτη βασιλιά Λεωνίδα μπόρεσαν να αποκρούσουν όλες τις επιθέσεις του στρατεύματος του Ξέρξη και να εμποδίσουν τη συνέχιση της προέλασής του στην Ελλάδα. Οι Θερμοπύλες ήταν το τελευταίο σημείο στην πορεία αυτής της […]

Στις 14 Νοεμβρίου 2015, λαθρανασκαφείς εντόπισαν ένα αρχαίο νόμισμα βάρους 12 γραμμαρίων κοντά στο χωριό Χρυσοβίτσι Αρκαδίας. Το νόμισμα αναπαριστούσε στην μπροστινή του όψη έναν αετό με ανοιχτά φτερά να γραπώνει με τα νύχια του έναν λαγό και στην πίσω πλευρά τη φτερωτή θεά νίκη. Το ονόμασαν “Ολυμπία” και το πούλησαν σε μεσάζοντα για 8.000 […]

Πολύτιμα τεκμήρια για τις θαλάσσιες διαδρομές και τα αντικείμενα του εμπορίου, των ναυτικών της περιόδου Ρωμαϊκών χρόνων έφεραν στο φως οι επιστήμονες της δεύτερης υποβρύχιας ερευνητικής αποστολής στον θαλάσσιο χώρο της ηρωϊκής νήσου Κάσου. Το πλέον αξιόλογο εύρημα κατά τη δεύτερη ερευνητική περίοδο αποτελεί ένα ναυάγιο της Ρωμαϊκής περιόδου, το φορτίο του οποίου είναι μεικτό […]

Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας, οι κοινωνίες αντιμετώπιζαν τη γυναίκα ως πολίτη β’ κατηγορίας στην καλύτερη περίπτωση και σαν αντικείμενο στην χειρότερη. Η αρχαία Ελλάδα δεν αποτελούσε εξαίρεση. Στην Αθήνα του Περικλή, οι γυναίκες δεν μπορούσαν να έχουν ή να διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία, καθώς και οι ίδιες θεωρούνταν μέρος της περιουσίας. Η περίπτωση της […]

Η μάχη των Πλαταιών έχει μείνει στην ιστορία ως μία από τις κρισιμότερες και πιο καθοριστικές μάχες της αρχαιότητας. Μετά από την ήττα στις Θερμοπύλες και τον θρίαμβο στη Σαλαμίνα, ήταν εμφανές ότι όποιος επικρατούσε στην επόμενη μεγάλη σύγκρουση, θα νικούσε και τον πόλεμο. Το καλοκαίρι του 479 π.Χ., οι Πέρσες είχαν στρατοπεδεύσει στη βόρεια ακτή […]

Το 2020 συμπληρώθηκαν 2.500 χρόνια από το 480 π. Χ. όταν έγινε η  μάχη των Θερμοπύλων και οι ναυμαχίες του Αρτεμισίου και της Σαλαμίνας. Οι ελληνοπερσικές συγκρούσεις έγιναν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Ξέρξη στην Ελλάδα που είχε ως στόχο την καθυπόταξη εκείνων των ελληνικών πόλεων-κρατών που είχαν αρνηθεί να του δώσουν «γη και ύδωρ», […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Η επιτύμβια στήλη από τη Νικομήδεια της Βιθυνίας της ύστερης ελληνιστικής εποχής που σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου (με αριθμό καταλόγου Ma4498) κρύβει μια συγκινητική μα συνάμα και τραγική ιστορία. Είχε τοποθετηθεί στον τάφο δύο μικρών αγοριών, του Δεξιφάνη πέντε ετών και του Θράσωνα τεσσάρων ετών που σκοτώθηκαν στη διάρκεια […]

