Άρθουρ Μίλερ – Μέριλιν Μονρόε. Το “αταίριαστο” ζευγάρι του Χόλυγουντ που αγαπήθηκε, πριν χωρίσει. Γιατί δεν πήγε στην κηδεία της

Ήταν ο τρίτος και τελευταίος σύζυγος της Μέριλιν Μονρόε, από το 1956 έως το 1961. Η σχέση τους υπήρξε ταραχώδης και απασχόλησε τις κοσμικές στήλες των εφημερίδων.

Έληξε ενάμιση χρόνο πριν από το θάνατο της Αμερικανίδας σταρ του Χόλιγουντ, σε ηλικία 36 ετών.

“Όλη η ενέργεια και η προσοχή μου ήταν αφιερωμένες στο να προσπαθώ να τη βοηθώ να λύσει τα προβλήματά της. Δυστυχώς δεν είχα πολλή επιτυχία“, είχε πει κάποτε για τη Μονρόε, στην κηδεία της οποίας επέλεξε να μην δώσει το “παρών”.

Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους δραματουργούς του 20ού αιώνα και έγινε παγκοσμίως γνωστός για το έργο “Ο θάνατος του εμποράκου” (1949). Εξίσου δημοφιλή είναι τα έργα του “Ήταν όλοι τους παιδιά μου” (1947) και “Η δοκιμασία” (1953), η οποία μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1985.

Ήταν πολέμιος του Μακαρθισμού, είχε φιλελεύθερες πολιτικές απόψεις και μέσα από τα έργα του στηλίτευε τον καπιταλισμό και το “Αμερικανικό Όνειρο“, δηλαδή την πεποίθηση ότι η σκληρή εργασία αποτελεί εγγύηση για μια καλύτερη ζωή.

Ο λόγος για τον Άρθουρ Μίλερ, τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφέα που βραβεύτηκε, μεταξύ άλλων, με Πούλιτζερ, έγραψε κινηματογραφικά σενάρια και άφησε ένα ξεχωριστό αποτύπωμα στο χώρο του θεάτρου και της διανόησης.

“Η στιγμή που το Μεγάλο Αμερικανικό Μυαλό συνάντησε το Μεγάλο Αμερικανικό Κορμί”

Με αυτή τη φράση περιέγραψε ο Αμερικανός συγγραφέας, Νόρμαν Μέιλερ το ειδύλλιο και το γάμο ανάμεσα στον Άρθουρ Μίλερ και τη Μέριλιν Μονρόε. Γνωρίστηκαν το 1951 μέσω του Ελληνοαμερικανού σκηνοθέτη Ελία Καζάν, σε ένα κοκτέιλ πάρτι στο Χόλιγουντ.

Ο Άρθουρ και η Μέριλιν ήταν ακόμη παντρεμένοι, αλλά η μεταξύ τους “φλόγα” δεν “έσβησε” ποτέ. Χώρισαν και στις 29 Ιουνίου 1956, παντρεύτηκαν μυστικά στο Δικαστήριο της Κομητείας Westchester της Νέας Υόρκης. Από τότε και μετά, η σχέση τους δεν έπαψε να απασχολεί την κοινή γνώμη.

Στα μάτια των Αμερικανών, ο Μίλερ και η Μονρόε ήταν ένα φαινομενικά αταίριαστο ζευγάρι

Αυτός ήταν άνθρωπος του πνεύματος και εκείνη άνθρωπος του θεάματος. Εκείνος 41 ετών και εκείνη 30. Ωστόσο, η πραγματικότητα ήταν πολύ πιο σύνθετη.

Για τον Μίλερ, η Μονρόε δεν ήταν μια ρηχή προσωπικότητα που ενδιαφερόταν μόνο για τη δόξα, τα χρήματα και την ομορφιά. Για τη Μονρόε, ο Μίλερ ήταν ένας ευφυής άνδρας που την αγάπησε αληθινά, τη σεβάστηκε στην πρώτη τους επαφή και μπορούσε να διακρίνει την ευαισθησία της πίσω από την περσόνα και το μύθο που είχε “χτίσει”.

