Αχιλλέας Μαδράς, ο ηθοποιός που γύρισε τις πρώτες κινηματογραφικές ταινίες. Από το όνομά του βγήκε η λέξη “σαρδάμ”, ενώ η γυναίκα του εμφανίστηκε γυμνόστηθη σε φιλμ του 1931

Ο Σακελλάριος είχε πει για εκείνον: «ο κύριος Mαδράς είναι αξιέπαινος γιατί προσπάθησε, με τα φτωχά μέσα της εποχής του, πρώτος αυτός, να παρουσιάσει ταινίες αξιώσεων και θεάματος».

Ο ηθοποιός Αχιλλέας Μαδράς, γνωστός με το ψευδώνυμο Άλκης Ακύλας ήταν από τους πρώτους κινηματογραφιστές της Ελλάδας.

Τη δεκαετία του ’20 γύρισε την ταινία “Τσιγγάνα”, “Μαρία η Πενταγιώτισσα” και ο “Μάγος της Αθήνας”.

Σκοπός του ήταν να μιμηθεί τον βωβό γαλλικό και αμερικανικό κινηματογράφο. Ωστόσο, οι ταινίες του είχαν πολλές απροσεξίες και του ασκήθηκε έντονη κριτική, γι’ αυτό ο δημοσιογράφος Λυμπερόπουλος τον χαρακτήρισε «πρωτοπόρο του σινεμά αλλά και του κιτς».

Από τα λάθη που έκανε ως σκηνοθέτης προέκυψε και η λέξη “σαρδάμ” η οποία είναι αναγραμματισμός του ονόματός του και χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 1933 στο θέατρο από τον ηθοποιό Βασίλη Αυλωνίτη, ο οποίος έχασε τα λόγια του και τραγούδησε “σαρδάμ, σαρδάμ”.

Ο Μαδράς γεννήθηκε το 1875 στην Κωνσταντινούπολη και σπούδασε υποκριτική στο Κονσερβατουάρ της Γαλλίας. Σε ηλικία 25 ετών ζούσε στο Παρίσι και έκανε τα πρώτα του βήματα ως ηθοποιός. Συμμετείχε στον θίασο της Σάρας Μπερνάρ και έκανε εμφανίσεις σε ταινίες του γαλλικού κινηματογράφου.

Πραγματοποίησε περιοδείες με θιάσους στις ΗΠΑ και στην Αίγυπτο και έγινε γνωστός στην ελληνική ομογένεια.

Το 1922 γύρισε σκηνές από τη φυγή των προσφύγων της Μικράς Ασίας, οι οποίες διαφημίστηκαν στην Αμερική ως εξής:

«’Eλληνες, ελάτε όλοι να ιδήτε τα μαρτυρικά βάσανα που υπέφεραν οι δυστυχείς μας αδελφοί. […] H Eπιστροφή των Aιχμαλώτων μας εις την γλυκεία των πατρίδα, ύστερα από 8 μηνών σκληρά αιχμαλωσία και μαρτυρία. Θα νομίσητε ότι ανοίγει η Kόλασις και βγαίνουν νεκροσκελετοί χωρίς μάτια, χωρίς χέρια, χωρίς πόδια. Δεν υπάρχει ανθρωπίνη καρδιά που να μη δακρύση για την Eθνική αυτή Συμφορά μας».

Η πρώτη ελληνική υπερπαραγωγή

Το 1928 γύρισε την ταινία “Μαρία η Πενταγιώτισσα”, την πρώτη ελληνική κινηματογραφική υπερπαραγωγή για τις ανάγκες της οποίας η τότε κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου διέθεσε 1.500 περίπου στρατιώτες και τρεις ίλες ιππικού.

Οι ηθοποιοί φορούσαν φουστανέλες, ενώ ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον “βασιλιά Όθωνα” ήταν ο αξιωματικός της Προεδρικής Φρουράς, ο οποίος φορούσε τα πραγματικά ρούχα του Όθωνα.

Τα γυρίσματα έγιναν στα ανάκτορα στην πλατεία Κλαυθμώνος και χρησιμοποίησαν τον θρόνο και το σκήπτρο του Βαυαρού βασιλιά.

Τα λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ήταν πολλά και γι’ αυτό η ταινία θεωρήθηκε ο ορισμός του καλτ. Οι πυροβολισμοί από τις σκηνές μάχης δεν ακούγονταν, οι σκοτωμένοι εμφανιζόταν ξανά μπροστά στην κάμερα και πολεμούσαν και τα αρνιά ήταν μισοφαγωμένα από το συνεργείο!

Το 1931 έκανε πρεμιέρα η ταινία του “Ο Μάγος της Αθήνας”, η οποία διαφημίστηκε στον Τύπο της εποχής ως έγχρωμη. Στην ουσία ο Μαδράς προσέλαβε σπουδαστές της σχολής Καλών Τεχνών, οι οποίοι ζωγράφισαν με πινέλα ένα ένα τα καρέ της ταινίας. Ωστόσο, με τη μεγέθυνση στην οθόνη και την κίνηση των ηθοποιών τα χρώματα έμεναν ακίνητα και το αποτέλεσμα ήταν χιουμοριστικό.

Συμπρωταγωνίστριά του ήταν η ηθοποιός και σύζυγός του, Φρίντα Πουπελίνα, η οποία εμφανιζόταν γυμνόστηθη!

Η ταινία προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και δέχθηκε αρνητική κριτική.

Αν και οι ταινίες του δεν αποτέλεσαν κορυφαία δείγματα σκηνοθεσίας, αναγνωρίστηκαν μεταγενέστερα ως σημαντικό μέρος της ιστορίας του ελληνικού κινηματογράφου και προβλήθηκαν σε αφιερώματα και κινηματογραφικά φεστιβάλ.

Άλλωστε, την εποχή εκείνη ο ελληνικός κινηματογράφος βρισκόταν στα πρώτα του βήματα και τα μέσα που είχαν στη διάθεση τους οι καλλιτέχνες ήταν ελάχιστα.

Ο Μαδράς πέθανε το 1972 σε ηλικία 97 ετών. Η τελευταία του εμφάνιση στον κινηματογράφο ήταν το 1964, σε ηλικία 89 ετών. Εμφανίστηκε για ένα λεπτό σε ένα ντοκιμαντέρ για τους πρωτεργάτες του ελληνικού κινηματογράφου, το οποίο παρουσίαζε ο Αλέκος Σακελλάριος.

Δείτε το απόσπασμα: 

Δείτε αποσπάσματα από την ταινία “Μαρία Πενταγιώτισσα”

Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο: “Σκηνής…απόντες” Μάρω Μπουρδάκου, Εκδόσεις Έναστρον

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Σπύρος Φωκάς. Ο έλληνας ηθοποιός που δούλεψε με το Σταλόνε, την Κάθλιν Τερνερ και τον Μάικλ Ντάγκλας. Γιατί έχασε τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου και δεν έγινε σταρ στην Ελλάδα