1821

Εμπνευσμένο από τους στίχους του Εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού, και αποτυπωμένο όπως το φαντάστηκε ο ζωγράφος Νικόλαος Γύζης, αποκαλύφθηκε το άγαλμα της Δόξας των Ψαρών στους πρόποδες της Μαύρης Ράχης. Το επιβλητικό άγαλμα ύψους 4 μέτρων, δωρεά του εφοπλιστή Θανάση Μαρτίνου, φιλοτέχνησε ο σπουδαίος γλύπτης Νίκος Γεωργίου. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου έγινε από […]

του ερευνητή ναυτικής ιστορίας και μικροναυπηγού Ευάγγελου Ν. Γρυπιώτη  Οι Ελληνικοί Πάρωνες – μπρίκια, αποτέλεσαν μοναδική τομή στην ιστορία της ναυσιπλοΐας και της ναυπηγικής εξέλιξης του δεύτερου μισού του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα. Ένα πλοίο σταθμός με μοναδικές καινοτομίες, τόσο στην ναυπηγική του κουλτούρα όσο και τις αξεπέραστες ικανότητες πλεύσης και εκμετάλλευσης της […]

απόσπασμα από το βιβλίο του ιστορικού Σαράντου Καργάκου, «Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821», α΄ τόμος, σ. 674. (Διατηρήθηκε η αρχική πολυτονική γραφή) Δερβενάκια, 26 Ἰουλίου 1822. Ἡ μάχη στόν Ἅγιο Σώστη. Ὁ Νικηταρᾶς τούτη τή φορά δέν ἀρκέστηκε στούς πυροβολισμούς τῶν πρώτων στιγμῶν τῆς µάχης ἀλλά, ἀφοῦ διαπίστωσε τήν ἀναταραχή καί τήν ἀνατροπή, τήν παραζάλη καί τόν […]

Η πρώτη μεγάλη μάχη του Καραϊσκάκη με τον Κιουταχή μετά από την εκστρατεία στη Ρούμελη, έγινε στο Κερατσίνι στις 3 και 4 Μαρτίου του 1827. Ο Κιουταχής έστειλε πολυάριθμο στρατό πεζικού, δύο χιλιάδες ιππείς και κανόνια, με την ελπίδα να καταστρέψει τους Έλληνες και να τους πνίξει στην θάλασσα. Οι αγωνιστές μετρούσαν μόλις 250 άνδρες […]

Μετά την κατάληψη του Παλαμηδίου από τους Έλληνες, τον Νοέμβριο του 1822, και την περίφημη Μάχη στα Δερβενάκια τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς, η εκστρατεία του Δράμαλη στην Πελοπόννησο είχε αποτύχει παταγωδώς. Η πανωλεθρία του οθωμανικού στρατού ήταν τόσο μεγάλη, που από τους 30.000 άνδρες που συμμετείχαν στην εκστρατεία, γλίτωσαν λιγότεροι από πέντε χιλιάδες, οι οποίοι […]

Ο Ιωάννης Γκούρας υπήρξε το δεξί χέρι του Οδυσσέα Ανδρούτσου στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και ένας από τους ήρωες της Μάχης στο Χάνι της Γραβιάς και των Βασιλικών. Όμως όταν ξέσπασαν οι εμφύλιοι πόλεμοι της επανάστασης ο Γκούρας πήγε με το μέρος της κυβέρνησης και χτύπησε τον Ανδρούτσο. Μάλιστα, όταν ο τελευταίος παραδόθηκε, […]

Η Ασήμω Λιδωρίκη υπήρξε σημαντική φιγούρα της Ελληνικής Επανάστασης. Ήταν σύζυγος του οπλαρχηγού Γιάννη Γκούρα, που έμεινε στην ιστορία ως ο δολοφόνος του Οδυσσέα Ανδρούτσου και κόρη του κοτζαμπάση πολιτικού Αναγνώστη Λιδωρίκη. Μετά τον θάνατο του συζύγου της στην πολιορκία της Ακρόπολης, ανέλαβε την αρχηγία των πολιορκημένων. Αν και αποδείχθηκε άξια αγωνίστρια, πολύ σύντομα πέθανε […]

Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό των Φιλικών, η Ελληνική Επανάσταση θα ξέσπαγε το 1820. Το “Σχέδιον Γενικόν” προέβλεπε εξέγερση των Ελλήνων στην Πελοπόννησο, πυρπόληση του Οθωμανικού στόλου στην Κωνσταντινούπολη και ταυτόχρονο ξέσπασμα επαναστατικών εστιών σε Ήπειρο, Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και νησιά. Και για όλα αυτά, δεν είχαν παρά μόνο λίγους μήνες προετοιμασίας, καθώς θα […]

του Γεώργιου Πραχαλιά, ιστορικού ερευνητή, αξιωματικού εα του ΕΣ Στις 12 Ιουλίου 1913 ο Ταγματάρχης Γεώργιος Κολοκοτρώνης, εγγονός του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, σκοτώθηκε στην τελευταία μάχη του Β’ Βαλκανικού Πολέμου και ενταφιάστηκε στην τοποθεσία Ονιάρ Μαχαλά σε βουλγαρικό έδαφος. Μετά από 25 χρόνια συστηματικών ερευνών, έχω καταφέρει να εντοπίσω με απόλυτη ακρίβεια το σημείο που κοιμάται […]

του συνεργάτης μας ιστορικού, Κωνσταντίνου Λαγού Ο Αναγνώστης Μοναρχίδης γεννήθηκε στα Ψαρά το 1785 και από μικρό παιδί ήταν ναυτικός όπως σχεδόν όλοι οι Ψαριανοί. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821 συμμετείχε σε επιχειρήσεις του ελληνικού στόλου εναντίον των Τούρκων. Όμως, σύντομα μπήκε στην πολιτική ως αντιπρόσωπος των Ψαριανών στην Α΄ Εθνοσυνέλευση. Στη συνέχεια κατέλαβε […]

του συνεργάτη μας ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Τους πρώτους εννέα μήνες της Δεύτερης Πολιορκίας του Μεσολογγίου (Απρίλιος-Δεκέμβριος 1825), ο Κιουταχής με τους Τουρκοαλβανούς του επιχειρούσαν ανεπιτυχώς εναντίον της πόλης. Μόνο από το τέλος του 1825, όταν ο Ιμπραήμ και το αιγυπτιακό στράτευμά του κατέφθασαν και εκείνοι έξω από το Μεσολόγγι, η πολιορκία έγινε πιο οργανωμένα. Ο Ιμπραήμ κατάφερε με […]

Του αναγνώστη μας Ιωάννη Μιχαλακάκου, εκπαιδευτικού Ο αγώνας της αμερικανικής ανεξαρτησίας (1775) σε συνδυασμό με την έκρηξη της γαλλικής επανάστασης (1789), έδωσαν το ιδεολογικό υπόβαθρο στην Ευρώπη για την καλλιέργεια των ιδεών της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Παράλληλα σηματικό ρόλο έπαιξαν, η πληθυσμιακή ενδυνάμωση των ελληνικών κοινοτήτων, η ενίσχυση των εφοπλιστικών κεφαλαίων, η εκγύμναση των κλεφτών […]

 Τουλάχιστον δύο γενιές Κρητικών έδωσαν σκληρές μάχες μέχρι να δουν τους τελευταίους Τούρκους στρατιώτες να εγκαταλείπουν το νησί. Η εναρκτήρια μάχη δόθηκε στις 14 Ιουνίου του 1821 στο χωριό Λούλο.  Οι συνθήκες κατοχής που υπέμεναν οι Κρητικοί για πάνω από 200 χρόνια ήταν σκληρότερες από πολλά άλλα μέρη στην Ελλάδα. Από τον πρώτο καιρό της […]

Έχτισε τον τάφο του, οργάνωσε μία μεγαλοπρεπή κηδεία κι έπειτα αυτοκτόνησε. Τρεις μέρες μετά, ένας δήμιος απεσταλμένος του Σουλτάνου τον ξέθαψε και τον αποκεφάλισε. Σύντομα, το κεφάλι του δέσποζε ως λάφυρο στο Τοπ Καπί και το σώμα του παρέμενε θαμμένο στο υπέδαφος της Λάρισας. Η περίπτωση του Χουρσίτ Πασά είναι μοναδική στα ιστορικά χρονικά. Τον […]

