Η Δημητσάνα θεωρείται το σημαντικότερο κέντρο παραγωγής μπαρούτης στον ελλαδικό χώρο από το 17ο μέχρι και τον 20ο αιώνα.
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Αγώνα, αφού τροφοδοτούσαν συνεχώς τους αγωνιστές και οπλαρχηγούς με το απαραίτητο πολεμικό υλικό.
Άλλωστε, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έγραψε χαρακτηριστικά “μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα”.
Οι μπαρουτόμυλοι βρίσκονταν στην περιοχή του Άι-Γιάννη στη Δημητσάνα. Η τοποθεσία αυτή αποτέλεσε τον σημαντικότερο πυρήνα μπαρουτόμυλων, κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης.
«Κατασκευάσθησαν 14 μπαρουτόμυλοι από τους οποίους εξήρχοντο το ημερονύχτιον 300 οκάδες μπαρούτης»
Στη Δημητσάνα λειτούργησαν δύο τύποι υδροκίνητων μπαρουτόμυλων. Ο πρώτος με τα λεγόμενα «κοπάνια» και ο δεύτερος με την «κουλουροκωνική» μυλόπετρα. Η παραγωγή πυρίτιδας έφτανε κατά μέσο όρο τα 100 κιλά ημερησίως. Ήταν άριστης ποιότητας και φτιαχνόταν από νίτρο, θείο και κάρβουνο.
Τα υδροκίνητα κοπάνια στον μπαρουτόμυλο
Η δύσβατη και πετρώδης μορφολογία του εδάφους της Δημητσάνας, επέτρεπε τη φύλαξη της μπαρούτης σε ασφαλές μέρος, κάτω από τη μύτη των Τούρκων. Ωστόσο, τους χειμερινούς μήνες η ποσότητα λιγόστευε λόγω των καιρικών συνθηκών, που δεν επέτρεπαν την ολοκλήρωση διαφόρων σταδίων της μπαρούτης, όπως για παράδειγμα, το στέγνωμα στον ήλιο.
Σήμερα, τμήματα από τους ηρωικούς μπαρουτόμυλους σώζονται και εκτίθενται στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης.
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα είναι ένα θεματικό μουσείο που προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία, παρουσιάζοντας τις βασικές προβιομηχανικές τεχνικές, που χρησιμοποιούν το νερό ως κύρια πηγή ενέργειας για την παραγωγή διαφόρων προϊόντων.
Πρόκειται για έναν χώρο ενός περίπου τετραγωνικού χιλιομέτρου, μέσα στον οποίο, στην περίοδο της προβιομηχανικής εποχής, λειτουργούσε μεγάλο βιοτεχνικό συγκρότημα, που είχε ως κινητήρια δύναμή του το νερό της τοπικής πηγής.
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης βρίσκεται σε μια κατάφυτη περιοχή με άφθονα τρεχούμενα νερά. Ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς
Σε έκταση ενός στρέμματος, μέσα σε πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, έχει αποκατασταθεί ένα σύνολο εγκαταστάσεων και υδροκίνητων μηχανισμών, με σκοπό τη μουσειακή αξιοποίησή τους.
Κάθε ένα από τα αναστηλωμένα κτήρια των παλιών παραδοσιακών εργαστηρίων έχει μια μόνιμη έκθεση, με θεματικό περιεχόμενο σχετικό με το εργαστήριο στο οποίο στεγάζεται.
Το πρώτο κτήριο στεγάζει μια νεροτριβή κι έναν αλευρόμυλο.
Στην περιοχή της Δημητσάνας δούλευαν ως τα μέσα του 20ού αιώνα είκοσι περίπου στεγασμένες ή υπαίθριες νεροτριβές, όπου πλένονταν τα υφαντά (βελέντζες, μπατανίες, τσέργες και τσόλια). Η τέχνη του νεροτριβιάρη ή ντριστελιάρη φαινόταν από τον σωστό υπολογισμό του χρόνου παραμονής στον κάδο κάθε είδους υφαντού.
Στη νεροτριβή πλένονταν τα υφαντά, χωρίς σαπούνι. Τα καθάριζε η ορμή του νερού
Δίπλα στη νεροτριβή, βρίσκεται ένας αλευρόμυλος με οριζόντια φτερωτή, στον οποίο ο επισκέπτης μπορεί να ρίξει σπόρους καλαμποκιού στη σκαφίδα και να παρακολουθήσει πώς ο καρπός αλέθεται από τις μυλόπετρες και πέφτει στην αλευροδόχη.
Βυρσοδεψείο
Το διπλανό δωματιάκι με το τζάκι, στέγαζε την κατοικία του μυλωνά, όπου η, κατά κανόνα πολυμελής, οικογένειά του έστηνε κάθε βράδυ τη στρωμνή στο πατάρι για να κοιμηθεί παραταγμένη. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα διώροφο κτήριο, το οποίο στέγαζε στον πάνω όροφο την κατοικία του βυρσοδέψη και κάτω το βυρσοδεψείο.
Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε “ζώνες”, οι οποίες αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων.
Στο βυρσοδεψείο του Υπαίθριου Μουσείου Υδροκίνησης. Η αίθουσα αναπαριστά τον χώρο, όπου απλώνονταν τα δέρματα για να στεγνώσουν
Η πρώτη είναι για τα “νερά”, τον ασβέστη και γενικά τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Στην επόμενη βρίσκεται η σειρά με τις “λίμπες” (γούρνες) για τη δέψη, μια ακόμη ζώνη ευάερη προοριζόταν για το άπλωμα και το στέγνωμα των δερμάτων στη σκιά και τέλος, μια καλά φωτισμένη γωνιά για τις εργασίες της μετάδεψης.
Δείτε το βίντεο drone του συνεργάτη μας n.p. production από το Υπαίθρειο Μουσείο Υδροκίνησης:
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr