«Απόλλων», το ξενοδοχείο σύμβολο του Λουτρακίου που εξαφανίστηκε στον σεισμό του ’81. Το αποκαλούσαν στολίδι, αλλά από τους επτά ορόφους “επέζησε” μόνο η πισίνα

24 Φεβρουαρίου 1981. Ένας σεισμός 6,6 ρίχτερ με επίκεντρο τις Αλκυονίδες νήσους συντάραξε την Κορινθία, αφήνοντας πίσω του νεκρούς, τραυματίες και ερειπωμένα κτίρια. Ανάμεσαά τους ήταν κι ένα επταώροφο πολυτελές ξενοδοχείο. Το «Απόλλων» που το αποκαλούσαν το «στολίδι του Λουτρακίου», αποδείχθηκε ότι ήταν ένα χάρτινο κτίριο πάνω στην άμμο.

«Μόνο τέσσερα ξενοδοχεία κατέρρευσαν από το σεισμό, ενώ μερικά άλλα έχουν απλώς υποστεί μικρές ζημιές».

Δύο μέρες μετά το τραγικό συμβάν, ο πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) προσπάθησε να καθησυχάσει την κοινή γνώμη και να μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις στον τουριστικό κλάδο. Οι δηλώσεις του, όμως, τη δεδομένη στιγμή χαρακτηρίστηκαν από πολλούς ατυχείς.

Ο σεισμός είχε στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 20 ανθρώπους, ενώ πάνω από 500 είχαν τραυματιστεί σοβαρά. Περίπου 22 χιλιάδες κτίρια στην ευρύτερη περιοχή της Κορινθίας, καθώς και στην Αττική, τη Βοιωτία, τη Φωκίδα και την Εύβοια είχαν υποστεί μη επισκευάσιμες βλάβες. Τα τέσσερα ξενοδοχεία που κατέρρευσαν ήταν το διώροφο «Μπούσουλας» στην Κινέττα, τα πενταώροφα «Γαλαξίας» στο Βραχάτι και «Κόντης» στο Λουτράκι και το επταώροφο πολυτελές «Απόλλων», επίσης στο Λουτράκι.

Άδειες χωρίς έλεγχο

Μέχρι το 1965 ο συντελεστής δόμησης στην περιοχή του Λουτρακίου επέτρεπε την ανέγερση οικοδομών μέχρι δύο ορόφους. Μετά τον μεγάλο σεισμό που είχε πλήξει την Κόρινθο το 1928, είχαν εφαρμοστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα κανονισμοί αντισεισμικής προστασίας και, όπως μαρτυρά ένας παλιός μηχανικός της περιοχής, «τα σπίτια που έφτιαξαν οι πολιτικοί μηχανικοί κατά τα πρώτα χρόνια ήταν θαυμάσια».

Σύντομα, όμως, ο φόβος του σεισμού άρχισε να υποχωρεί δίνοντας σταδιακά τη θέση του στις αυθαιρεσίες. Οι εργολάβοι πλήρωναν μηχανικούς να τους κάνουν σωστές μελέτες και σχέδια προκειμένου να πάρουν την άδεια από το υπουργείο. Μόλις την έπαιρναν, «έκαναν ό,τι ήθελαν». Περαιτέρω έλεγχος από τον κρατικό μηχανισμό δεν υπήρχε. Μετά από πιέσεις, οι υπηρεσίες πολεοδομίας άρχισαν να εκδίδουν άδειες για την ανέγερση τριώροφων, ύστερα τετραώροφων, μέχρι και επταώροφων κτιρίων. Η πρακτική αυτή εντάθηκε κατά τη διάρκεια της Χούντας.

Κάπως έτσι, τα χρόνια εκείνα, μπήκαν και τα θεμέλια του «Απόλλων». Χτίστηκε πάνω σε προσχώσεις που είχαν σχηματιστεί από τον Ισθμό της Κορίνθου, δίχως καμιά επίσημη επιστημονική μελέτη των εδαφών. Επρόκειτο για ένα τεράστιο ξενοδοχειακό συγκρότημα, προορισμένο να στεγάσει πάνω από 600 άτομα, το οποίο ανεγέρθηκε κυριολεκτικά πάνω επιχωματώσεις και την άμμο. Ωστόσο, την περίοδο εκείνη αντιδράσεις δεν υπήρξαν. Κι αυτό γιατί κανείς δεν έβλεπε τον κίνδυνο.

Πέρα από τον καταστροφικό σεισμό του 1928 και έναν ακόμα ισχυρό το 1938 με επίκεντρο τον Ωρωπό, η ευρύτερη περιοχή της Αττικής για πολλά χρόνια δεν είχε πληγεί από τον εγκέλαδο. Οι κάτοικοι δεν ήταν ούτε προετοιμασμένοι, ούτε εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίσουν με ψυχραιμία ένα φυσικό φαινόμενο τέτοιοας έκτασης. Και τα κτίρια που κατασκεύαζαν δεν είχαν την αντισεισμική φροντίδα.

«Νομίσαμε ότι άνοιξε ο κόσμος στα δύο»

Ήταν λίγο πριν τις 11 τη νύχτα, στις 24 Φεβρουαρίου του 1981, όταν ο σεισμός αιφνιδίασε τους μόλις 14 θαμώνες του «Απόλλωνα». Ευτυχώς, λόγω της εποχής αλλά και της ημέρας –ήταν Τρίτη– , το τουριστικό θέρετρο ήταν σχεδόν άδειο. Μόνοι παρευρισκόμενοι ήταν οι ελάχιστοι εργαζόμενοι και κάποιοι εργάτες που επισκεύαζαν μία μάντρα και έπρεπε να διανυκτερεύσουν στα δωμάτια του ξενοδοχείου.

«Αν ο σεισμός γινότανε Παρασκευή, θα είχαμε 200 νεκρούς! Γιατί θα έρχονταν εδώ Άγγλοι εκδρομείς. Εμείς σωθήκαμε γιατί ήμασταν λίγοι και προλάβαμε να βγούμε». Πράγματι, σύμφωνα με τους εργάτες, οι τοίχοι άρχισαν να σείονται και τα ταβάνια να καταρρέουν. Βιβλιοθήκες, καθρέφτες, φώτα έπεφταν από παντού, μπλοκάροντας τις διόδους διαφυγής.

Όλοι έτρεχαν πανικόβλητοι προς την κεντρική είσοδο, ενώ προσπαθούσαν να αποφύγουν τα χαλάσματα. Τότε, ένας από τους άντρες άρχισε να σπάει τα τζάμια της εξώπορτας με τα γυμνά του χέρια. Γέμισε με πληγές και αίματα αλλά κατόρθωσε να βγάλει τους πάντες έξω σώους και αβλαβείς. Μόνο όταν είχαν απομακρυνθεί αρκετά, γύρισαν πίσω να κοιτάξουν το τραγικό θέαμα. Το κτίριο ήταν μισογκρεμισμένο. Άναψαν μία φωτιά κι έμειναν για αρκετή ώρα μέσα στο κρύο να περιμένουν βοήθεια. Τα αυτοκίνητα που ήταν παρκαρισμένα στο ξενοδοχείο είχαν γίνει κομμάτια.

Τότε, ήρθε το δεύτερο μοιραίο χτύπημα. Ένας ισχυρός μετασεισμός αποτελείωσε το πολυόροφο ξενοδοχείο. Οι όροφοι άρχισαν να καταρρέουν και η ατμόσφαιρα πνίγηκε σε ένα πυκνό σύννεφο σκόνης που κάλυψε τα πάντα. Οι αυτόπτες μάρτυρες περιέγραψαν την εικόνα «σαν να έπεφταν εκατοντάδες βόμβες από παντού». Ο θόρυβος ήταν τρομακτικός.

Αρκετά λεπτά αργότερα, μόλις το τοπίο καθάρισε λίγο, το «Απόλλων» δεν υπήρχε πια. Στη θέση του βρίσκονταν συντρίμμια, σκόνη και χώματα. Το ξενοδοχείο είχε καταστραφεί ολοσχερώς. Το μόνο κομμάτι που κατάφερε να παραμείνει άθικτο ήταν η μεγάλη πισίνα. Πλέον όμως, στα γαλήνια νερά της καθρεφτίζονταν τα χαλάσματα.

Η επόμενη μέρα

Ένα δεκαήμερο μετά τον σεισμό, ιδρύθηκε η Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων (Υ.Α.Σ.), η οποία σχεδιάστηκε με πρότυπο την Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων Βόρειας Ελλάδας (Υ.Α.Σ.Β.Ε.), η δράση της οποίας ήταν σωτήρια το 1978 στο μεγάλο σεισμό της Θεσσαλονίκης.

Λίγους μήνες μετά, διεξήχθησαν εκλογές. Ο Παπανδρέου με σύνθημα την “Αλλαγή” κέρδισε πανηγυρικά και ο πρώην πρωθυπουργός Ράλλης παραιτήθηκε από την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας. Τα τραγικά γεγονότα του σεισμού επηρέασαν το πολιτικό κλίμα της εποχής και βάρυναν την απερχόμενη κυβέρνηση. Τα χρόνια που ακολούθησαν έγιναν σημαντικά βήματα για την αποκατάσταση των πληγέντων και των σπιτιών. Υπολογίζεται ότι ως τον Δεκέμβριο του 1983, δόθηκαν 60 δισεκατομμύρια δραχμές για το σκοπό αυτό.

Το ξενοδοχείο στο Λουτράκι δεν βρισκόταν ανάμεσα στα κτίσματα που μπορούσαν να αποκατασταθούν. Τα ερείπια γκρεμίστηκαν, το οικόπεδο καθάρισε, το θέρετρο όμως δεν ξαναχτίστηκε ποτέ.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι καταστροφικοί σεισμοί του 1953 με τα μάτια ενός αγοριού έξι ετών. «Το φως του ήλιου έχει θολώσει ίσως από τις σκόνες, η θάλασσα στέκει ακίνητη. Σε λίγο ο πατέρας θα πει: αυτό ήταν, δεν έμεινε τίποτα, γίναμε νοικοκυραίοι» (βίντεο)