Αστερίας, το αλλόκοτο ζώο της θάλασσας που δεν είναι ψάρι! Έχει δύο στομάχια και νερό αντί για αίμα. Μπορεί να αλλάξει φύλο και αναπλάσει τα κομμένα του άκρα

Δεν έχουν αίμα, καρδιά ή συγκεκριμένο φύλο ενώ αν κάποιο πόδι τους κοπεί, αναγεννάται σε λιγότερο από ένα χρόνο.

Ο λόγος για τους αστερίες, που συνηθίζεται να βλέπουμε κοντά στις ακτές αλλά προστατεύονται από τη νομοθεσία και απαγορεύεται η συλλογή τους.

Είναι ψάρια οι αστερίες;

Όπως και τα ψάρια έτσι και οι αστερίες, ζουν κάτω απ’ το θαλασσινό νερό. Εκεί σταματούν και οι ομοιότητές των ακτινωτών αυτών πλασμάτων με τα ψάρια.

Οι αστερίες δεν έχουν βράγχια, ζυγαριές ή πτερύγια ενώ η κίνησή τους επιτυγχάνεται με τα σωληνοειδή τους πόδια, που βρίσκονται στην κάτω πλευρά του σώματός τους και όχι με τα συνεχή λικνίσματα του σώματός τους δεξιά – αριστερά ή με τον σκελετό τους.

Ορισμένα είδη είναι τόσο γρήγορα που είναι ικανά να κινηθούν με ταχύτητα 2,8 μέτρων ανά λεπτό.

Τα σωληνοειδή πόδια τους βοηθούν και για να συγκρατούν τη λεία τους, η οποία περιλαμβάνει συνήθως ζώα με κέλυφος, όπως μύδια, αχιβάδες και στρείδια.

Έχουν δύο στομάχια

Η ικανότητα του αστερία να χωνεύει την τροφή του έξω από το σώμα του, τον κάνει να κυνηγά λεία που είναι πολύ μεγαλύτερη από το στόμα του. Έτσι, εκτός από μικρά σε μέγεθος μαλάκια, οι αστερίες τρέφονται και με αρθρόποδα ακόμα και μικρά ψάρια, ειδικά όταν είναι ετοιμοθάνατα.

Αρκετά είδη αστερία μπορούν να ζήσουν για αρκετό καιρό χωρίς τροφή. Πιστεύεται ότι λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά από οργανικές ύλες που είναι διαλυμένες στο θαλασσινό νερό ενώ πολλά είδη τρέφονται με οργανισμούς σε αποσύνθεση.

Η πέψη του αστερία γίνεται με δύο στομάχια: ένα για την καρδιά και ένα για τον πυλωρό. Το καρδιακό στομάχι μοιάζει με σάκο και βρίσκεται στο κεντρικό μέρος του σώματος του ζώου. Μπορεί να «γυρίσει» και να βγει έξω από το σώμα του αστερία, όταν χωνεύει την τροφή του.

Όταν χωνευτεί κατά ένα μέρος η τροφή, το καρδιακό στομάχι επιστρέφει στο εσωτερικό του σώματος και η μισοχωνεμένη τροφή πηγαίνει στο πυλωρικό στομάχι. Η επιπλέον πέψη γίνεται στο έντερο.

Η ανάπλαση του χαμένου ποδιού

Τα “θαλάσσια αστέρια” συγγενεύουν με τους αχινούς και τα ολοθούρια ή θαλάσσια αγγούρια, όπως είναι γνωστά, τα οποία ανήκουν στην ομάδα των Εχινόδερμων, δηλαδή έχουν ακτινωτή συμμετρία. Συνήθως οι αστερίες έχουν πέντε πόδια ή βραχίονες, όπως ονομάζονται επίσημα, αλλά υπάρχουν είδη που παρουσιάζουν μέχρι και σαράντα “πόδια”.

Εάν ένας από αυτούς τους βραχίονες χαθεί ή κοπεί όλα τα είδη αστερία έχουν την εκπληκτική ικανότητα της ανάπλασης.

Μπορούν να αλλάξουν φύλο

Τα ζώα αυτά έχουν τόσο σεξουαλική όσο και μη σεξουαλική αναπαραγωγή.

Η γονιμοποίηση γίνεται εξωτερικά, με την απελευθέρωση γαμετών στο περιβάλλον, τόσο από το θηλυκό όσο και από το αρσενικό. Τα γονιμοποιημένα έμβρυα συνθέτουν ένα μέρος του ζωοπλαγκτόν.

Τα έμβρυά τους χαρακτηρίζονται αρχικά από διμερή συμμετρία, που σημαίνει ότι οι αστερίες είναι συγγενικά ζώα με τα “Χορδωτά” και κάποτε είχαν συγγενείς όπως τα ψάρια. Η συνέχεια της ανάπτυξης του αστερία όμως είναι διαφορετική και καταλήγει σε πεντάκτινη συμμετρία.

Λέγεται ότι ο θηλυκός αστερίας μπορεί να γεννήσει περίπου ένα εκατομμύριο αυγά τη φορά.

Η μη σεξουαλική αναπαραγωγή γίνεται με την ανάπλαση και συναντάται σε ελάχιστα είδη αστερία. Αυτού του είδους η γονιμοποίηση σημαίνει ότι κάποιοι αστερίες γεννιούνται κατά την ανάπλαση ενός κομμένου βραχίονα.

Έχουν μάτια και νερό για αίμα

Αν και λίγοι το γνωρίζουν, ο αστερίας έχει μάτια, τα οποία βρίσκονται στο τέλος κάθε βραχίονα.

Αυτό σημαίνει ότι ένας αστερίας πέντε βραχιόνων διαθέτει πέντε μάτια ενώ ο αστερίας – “σαρανταποδαρούσα” έχει 40 μάτια.

Κάθε μάτι μοιάζει με μία κόκκινη βούλα. Δεν έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται πολλές λεπτομέρειες, αλλά μπορεί να αισθανθεί το φως και το σκοτάδι, κάτι που αρκεί για το περιβάλλον στο οποίο ζουν.

Εντύπωση προκαλεί ακόμη, η εξίσου άγνωστη πληροφορία ότι τα αστέρια της θάλασσας “δεν έχουν αίμα”, αλλά το κυκλοφοριακό τους σύστημα αποτελείται κυρίως από θαλασσινό νερό. Το θαλασσινό νερό αντλείται στο αγγειακό σύστημα του ζώου μέσω της πλάκας του κόσκινου. Πρόκειται για ένα είδος πόρτας παγίδας που ονομάζεται madreporite, συχνά ορατό ως ανοιχτόχρωμο σημείο στην κορυφή του αστεριού.

Από το madreporite, το θαλασσινό νερό κινείται στα πόδια του, προκαλώντας την επέκταση του βραχίονα.

Αρχική φωτογραφία: Μηχανή του Χρόνου

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Ο τάφος δεκάδων χελωνών παραμένει ένα από τα άλυτα μυστήρια. Ανακαλύφθηκε από τον εξερευνητή Ζ. Κουστώ, αλλά η θεωρία του πλέον αμφισβητείται