Η αληθινή ιστορία του Σκωτσέζου ήρωα Γουίλιαμ Γουάλας, που έγινε ταινία με τον Μελ Γκίμπσον. Το μαρτυρικό τέλος του ήρωα

«Αυτή είναι η αλήθεια που σου λέω. Απ’ όλα τα αγαθά του κόσμου, η ελευθερία είναι το πιο πολύτιμο. Ποτέ να μην ανεχτείς, γιέ μου, να ζήσεις στα δεσμά της δουλείας, που περιπλέκονται».

Αυτή ήταν η συμβουλή που έδωσε «προίκα», στον μικρό Γουίλιαμ Γουάλας ο θείος του και αυτός την ακολούθησε μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του.

Ήταν το 1296. Η βαριά φορολογία που επέβαλε ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Ά ο Μακροσκελής, στους κατακτημένους Σκωτσέζους, οι αδικαιολόγητες φυλακίσεις, οι βιαιοπραγίες και η αξίωση να τον ακολουθούν στις στρατιωτικές εκστρατείες ενάντια στη Γαλλία, ενέτειναν το κλίμα δυσαρέσκειας και δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για επανάσταση.

Η πρώτη νύχτα

Τα χαράτσια του αγγλικού στέμματος, τα οποία εισπράττονταν ακόμη και με τρόπο βίαιο, ήταν πολλά και ποικίλα. Σκοπός τους δεν ήταν μόνο να γεμίσουν το βασιλικό θησαυροφυλάκιο, αλλά και να ταπεινώσουν, επιδεικνύοντας κάθε φορά την αγγλική κυριαρχία, πάνω στον ανυπεράσπιστο λαό.

Ένα από τα πιο επαχθή χαράτσια, ήταν και ο «νόμος της πρώτης νύχτας», «jus primae noctis».

Επρόκειτο για σαρκικό φόρο, ο οποίος έδινε το δικαίωμα στον τοπικό άρχοντα στο όνομα του βασιλιά, να πλαγιάζει με την παρθένα νύφη την πρώτη νύχτα του γάμου της.

Η τιμωρία για όποιον αντιστεκόταν, ήταν ο θάνατος.

Υπό αυτό το καθεστώς, ολόκληρη η Σκωτία έμοιαζε με ένα καζάνι που βράζει και το μόνο που έμενε, ήταν να βρεθεί εκείνος, που θα άναβε το φιτίλι της επανάστασης και θα ηγούνταν του αγώνα για ανεξαρτησία.

Ο Braveheart

Αυτός ο άνθρωπος ήταν ο Γουίλιαμ Γουάλας. Γεννήθηκε το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1270, ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για το πρόσωπό του μέχρι και το 1297, οπότε και ξεκίνησε η δράση του.

Υπάρχουν δύο εκδοχές για το πώς ξεκίνησαν όλα.

Στην πρώτη από αυτές λέγεται, ότι ο Γουάλας ψάρευε σε ένα ποτάμι, όταν εμφανίστηκε μπροστά του μια ομάδα Άγγλων στρατιωτών και του ζήτησε να παραδοθεί. Αυτός τους περιέπαιξε, προσφέροντάς τους το μισό ψάρι που είχε πιάσει και μόλις τον πλησίασε ένας στρατιώτης, εκνευρισμένος, ο Γουάλας τον σκότωσε με το καλάμι του ψαρέματος. Στη συνέχεια πήρε το ξίφος του και σκότωσε άλλους τέσσερις.

Η άλλη εκδοχή αναφέρει ότι τον Μάιο του 1297, ο Γουάλας μαζί με 30 ακόμη άνδρες κατάφερε να γλιστρήσει νύχτα στο κάστρο του Λανάρκ και να σκοτώσει τον Σερίφη του, μέσα στην ίδια του την κρεβατοκάμαρα.

Επρόκειτο για πράξη εκδίκησης, καθώς ο Σερίφης ήταν αυτός που διέταξε τη θανάτωση της γυναίκας του, Μάριον, επειδή το ζευγάρι είχε παντρευτεί κρυφά και ο ίδιος δεν είχε εισπράξει τον «σαρκικό» φόρο, ως έπρεπε…

Η μεγαλειώδης νίκη των Σκωτσέζων υπό τον Γουάλας 

Ο φόνος του Σερίφη αποτέλεσε το έναυσμα για την εξέγερση σε ολόκληρη την επικράτεια της Σκωτίας.

Η φήμη του Γουάλας αυξανόταν με ρυθμούς γοργούς και σύντομα κατάφερε να φτιάξει έναν μικρό στρατό, απαρτιζόμενο από αγρότες και κτηνοτρόφους.