“Ήταν περικυκλωμένη από ένα σκοτάδι που μου προκαλούσε σύγχυση”

Γνωρίζοντας την τραυματική παιδική ηλικία της Μέριλιν και τους δαίμονες με τους οποίους “πάλευε” για χρόνια, ο Μίλερ εξομολογήθηκε το 1987 στο δημοσιογράφο του BBC, Άλαν Γέντομπ:

“Ήταν αισθησιακή και φαινόταν ερωτευμένη με τη ζωή, αλλά στο κέντρο της υπήρχε ένα σκοτάδι και μια τραγωδία που δεν ήξερα τότε τις διαστάσεις της. Το ίδιο ίσχυε και για εμένα, οπότε η σύνδεση δεν ήταν κάτι τόσο τρελό.

Η εικόνα της ήταν κάτι σαν πόνος. Ήξερα ότι έπρεπε είτε να απομακρυνθώ είτε να εισέλθω σε μια καταστροφή πέρα από κάθε γνώση. Με όλη τη λάμψη της ήταν περικυκλωμένη από ένα σκοτάδι που μου προκαλούσε σύγχυση“.

Τον Ιανουάριο του 1989, ο Μίλερ σκιαγράφησε το ψυχολογικό προφίλ της Μονρόε, μιλώντας στον Βρετανό μαρξιστή ιστορικό, Έρικ Χομπσμπάουμ:

“Η Μέριλιν είχε ένα συνδυασμό χαρακτηριστικών. Πρώτ’ απ’ όλα, η ομορφιά και η φυσική της χάρη. Έπειτα, ο μύθος γύρω από αυτήν, αυτή η αντίθεση ανάμεσα στην τρομερή παιδική της ηλικία, μια περίοδο εγκατάλειψης και κακομεταχείρισης και στη μόνιμη ευφυία και γλυκύτητα που τη χαρακτήριζε.

Είχε ένα είδος έμφυτης αμεσότητας που ήταν από μονή της σεξουαλική αλλά και αφοπλιστική, υποχρεώνοντας ακόμη και το πιο κυνικό άτομο να σκεφτεί ότι η γυναίκα αυτή είχε περισσότερα πράγματα από καλό σώμα. 

Επαναστάτησε εναντίον κάθε περιορισμού. Δεν ήταν μια γυναίκα. Ήταν η Μέριλιν

Απαρνήθηκε την υποκρισία που συνοδεύει μια σταρ και η φυσικότητά της έδιωχνε τους ανθρώπους. Όμως δεν μπορούσε κανείς να τη βοηθήσει. Από την εποχή που ήταν έφηβη, δεν μπορούσε ποτέ να πιστέψει πραγματικά στην αξία της, ακόμα κι όταν προσπαθούσε να τη δείξει“.

Οι “ρωγμές” στο γάμο, το διαζύγιο στο Μεξικό, η κηδεία και το αμφιλεγόμενο έργο

Παρά το συναισθηματικό τους δέσιμο, Μίλερ και Μονρόε είχαν συχνά προστριβές λόγω των διαφορετικών αντιλήψεών τους. Ο θεατρικός συγγραφέας ήθελε η γυναίκα του “να γυρίζει μία ταινία κάθε ενάμιση χρόνο“, γιατί τους υπόλοιπους μήνες θα ήταν “σύζυγος πλήρους απασχόλησης“.

Η Μονρόε είχε φιλοδοξίες που ξεπερνούσαν τα παραδοσιακά πρότυπα. Κοινή επιθυμία του ζευγαριού ήταν να αποκτήσουν παιδί, αλλά δεν το κατόρθωσαν.

Κατά τη διάρκεια του έγγαμου βίου τους, η Μονρόε είχε μία έκτοπη εγκυμοσύνη και μία αποβολή, ενώ ήταν στο καστ της ταινίας “Μερικοί το προτιμούν καυτό“ (1959).