Η ναυμαχία της Σαλαμίνας θεωρείται μία από τις σημαντικότερες μάχες στην ανθρώπινη ιστορία. Αν οι Πέρσες είχαν νικήσει, πιθανότατα η αλματώδης ανάπτυξη της αρχαίας Ελλάδας θα είχε ανακοπεί και ως εκ τούτου, ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός δεν θα ήταν όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Είναι δύσκολο να αντιληφθούμε τα γεγονότα διαβάζοντας μόνο τις ιστορικές περιγραφές. Πρόσφατα, ο μικροναυπηγός […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Το 2017 μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Ταγίπ Ερντογάν, κάποιοι Τούρκοι αξιωματικοί κατέφυγαν στην Ελλάδα για να γλυτώσουν τη ζωή τους. Η αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης ήταν να κατηγορήσει την ελληνική ότι έδινε άσυλο σε πραξικοπηματίες, που έτσι απέφευγαν τη «δίκαιη» τιμωρία τους για τις ενέργειές τους εναντίον του Ερντογάν. […]

Ο Ιουστινιανός Α΄ είναι από τους πιο γνωστούς αυτοκράτορες του Βυζαντίου, κυρίως, εξαιτίας της ανέγερσης της Αγίας Σοφίας και της συζύγου του, της περίφημης Θεοδώρας, για άλλους διαβόητης. Ο προκάτοχος του Ιουστινιανού, Ιουστίνος Α΄ (518-527), μπορεί να μην έχει τη φήμη του ανεψιού του αλλά άφησε και εκείνος το «αποτύπωμά του» στην ιστορία. Ο Ιουστίνος […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Οι αρχαίες ασημένιες δραχμές και δίδραχμα της Ρόδου με την προτομή του Ηλίου κατ’ ενώπιον έγιναν πολύ δημοφιλή στη Δυτική Ευρώπη στα χρόνια του Μεσαίωνα, κυρίως μετά τις Σταυροφορίες. Ο λόγος ήταν η υποτιθέμενη σχέση τους με το Χριστό, με αποτέλεσμα να θεωρούνταν πολύτιμα χριστιανικά κειμήλια και τα νομίσματα αυτά να […]

Μέχρι σήμερα, πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί διεκδικούν την εφεύρεση του σκακιού. Ένας από τους διασημότερους “υποψήφιους προγόνους” είναι το αρχαιοελληνικό ζατρίκιον. Το «Μέγα Ζατρίκιον», όπως ονομάστηκε, ήρθε στην επιφάνεια στα τέλη του 19ου αιώνα. Ήταν μία από τις ανακαλύψεις που έκανε ο Βρετανός αρχαιολόγος Σερ Άρθουρ Έβανς κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του στην Κνωσό. Το […]

Οι Σπαρτιάτες ήταν ο μοναδικός επαγγελματικός στρατός στην αρχαιότητα, με στρατιώτες που ήταν αφοσιωμένοι στην εκπαίδευσή τους. Η σπαρτιατική φάλαγγα απαρτιζόταν από γνήσιους Λακεδαιμονίους που είχαν γαλουχηθεί και εκπαιδευτεί παιδιόθεν για να την επανδρώσουν. Ωστόσο, το πιο επίλεκτο σώμα της σπαρτιατικής οργάνωσης ήταν 600 Αρκάδες. Οι Σκιρίτες κατοικούσαν στη νότια Αρκαδία. Η αρχαία Σκιρίτιδα υπαγόταν στην […]

Τον γύρο του κόσμου έκανε η είδηση της πρόσφατης ανακάλυψης της κεφαλής του Ερμή στην οδό Αιόλου, σε βάθος μόλις 1,3 μ, «προκαλώντας εντύπωση για τα αποτυπώματα της ιστορίας που αποκαλύπτονται σε κάθε σημείο της Αθήνας», όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Με αφορμή λοιπόν αυτή την ανακάλυψη, το ΥΠΠΟΑ συνθέτει […]

Ο Ουαλεντινιανός Α΄ή Βαλεντινιανός (Valentinianus I, 364-375 μ. Χ.) δεν είναι από τους γνωστούς Ρωμαίους αυτοκράτορες. Στην ιστορία έμεινε κυρίως για τις δύο αρκούδες που είχε σαν οικόσιτα ζώα του. Την “Micca Aurea” (“Χρυσή Καμήλα”) και την “Innocence” (“Αθωότητα”).   Ο Ουαλεντινιανός είχε και τις δύο αρκούδες μέσα σ’ ένα μεγάλο κλουβί και όπου πήγαινε […]