Με τη δύναμη αυτή, άρχισε τις επιδρομές στις κατεχόμενες περιοχές της Νότιας Σκωτίας, σκορπίζοντας τον θάνατο στους Άγγλους στρατιώτες και ελευθερώνοντας διαδοχικά τις πόλεις Αμπερντίν, Πέρθ, Γλασκόβη και Νταντέ.

Την ίδια στιγμή, σύσσωμοι οι Σκωτσέζοι ευγενείς, φοβούμενοι μη χάσουν τα προνόμια του παρελθόντος και τους τίτλους τους, δήλωναν υποταγή στον Εδουάρδο.

Στις 11 Σεπτεμβρίου του 1297, οι Σκωτσέζοι πέτυχαν μια μεγαλειώδη νίκη.

Υπό την ηγεσία του Γουίλιαμ Γουάλας αντιμετώπισαν και συνέτριψαν στη γέφυρα του Στέρλινγκ, τον αριθμητικά υπέρτερο αγγλικό στρατό.

Κόντρα στους 10.000 πεζούς και τους 3.000 επίλεκτους ιππείς, ο Γουάλας επέδειξε τη στρατηγική ευφυΐα του και παγίδευσε τις εχθρικές δυνάμεις γύρω από τα στενά της γέφυρας.

Οι Άγγλοι στρατιώτες τρομαγμένοι οπισθοχώρησαν, η γέφυρα κατέρρευσε και όσοι είχαν επιζήσει της φονικής μάχης, πνίγηκαν. Ανάμεσα στους νεκρούς της μάχης αυτής, ήταν και ο θησαυροφύλακας του Εδουάρδου στη Σκωτία.

Ο Γουάλας έγδαρε το πτώμα του και έφτιαξε με το δέρμα του, θήκη για το σπαθί του.

Το τέλος της χρονιάς βρήκε τη Σκωτία ελεύθερη. Ο Γουάλας χρίστηκε ιππότης και ορίστηκε «φρουρός των όπλων» της Σκωτίας, από τους ίδιους ευγενείς που προηγουμένως τον είχαν προδώσει…

Το πρώτο εξάμηνο του 1298, βρήκε τον Γουάλας και τους άντρες του να κάνουν επιδρομές στη Βόρεια Αγγλία, προκαλώντας την οργή του Εδουάρδου.

Ωστόσο, ήταν η ταπεινωτική ήττα στο Στέρλινγκ αυτή, που ένωσε τους Άγγλους ευγενείς γύρω από τον Εδουάρδο και τους οδήγησε στο να αντιμετωπίσουν ξανά τον Γουάλας, αυτή τη φορά στο Φόλκερκ. Λέγεται, ότι λίγο πριν από τη μάχη, ο Γουάλας είπε στους άντρες του: «Σας έφερα στον χορό… τώρα ας δούμε αν μπορείτε να χορέψετε…».

Στο Φόλκερκ, οι Σκωτσέζοι ηττήθηκαν κατά κράτος.

Οι Ουαλοί τοξότες «έβρεξαν θάνατο» με τα βέλη τους, οι Σκωτσέζοι ακοντιστές, ανήμποροι, αποδεκατίστηκαν, το ιππικό των ευγενών οπισθοχώρησε και ο Γουάλας μόλις που κατάφερε να γλιτώσει.

Τον Σεπτέμβριο του 1298, ο Γουάλας παραιτήθηκε από τη θέση του «φρουρού» και τη θέση του κατέλαβε ο ευγενής, Ροβέρτος Μπρους, μετέπειτα βασιλιάς της Σκωτίας.

Ο αγώνας για ανεξαρτησία πέρασε στα χέρια των ευγενών μέχρι και το 1302, οπότε και ήρθαν σε συμφωνία με τον Εδουάρδο, ενώ ο Γουάλας βρήκε καταφύγιο στη Γαλλία.

Η μεγάλη προδοσία

Ήταν 5 Αυγούστου του 1305, όταν ο Γουίλιαμ Γουάλας, μετά από προδοσία του Σκωτσέζου ευγενή Ιωάννη του Μεντίθ, συνελήφθη για προδοσία απέναντι στον Εδουάρδο και οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος στο Λονδίνο.

Ακολούθησε δίκη παρωδία, στην οποία δεν του επιτράπηκε να έχει υπεράσπιση, ούτε και να μιλήσει.

Μονάχα όταν του απαγγέλθηκε η κατηγορία, αρνήθηκε την πράξη προδοσίας, ισχυριζόμενος ότι δεν θα μπορούσε να προδώσει τον Άγγλο βασιλιά, τη στιγμή που δεν είχε ορκιστεί ποτέ υπακοή σ’ αυτόν.

