Απόλλωνας. Η πρώτη ελληνική ομάδα που έπαιξε στην Σμύρνη μετά το ’22. Η στολή της ομάδας ήταν ίδια με την ελληνική σημαία

Γράφει ο συνεργάτης μας, ιστορικός ερευνητής Στέφανος Μίλεσης

Ένα γεγονός που σήμερα διαβάζουμε με αδιαφορία, κάποτε προκαλούσε ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού. Και ένα τέτοιο συμβάν υπήρξε η αναχώρηση της ποδοσφαιρικής ομάδας του Απόλλωνα Σμύρνης από το λιμάνι του Πειραιά με προορισμό την πατρογονική του εστία.

Ο «Απόλλων» υπήρξε η πρώτη ελληνική ομάδα που μετέβη στη Σμύρνη μετά την καταστροφή του 1922, έχοντας μάλιστα την πόλη αυτή ως έδρα της.

Στις 13 Απριλίου του 1932 οι ποδοσφαιριστές του Απόλλωνα επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο «Αιγαίον» που εκτελούσε δρομολόγια από τον Πειραιά με τελικό προορισμό το λιμάνι της Σμύρνης. Ο Απόλλωνας είχε κανονίσει να δώσει τρία παιχνίδια με ισάριθμες τουρκικές ομάδες.

Όμως η είδηση δεν ήταν οι αγώνες του Απόλλωνα, αλλά το γεγονός ότι η ιστορική ομάδα θα πατούσε ξανά τον τόπο της ιδρύσεώς της. Όταν τα πρωτοσέλιδα του 1932 έγραψαν «Ο Απόλλων στη Σμύρνη ξανά» φάνηκε ειδικά στους πρόσφυγες ως ένα απίστευτο γεγονός.

Ο τελευταίος αγώνας

Ο τελευταίος αγώνας που έδωσε ο Απόλλωνας στη Σμύρνη πριν από την Μικρασιατική καταστροφή ήταν με Αρμενική ομάδα που επίσης είχε ως έδρα την Σμύρνη και ήταν πανίσχυρη.

Πολλοί από τους ποδοσφαιριστές της ομάδας ουδέποτε έφτασαν στην Ελλάδα, διότι σκοτώθηκαν υπερασπιζόμενοι την πατρογονική τους εστία. Ο οπισθοφύλακας Μαρσέλλος έπεσε πολεμώντας στο Μικρασιατικό μέτωπο, ενώ ο Χρυσούλης ήταν ακόμα ένας από αυτούς που έπεσαν μαχόμενοι.

Ο Απόλλωνας στη συνέχεια εκδιώχθηκε μαζί με όλο τον ελληνισμό της μαρτυρικής πόλης, όπως το ίδιο συνέβη και με τον Πανιώνιο και με άλλα μικρότερα ελληνικά σωματεία, που άλλα συνέχισαν την δράση τους στην Ελλάδα και άλλα έσβησαν.

Οι 45 φίλαθλοι που ακολούθησαν

Στα πλαίσια της Ελληνο-Τουρκικής προσέγγισης που αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 δόθηκε η ευκαιρία στον Απόλλωνα Σμύρνης να βρεθεί πίσω στην πατρογονική του πόλη.

Ο Απόλλωνας έπαιξε στην πόλη όπου ιδρύθηκε και οι παίκτες του αγωνίστηκαν με αντιπάλους, που κάποτε γνώριζαν από παλιά

Η ομάδα του Απόλλωνα του 1932 αποτελείτο από τους Φρονιμίδη (τερματοφύλακα), Ρουσσόπουλο, Χατζησάββα, Ράπτη, Χριστίδη, Γκίκα, Κοσματόπουλο, Παξιβανίδη, Σίνα, Δεληγιαννίδη, Προκοπίου, Δημητρίου, Παπαδημητρίου, Χατζηβασίλη, Δεληγιάννη και Αναγνωστόπουλο. Προπονητής τότε ήταν ο Έσσερ και την ομάδα τόλμησαν να ακολουθήσουν 45 φίλαθλοι μόνο.

Τα πράγματα ήταν ακόμα δύσκολα τότε και τα μετρήματα διαφορετικά. Η βία των Τούρκων, οι σφαγές, οι βιασμοί, οι απαγχονισμοί, οι λεηλασίες είχαν σημαδέψει βαθιά την ζωή των Ελλήνων της Σμύρνης.

Δεν ήταν εύκολο μόλις δέκα χρόνια μετά την καταστροφή να επιστρέψει κάποιος, έστω και ως επισκέπτης στην πόλη όπου γεννήθηκε, να δει το σπίτι του να κατοικείται από άλλους, να είναι ξένος στον τόπο του. Μόλις 45 ήταν εκείνοι που κατάφεραν να ξεπεράσουν τη συναισθηματική φόρτιση και να ταξιδέψουν. Επίσης είχαν και την οικονομική δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις αυτού του ταξιδιού.