Ο γερμανικός λαός ήταν εκείνος που περισσότερο από κάθε άλλο στην Ευρώπη, αγκάλιασε με θέρμη τον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι διοικήσεις των περισσοτέρων κρατιδίων της τότε Γερμανικής Συνομοσπονδίας ήταν εχθρικές προς την επανάσταση και δεν έβλεπαν με καλό μάτι τον ξεσηκωμό. Αυτό δεν αποθάρρυνε τους γερμανούς πολίτες να θαυμάσουν, να συγκινηθούν […]

24 Ιουνίου 1798. Ο πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης και πρωτεργάτης του ελληνικού επαναστατικού διαφωτισμού, Ρήγας Βελεστινλής, βρήκε μαρτυρικό θάνατο στις φυλακές της Τεργέστης. Σκοπός του ήταν να έρθει στην Ελλάδα από τη Βιέννη, προκειμένου να εκτελέσει το επαναστατικό σχέδιο για την απελευθέρωση της χώρας από τον τουρκικό ζυγό. Ακούστε στο podcast από τη Μηχανή του […]

Την Τετάρτη 26 Μαΐου ξεκινά η έκθεση του σκηνογράφου και εικαστικού, Θανάση Βαλαώρα, στο Αγρίνιο, με τίτλο “…που με βία μετράει τη γη”. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στους αγωνιστές και τις αγωνίστριες του 1821 αλλά και στην Άλωση του Βραχωρίου. Έτσι ονόμαζαν εκείνα τα χρόνια την πόλη.  Ο καλλιτέχνης φέρνει στην επιφάνεια ένα άγνωστο γεγονός […]

του συνεργάτη μας και ιστορικού, Κωνσταντίνου Λαγού Σήμερα η φράση «Παίζει Καραϊσκάκη» αναφέρεται στην ομάδα του Ολυμπιακού όταν παίζει στην έδρα της, δηλαδή στο γήπεδο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» στο Φάληρο. Πριν από ενάμιση αιώνα η ίδια φράση, και η παραλλαγή της, «Η κοιλιά του παίζει Καραϊσκάκη», σήμαινε κάτι εντελώς διαφορετικό. Με την ειρωνική αυτή φράση οι […]

Με το προσωνύμιο «Νικηταράς ο Τουρκοφάγος», ο Νικήτας Σταματελόπουλος έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους σπουδαιότερους αγωνιστές του ’21. Αυτό που πολλοί αγνοούν είναι ότι όλη του η οικογένεια προσέφερε στον αγώνα και τα αδέρφια και ο πατέρας του βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στα χέρια των Τούρκων. Η πορεία της ζωής του Νικηταρά ήταν παρόμοια […]

του συνεργάτη μας και ιστορικού, Κωνσταντίνου Λαγού Όταν ο Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος) πολεμούσε στα Δερβενάκια είχε μαζί του ένα παπά από το Κρανίδι που παράλληλα ήταν οπλαρχηγός και φοβερός πολεμιστής, τον Αρσένη (Αλέξανδρο) Κρέστα, γνωστός ως Παπαρσένης. Πριν από την Επανάσταση, ο Παπαρσένης ήταν ένας από τους λίγους μορφωμένους στο Μοριά αφού ήταν απόφοιτος της […]

του συνεργάτη μας ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Το  1821 στη διάρκεια της πολιορκίας του Ναυπλίου από τους Έλληνες συνέβη ένα ευτράπελο μεταξύ των πολιορκητών και των Τούρκων που ήταν οχυρωμένοι στο φρούριο της Ακροναυπλίας. Στις 19 Ιουνίου 1821 έφθασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης ως πληρεξούσιος του «Γενικού Επιτρόπου της Αρχής», δηλαδή του αρχηγού της Φιλικής […]

Ο Νικόλαος Κασομούλης  θεωρείται ένας από τους σημαντικούς αγωνιστές του 1821, παρόλο που δεν είναι από πιο αναγνωρίσιμα ονόματα. Εκτός όμως από τη σημαντική του συμβολή στον αγώνα, ο Κασομούλης με το συγγραφικό του έργο παρέδωσε σημαντικές iιστορικές πηγές για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η Βλάχικη καταγωγή του και οι αγωνιστές γονείς του Γεννήθηκε το 1795 […]