Κρίθηκε ένοχος και του επιβλήθηκε η θανατική ποινή, η οποία μάλιστα ήταν συμβολική για τα εγκλήματά του. Αρχικά τον έσυραν επί τέσσερα μίλια από το Λονδίνο στο Σμίθφιλντ με άλογα, αφού πρώτα τον τύλιξαν σε δέρμα βοδιού, για να μην ακρωτηριαστεί από το σούρσιμο.

Εκεί τον κρέμασαν, όπως κάνανε με τους φονιάδες και τους κλέφτες, χωρίς όμως να τον σκοτώσουν.

Έπειτα τον ακρωτηρίασαν, τον ξεκοίλιασαν, και του έκοψαν τα γεννητικά όργανα, όπως έπρατταν με τους προδότες.

Στη συνέχεια, για τα εγκλήματά του στους αγγλικούς ναούς και μοναστήρια, η καρδιά, το συκώτι, οι πνεύμονες και τα εντόσθιά του ρίχτηκαν στη φωτιά.

Τέλος, το άψυχο κορμί του Γουάλας αποκεφαλίστηκε και διαμελίστηκε.

Το κεφάλι του καρφώθηκε σε ένα παλούκι στη γέφυρα του Λονδίνου, ένα κομμάτι του σώματός του στάλθηκε στη Βόρεια Αγγλία και άλλα μικρότερα στις περιοχές της Σκωτίας, ως προειδοποίηση.

Αν και οι Άγγλοι κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το κορμί του Γουάλας, βοήθησαν στην αθανασία του ονόματός του, κάνοντάς τον μύθο.

Το σύμβολο της ανεξαρτησίας της Σκωτίας

Στο πέρασμα των αιώνων, ο Γουίλιαμ Γουάλας αποτέλεσε για τους Σκωτσέζους το υπέρτατο σύμβολο της φιλοπατρίας και της αγάπης για την ελευθερία.

Το πρόσωπό του αγαπήθηκε και ταυτίστηκε με τον αγώνα για την ανεξαρτησία.

Η ιστορία του έγινε θρύλος και ο ίδιος έμεινε ως ο μόνος, που αν και κατάφερε να ανελιχθεί στα ανώτατα κλιμάκια της κοινωνικής ιεραρχίας, έχοντας μόνο εισιτήριο τη στρατιωτική του ικανότητα, δεν διεκδίκησε ποτέ τον θρόνο.

Τα κατορθώματά του έγιναν τραγούδια στα χείλη του σκοτσέζικου λαού, μέχρι τον 15ο αιώνα, οπότε και το 1470 ο «Τυφλός» Χάρι ανέλαβε να τα συγκεντρώσει και να τα δέσει σε ένα έπος, το οποίο και δημοσίεσυε με τον τίτλο «Γουάλας».

Για αιώνες το «Γουάλας» αποτέλεσε το δεύτερο πιο δημοφιλές ανάγνωσμα στη Σκωτία, μετά τη Βίβλο.

Αν και η υπερβολή και οι ιστορικές ανακρίβειες περισσεύουν σ’ αυτό, δεν παύει να αποτελεί μία από τις πιο χρήσιμες πηγές για το πρόσωπό του.

Ο θρύλος που έγινε ταινία

Το 1995, ο εθνικοπατριωτικός αγώνας των Σκωτσέζων μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Μέλ Γκίμπσον, με το σενάριο του «Braveheart» να υπογράφεται από τον υποτιθέμενο απόγονο του Γουίλιαμ, Ράνταλ Γουάλας.

Η ταινία κέρδισε 5 Όσκαρ, ανάμεσα στα οποία αυτό της καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας.

Αν και στις σκηνές των μαχών ο πρωταγωνιστής Γκίμπσον εμφανίστηκε βαμμένος με μπλε μπογιά και κίλτ, η αλήθεια είναι ότι οι Σκωτσέζοι πολεμούσαν με «χρώματα», 10 αιώνες πριν, εναντίον των Ρωμαίων, ενώ το κιλτ εμφανίστηκε μερικούς αιώνες αργότερα.

Ωστόσο, τί και αν ο πραγματικός Γουάλας πολεμούσε με αλυσιδωτό θώρακα. Πλέον, τα μνημεία στη Σκωτία τον αποτυπώνουν σύμφωνα με την εκδοχή της ταινίας, μιας και δεν ήταν μικρό το κύμα τουρισμού που έφερε στη χώρα και ως γνωστόν ο τουρίστας, έχει πάντα δίκιο…

Ανέστης Συμεωνίδης

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Ο ματωμένος γάμος» στο «Game of thrones» ήταν εμπνευσμένος από άγριες σφαγές στη Σκωτία. Ο Βασιλιάς που αποκεφάλισε τους φιλοξενούμενους και οι καλεσμένοι που δολοφόνησαν τον οικοδεσπότη