Οι φίλαθλοι του Απόλλωνα προέρχονταν κύρια από τα λαϊκά στρώματα των Ελλήνων της Σμύρνης σε αντίθεση με τους φιλάθλους του Πανιωνίου.

Ο πρώτος αγώνας δόθηκε στις 15 Απριλίου με την τουρκική ομάδα «Αλτάι» στο γήπεδό της Αλσαντζάκ (κατασκευάστηκε το 1929), με την οποία ο Απόλλωνας ήρθε ισοπαλία 0 -0.

Η επόμενη αναμέτρηση ήταν με την ομάδα «Καρσιγιακκά» η οποία ένα χρόνο πριν, τον Ιανουάριο του 1931, είχε συναντηθεί με τον Άρη Μυτιλήνης σε φιλικό παιχνίδι και είχε νικήσει με σκορ 5-0. Ωστόσο ο Απόλλωνας κατάφερε ισοπαλία με 1 -1.

Τέλος τον τρίτο του αγώνα ο Απόλλωνας Σμύρνης τον έδωσε στις 19 Απριλίου με την ομάδα της Μικτής Σμύρνης από την οποία φυσικά θα απουσίαζαν όλοι οι Έλληνες παίκτες. Ο Απόλλωνας νίκησε την Τουρκική Μικτή Σμύρνης με 1-0. Από τις τρεις αυτές τουρκικές ομάδες η καλύτερη ήταν η Αλτάι η οποία είχε νικηθεί στο παρελθόν από τον Παναθηναϊκό με σκορ 6 – 3 και από την ΑΕΚ με σκορ 3 – 0.

Τα χρώματα του Απόλλωνα ήταν της ελληνικής σημαίας

Τα παιχνίδια που θα έδινε ο Απόλλωνας είχαν μικρή σημασία. Ως ιστορικό γεγονός καταγραφόταν η πρώτη επίσκεψη της ομάδας του Απόλλωνα στη Σμύρνη, που ήταν η πρώτη ελληνικής ομάδας μετά την καταστροφή του ’22. Μιας ομάδας που η εμφάνισή της ήταν τα ίδια τα χρώματα της ελληνικής σημαίας.

Ο Απόλλωνας ύστερα από τρία παιχνίδια στην Τουρκία παρέμενε αήττητος με δύο ισοπαλίες και μια νίκη δείχνοντας ότι παρέμενε το πιο ισχυρό ποδοσφαιρικό σωματείο στη Σμύρνη.

Ο Απόλλωνας όταν βρέθηκε στη Σμύρνη είχε ως σύμβολό του το αρχαιοελληνικό έμβλημα του αγκυλωτού σταυρού το οποίο φυσικά απέσυρε ύστερα από την ταύτισή του με το ναζισμό και τα αίσχη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που ακολούθησαν.

Το 1932 που ο Απόλλωνας βρέθηκε στη Σμύρνη χρησιμοποιούσε ως έδρα του ένα γήπεδο στην περιοχή του Ρουφ όπου παρέμεινε μέχρι το 1948, έτος που έγιναν τα εγκαίνια του γηπέδου της Ριζούπολης που η ομάδα αγωνίζεται μέχρι σήμερα.

Η ομάδα του Απόλλωνα απέκτησε την επωνυμία «Ελαφρά Ταξιαρχία» καθώς κατάφερνε να επιτυγχάνει σημαντικές νίκες με αντεπιθέσεις.

Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Έλληνας μεγιστάνας του πλούτου Αριστοτέλης Ωνάσης που ήταν επίσης γεννημένος στη Σμύρνη, είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον να αναλάβει την προεδρία του ιστορικού Σμυρναϊκού συλλόγου το 1953.

Το 1932 που ο Απόλλωνας επέστρεφε για πρώτη φορά για να αγωνιστεί στη φυσική του έδρα, τη Σμύρνη, ο Ωνάσης αποκτούσε το πρώτο του πλοίο του, το «Καλλιρόη» προς τιμή της αδελφής του.

Το 1953, που υπήρξε το ενδιαφέρον εκ μέρους του Ωνάση, ήταν ιδιοκτήτης του καζίνο Μόντε Κάρλο στο Μονακό και ουσιαστικά λάμβανε σημαντικό μέρος στις αποφάσεις του Πριγκιπάτου ως σημαντικός οικονομικός παράγοντας. Την εποχή εκείνη είχε γενικώς αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον του για τη γενέτειρα πατρίδα του για αυτό και το 1955 επισκέφθηκε για πρώτη φορά μετά την καταστροφή το σπίτι του στη Σμύρνη στο οποίο είδε να κατοικούν Τούρκοι.