Η συλλογή αυτογράφων ιστορικών προσωπικοτήτων είναι ευρέως διαδεδομένο χόμπι στις δυτικές κοινωνίες. Όμως, το διασημότερο αυτόγραφο δεν ανήκει σε κάποιο συλλέκτη, αλλά στο Κρατικό Μουσείο του Βερολίνου – Αιγυπτιακό Μουσείο και Συλλογή Παπύρων (Staatliche Museen zu Berlin – Ägyptisches Museum und Papyrussammlung). Η ύπαρξή του έγινε γνωστή το 2000 μετά την επιστημονική δημοσίευση του εγγράφου […]

γράφει ο ιστορικός Κωνσταντίνος Λαγός Σήμερα υπάρχει η γενική εντύπωση ότι σ’ όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας οι περισσότεροι άνδρες είχαν γένια. Αυτό εν μέρει είναι σωστό, αφού ισχύει κυρίως για την κλασική εποχή. Όμως, ο Μέγας Αλέξανδρος ο οποίος δεν είχε γένια έκανε μόδα το ξύρισμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διάρκεια της εκστρατείας του, […]

Η παραλία του Τσούτσουρα βρίσκεται 63 χιλιόμετρα νότια του νομού Ηρακλείου Κρήτης, στην έξοδο δύο φαραγγιών, του Μίντρη και του ομώνυμου Τσούτσουρα. Εκεί κρύβεται ένα σπουδαίο σπήλαιο με λατρευτική χρήση, που επέζησε μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Είναι κοντά στην αρχαία ισχυρή πόλη Ίνατος. Λίγο μακρύτερα νοτιοανατολικά της Αμνισού βρίσκεται ένα ακόμα σπήλαιο. Και τα δύο σπήλαια είναι αφιερωμένα στην θεά Ειλείθυια στην […]

Σημαντικά ήταν τα αποτελέσματα της συνεργατικής ανασκαφικής έρευνας του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού πραγματοποιήθηκε και φέτος στη βραχονησίδα «Βρυοκαστράκι», απέναντι από το «Βρυόκαστρο», δηλ. την αρχαία πόλη της Κύθνου, από 29 Ιουνίου έως 31 Ιουλίου Η θέση […]

Μία μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη ήρθε στο φως στο Αυγείο που βρίσκεται νότια του Πηνειού, σε απόσταση 12 χλμ. βόρεια από την Αμαλιάδα κοντά στην Αρχαία Ήλιδα. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις βρέθηκε αρχαίο νεκροταφείο. Η ανακάλυψη έγινε κατά τις χωματουργικές εργασίες σε οικόπεδο του χωριού προκειμένου να ξεκινήσει η ανέγερση μονάδας συσκευαστηρίου. Ο εκσκαφέας «έπεσε» πάνω σε αγγεία και […]

Το “Στόμα του Λιονταριού” (“Bocca di Leone“) ήταν μία επινόηση της κυβέρνησης της Βενετίας που ξεκίνησε να εφαρμόζεται τον 15ο αιώνα και λειτούργησε με επιτυχία μέχρι το 1797 όταν ο Ναπολέων κατέλυσε την ανεξαρτησία της πόλης. Μεταφορικά θα λέγαμε ότι όπως το σημερινό ΑΤΜ, ήταν μία σχισμή σ’ ένα τοίχο όπου οι πολίτες έριχναν ανώνυμα […]

Άγιος Βαλεντίνος, μπάτσελορ πάρτι, μήνας του μέλιτος. Ξενόφερτα έθιμα, του δυτικού καπιταλισμού που εμπορευματοποιούν τον έρωτα και το γάμος. Κι όμως ένα από τα παραπάνω έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Για τους περισσότερους αρχαίους λαούς, ο γάμος ήταν μία από τις ιερότερες τελετές. Ως εκ τούτου, συνοδευόταν πάντα από συγκεκριμένα έθιμα. Αυτά φυσικά διέφεραν σε […]