Από τους λήσταρχους στους κουτσαβάκηδες. Η ιστορία της εγκληματικότητας στην Ελλάδα. Η πρώτη γκιλοτίνα, τα εγκλήματα τιμής και οι μονομαχίες. Νέα εκπομπή

Η ιστορία του εγκλήματος στην Ελλάδα στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 7 Ιουνίου  στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY. Από τους λήσταρχους στους κουτσαβάκηδες. Η πρώτη γκιλοτίνα, τα εγκλήματα τιμής και οι βιτριολίστριες.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 13 Ιουνίου στις 17.00.

Η εκπομπή παρουσιάζει την εξέλιξη του εγκλήματος στην Ελλάδα κατά τον πρώτο αιώνα της ύπαρξής της ως ανεξάρτητο κράτος, καθώς και τις προσπάθειες δημιουργίας μίας νέας νομοθεσίας, που θα αντικαθιστούσε το εθιμικό δίκαιο που ίσχυε μέχρι τότε.

Η ζωοκλοπή και τα εγκλήματα τιμής

Εγκληματολόγοι σχολιάζουν πως η ζωοκλοπή ήταν το πιο διαδεδομένο έγκλημα του 19^ου αιώνα, καθώς η επιβίωση των ανθρώπων εξαρτιόνταν πλήρως από αυτά. Ωστόσο, αντιμετωπιζόταν και ως ένδειξη λεβεντιάς, που ξεκίνησε από την περίοδο της τουρκοκρατίας, όταν θύμα της ζωοκλοπής ήταν ο τοπικός Οθωμανός άρχοντας.

Η λεβεντιά και η τιμή ήταν οι σημαντικότερες αξίες για την ελληνική κοινωνία, για τις οποίες άξιζε κανείς ακόμα και να σκοτώσει.

Ειδικοί ερευνητές, καθώς και πρωτοσέλιδα εφημερίδων αποδεικνύουν πως όσοι εγκληματούσαν για να αποκαταστήσουν την τιμή της οικογένειάς τους αντιμετωπίζονταν όχι ως εγκληματίες, αλλά ως ήρωες, πολλές φορές ακόμα και από τα δικαστήρια, τα οποία τους αθώωναν.

Η εκπομπή φωτίζει την εξέλιξη της ληστοκρατίας στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε ως ανάγκη βιοπορισμού για τους αγωνιστές του 1821 που μετά την απελευθέρωση βρέθηκαν ξεκρέμαστοι χωρίς περιουσία.

Οι λήσταρχοι αντιμετωπίζονταν ως σύμβολα αντίστασης ενάντια στην άδικη εξουσία, αλλά μετά από έναν αιώνα, έγιναν συνώνυμο της βίας, της κερδοσκοπίας και της πολιτικής διαπλοκής.

Μάγκες, κουτσαβάκηδες, μπράβοι

Τον 20^ο αιώνα, οι θρυλικοί ληστές των ορέων μετακινήθηκαν στις πόλεις και σχημάτισαν τον αστικό υπόκοσμο.

Ζούσαν κυνηγημένοι από την αστυνομία, αλλά και με την άτυπη ανοχή των πολιτικών, που τους χρησιμοποιούσαν για δικό τους όφελος.

Ωστόσο, το τι ορίζεται ως έγκλημα είναι διαφορετικό, ανάλογα με την κοινωνία, τις αξίες που τη χαρακτηρίζουν και τον ποινικό κώδικα που συντάσσεται με βάση αυτές.

Νομικοί και εγκληματολόγοι παρουσιάζουν το πρώτο ελληνικό ποινικό δίκαιο, που δημιουργήθηκε ήδη κατά τη διάρκεια της επανάστασης, το 1824, το οποίο ονομάστηκε «Απάνθισμα των Εγκληματικών».

Ήταν ένα προοδευτικό, φιλελεύθερο και ανθρωπιστικό δίκαιο, το οποίο όμως είχε άδοξο τέλος.

Το 1834, μετά την έλευση του Όθωνα, το «Απάνθισμα των Εγκληματικών» αντικαταστάθηκε από το δίκαιο που συνέταξε ο Βαυαρός αντιβασιλέας, Λουδοβίκος φον Μάουρερ, ακολουθώντας το βαυαρικό δίκαιο.

Αν και ξένο προς την ελληνική κοινωνία, το ποινικό δίκαιο του Μάουρερ διατηρήθηκε μέχρι το 1950, όταν ψηφίστηκε ο δεύτερος ελληνικός ποινικός κώδικας.

Στην εκπομπή μιλούν:

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΖΑΡΑΦΩΝΙΤΟΥ – ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΝΕΣΤΩΡ ΚΟΥΡΑΚΗΣ – ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΚΠΑ & ΠΑΝ/ΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΧΡΥΣΤΟΣΤΟΜΟΣ ΜΗΤΡΟΠΑΝΟΣ – ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ

Δρ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΑΛΚΙΑ – ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΙΓΚΑΝΟΥ – ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

ΜΑΡΘΑ ΛΕΜΠΕΣΗ – ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Δρ. ΜΑΡΙΑ ΚΕΚΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ, ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΙΟΝΗΣ – ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ – ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΚΠΑ

ΦΩΤΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ, Δρ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΚΠΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ – ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, ΝΟΜΙΚΟΣ

ΤΑΣΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ – ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΑΘΗΝΑΙΟΓΡΑΦΟΣ