Ο Μίλερ έγραψε το σενάριο της ταινίας “Οι αταίριαστοι” (1961), την οποία σκηνοθέτησε ο Τζον Χιούστον, με πρωταγωνιστές τον Κλαρκ Γκέιμπλ, τον Μοντγκόμερι Κλιφτ και την Μέριλιν. Ήταν η τελευταία ταινία στην καριέρα της Μονρόε αλλά και η τελευταία προσπάθεια του ζεύγους να σώσει το γάμο του.

Όπως αποδείχθηκε, το “γυαλί είχε ραγίσει” και ο χωρισμός ήταν μονόδρομος. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο Μίλερ γνωρίστηκε και ανέπτυξε στενή σχέση με την Αυστριακή φωτογράφο και τελευταία σύζυγό του, Ίνγκε Μόραθ. Η Μονρόε, από τη μεριά της, αναστάτωνε τον Χιούστον και εθίστηκε όλο και περισσότερο στα βαρβιτουρικά, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.

Στις 24 Ιανουαρίου 1961, ο Μίλερ και η Μονρόε “τράβηξαν” κι επίσημα ξεχωριστούς δρόμους. Οι υπογραφές του διαζυγίου μπήκαν στο Μεξικό, αφενός επειδή η διαδικασία ήταν πιο γρήγορη σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και αφετέρου διότι ήθελαν να αποφύγουν τους παπαράτσι.

Στις 5 Αυγούστου 1962, η Μονρόε έφυγε από τη ζωή. Ο Μίλερ αποφάσισε να μην πάει στην κηδεία της και δικαιολόγησε την επιλογή του με τον εξής ισχυρισμό:

“Αντί να πάω στην κηδεία, για να τραβήξουν ένα καρέ μου, αποφάσισα να μείνω σπίτι και να αφήσω τους δημοσίως πενθούντες να ολοκληρώσουν την κοροϊδία. Όχι ότι όλοι που θα βρεθούν εκεί είναι ψεύτικοι, αλλά αρκετοί. Οι περισσότεροι από αυτούς την κατέστρεψαν, κυρίες και κύριοι“

Ο Μίλερ δέχθηκε έντονη κριτική για το θεατρικό του έργο “Μετά την Πτώση“. Δημοσιεύτηκε δύο χρόνια μετά το θάνατο της Μέριλιν και η υπόθεση παρουσίαζε εμφανείς ομοιότητες με το τέλος της Αμερικανίδας σταρ και τον ταραχώδη γάμο του Μίλερ μαζί της. Ο ίδιος ο δημιουργός αρνήθηκε τη συσχέτιση.

Η στοχοποίηση του Μίλερ την περίοδο του Μακαρθισμού

Τη δεκαετία του 1950, που ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν ακόμη στην αρχή του, ο αντικομμουνισμός στις ΗΠΑ έφτασε στο αποκορύφωμά του. Πρωτεργάτης ήταν ο Αμερικανός γερουσιαστής, Τζόζεφ Μακάρθι, στο στόχαστρο του οποίου μπήκαν κυβερνητικά στελέχη, καλλιτέχνες και διανοούμενοι.

Στη μαύρη λίστα των “ύποπτων κομμουνιστών” περιλαμβανόταν και ο Άρθουρ Μίλερ. Καταλυτικό ρόλο έπαιξε η κυκλοφορία του έργου του “Η δοκιμασία“, το 1953, το οποίο βασίζεται στις δίκες των μαγισσών του Σάλεμ στα τέλη του 17ου αιώνα και θεωρείται αλληγορία για το Μακαρθισμό.

Το 1956, ο Μίλερ κλήθηκε να εξεταστεί από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής των Αντιπροσώπων. Αρνήθηκε να κατονο­μάσει πρόσωπα και καταδικάστηκε για απείθεια και ασέβεια σε φυλάκιση με αναστολή και χρηματικό πρόστιμο πεντακοσίων δολαρίων.

Άσκησε έφεση και αθωώθηκε δύο χρόνια μετά. Η φιλία του με τον Ελία Καζάν ψυχράνθηκε, όταν ο τελευταίος ονομάτισε στην Επιτροπή συναδέλφους του, όπως ο Ζιλ Ντασέν.

