Με μια γρήγορη αναζήτηση ξαναβρήκα το πρωτότυπο κείμενο, τη μετάφραση, αλλά και την … ψευτιά.
Ο Ισοκράτης ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ρητοδιδάσκαλους της κλασικής αρχαιότητας.
Οἱ γὰρ κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον τὴν πόλιν διοικοῦντες κατεστήσαντο πολιτείαν οὐκ ὀνόματι μὲν τῷ κοινοτάτῳ καὶ πραοτάτῳ προσαγορευομένην, ἐπὶ δὲ τῶν πράξεων οὐ τοιαύτην τοῖς ἐντυγχάνουσι φαινομένην, οὐδ’ ἣ τοῦτον τὸν τρόπον ἐπαίδευε τοὺς πολίτας ὥσθ’ ἡγεῖσθαι τὴν μὲν ἀκολασίαν δημοκρατίαν, τὴν δὲ παρανομίαν ἐλευθερίαν, τὴν δὲ παρρησίαν ἰσονομίαν, τὴν δ’ ἐξουσίαν τοῦ ταῦτα ποιεῖν εὐδαιμονίαν, ἀλλὰ μισοῦσα καὶ κολάζουσα τοὺς τοιούτους βελτίους καὶ σωφρονεστέρους ἅπαντας τοὺς πολίτας ἐποίησεν.
Μετάφραση:
«Διότι εκείνοι που διοικούσαν την πόλη τότε (αναφέρεται στον Σόλωνα και τον Κλεισθένη), δεν δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο μόνο κατ’ όνομα να θεωρείται το πιο φιλελεύθερο και το πιο πράο από όλα, ενώ στην πράξη να εμφανίζεται διαφορετικό σε όσους το ζουν· ούτε ένα πολίτευμα που να εκπαιδεύει τους πολίτες έτσι ώστε να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει, αλλά ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες καλύτερους και πιο μυαλωμένους».
Δηλαδή ο Ισοκράτης αναφέρεται στην ανεπαρκή εφαρμογή της Δημοκρατίας ως πολιτεύματος και όχι στην Δημοκρατία που αυτοκαταστρέφεται.
Στην αναζήτηση βρήκα και ένα άρθρο του
Νίκου Σαραντάκου που συχνά διαβάζω, στο οποίο επεσήμανε ακριβώς το ίδιο.
Ότι δηλαδή, η περίφημη ρήση είναι μια κατασκευή.
Ο Ισοκράτης δεν μίλησε ποτέ για δημοκρατία που αυτοκαταστρέφεται. Ούτε η ατάκα η “δημοκρατία κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας” είναι αληθινή!
Όπως επισημαίνεται από τον Ν. Σαραντάκο, “για άλλη μια φορά, οι ελληναράδες χρησιμοποιούν τους αρχαίους όπως ο μεθυσμένος τον φανοστάτη: όχι για να φωτίσουν το δρόμο τους, αλλά για δεκανίκι που θα στηρίξει τα σαθρά τους επιχειρήματα“.
Η ευκολία με την οποία παραχαράσουν την ιστορία φαίνεται και από την επόμενη φωτογραφία που επίσης κυριαρχεί στο διαδίκτυο. Εδώ εμφανίζουν τον Σωκράτη να λέει αυτά που κάποιοι άλλοι τα αποδίδουν στον Ισοκράτη.
Επειδή ο στόχος δεν είναι η αληθινή γνώση και η ακρίβεια των προσώπων, αλλά η ” αποτυχημένη δημοκρατία” εμφανίζουν το Σωκράτη με την προτομή του Πυθαγόρα του Σάμιου!
Τέτοια ακρίβεια. Δεν πέτυχαν ούτε το άγαλμα…
Ο πλαστός Σωκράτης απαγγέλει παραποιημένο Ισοκράτη και έχει το πρόσωπο του Πυθαγόρα…
Κάποιος καλοπροαίρετος θα μπορούσε να πει ότι το περιεχόμενο του διασκευασθέντος ρητού, δεν απέχει και τόσο πολύ απ’ το πρωτότυπο ως προς την σημασία του, ώστε να προκαλεί τόσες διαμαρτυρίες.
Σωστά, αλλά αυτό το “περίπου” στις μέρες μας δεν είναι να σε αφήνει ανυποψίαστο…
Έχει γίνει πολύ της μόδας να βρίζεις τη δημοκρατία στις μέρες μας.
Ειδικά εάν είσαι πολιτικός της αντίπαλος.
Και ξέρουμε ποιοι εκπροσωπούν αυτή τη γραμμή στην κοινωνία.
Το μόνο όπλο τους είναι τα ψέματα και η επιτηδευμένη οργή.
Φυσικά δεν αποσκοπούν να βελτιώσουν τη ζωή μέσα στη δημοκρατία.
Θέλουν να την καταλύσουν.
Με ή χωρίς Ισοκράτη.
Χρίστος Βασιλόπουλος