Στο πλευρό του Μίλερ κατά την ακροαματική διαδικασία βρέθηκε η Μονρόε, αψηφώντας τις προειδοποιήσεις ότι θα διακινδύνευε την καριέρα της. Στο βιβλίο “Fragments: Poems, Intimate Notes, Letters“, η Μέριλιν εκφράζει την αγάπη της για τον Μίλερ και την ανησυχία της για τη στοχοποίησή του με τα εξής λόγια:

“Είμαι τόσο ανήσυχη σχετικά με το πόσο προστατευμένος είναι ο Άρθουρ. Τον αγαπώ και είναι ο μόνος άνθρωπος που γνώρισα ποτέ, τον οποίο θα μπορούσα να αγαπήσω όχι μόνο ως άνδρα που με ελκύει σε σημείο να χάνω το μυαλό μου, αλλά και ως το μόνο άτομο που εμπιστεύομαι όσο τον εαυτό μου“.

Τα πρώτα χρόνια και το τέλος

Ο Άρθουρ Μίλερ γεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1915, στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης, από Πολωνοεβραίους μετανάστες. Ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης βιοτεχνίας γυναικείων ενδυμάτων, η οποία απασχολούσε περίπου 400 εργαζόμενους, ενώ η μητέρα του είχε δουλέψει ως δασκάλα. Ήταν το δεύτερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας.

Η εφηβεία του Μίλερ συνέπεσε με το ξέσπασμα του κραχ και την συνακόλουθη οικονομική καταστροφή του πατέρα του. Σύμφωνα με πολλούς μελετητές, η Μεγάλη Ύφεση του 1929 επηρέασε καθοριστικά την ψυχοσύνθεση και την κοσμοθεωρία του Μίλερ.

Στο σχολείο δεν ήταν καλός μαθητής και του άρεσε το ποδόσφαιρο και το μπέιζμπολ. Σε μια συνέντευξή του είχε πει: “Όταν το όνομά μου έγινε γνωστό, οι πρώην καθηγητές μου δυσκολεύτηκαν να πιστέψουν ότι ήμουν εγώ. Τελείωσα το Λύκειο τελείως απαρατήρητος“.

Άρχισε να γράφει θεατρικά έργα, όταν ήταν φοιτητής στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Για να συγκεντρώσει χρήματα για τις σπουδές του, εργάστηκε ως φορτωτής σε αποθήκη στη Νέα Υόρκη. Μετά την αποφοίτησή του, έγραφε θεατρικά έργα για τους ραδιοφωνικούς σταθμούς CBS και NBC, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως οδηγός φορτηγών.

Για το πρώτο του θεατρικό έργο, με τίτλο “No Villain“, ο Μίλερ κέρδισε το βραβείο Avery Hopewood και 250 δολάρια. Το 1945, έγινε διάσημος για το μυθιστόρημα “Focus“, στις σελίδες του οποίου καταγγέλλει τον αντισημιτισμό.

Όσον αφορά τους άλλους γάμους του, ήταν παντρεμένος με την Μέρι Σλάτερι από το 1940 μέχρι το 1956 και απέκτησε μαζί της ένα γιο και μία κόρη. Με την Ίνγκε Μόραθ νυμφεύτηκε το 1962 και έμειναν μαζί μέχρι το θάνατό της, τον Ιανουάριο του 2002.

Απέκτησαν δύο παιδιά: την κινηματογραφίστρια και συγγραφέα, Ρεμπέκα Μίλερ και ένα γιο ονόματι Ντάνιελ, ο οποίος, όπως αποκαλύφθηκε πολλά χρόνια αργότερα, έπασχε από Σύνδρομο Down και πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του σε ίδρυμα.

Ο Άρθουρ Μίλερ πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια στο σπίτι του στο Κονέκτικατ, στις 10 Φεβρουαρίου 2005. Ήταν 89 ετών και η υγεία του είχε κλονιστεί, επίσης, από καρκίνο στην ουροδόχο κύστη.

Πηγές εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: WikimediamtxCommons και EPA/FILES UK AND IRELAND OUT (μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ)