Από τη λειψυδρία στο φράγμα του Μαραθώνα. Αυτοψία στα “ενεργά” αρχαία υδραγωγεία και το επίτευγμα της τεχνητής λίμνης. Νέα εκπομπή

Την υδάτινη ιστορία της Αθήνας από την αρχαιότητα μέχρι την κατασκευή του φράγματος στον Μαραθώνα παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα, 12 Ιουνίου στις 21:00 στο  COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή, 18 Ιουνίου στις 5 το απόγευμα.

Η λειψυδρία στην Αρχαιότητα

Η Αθήνα από την εποχή που πρωτοκατοικήθηκε, δεν είχε επάρκεια σε νερό. Ιστορικοί και επιστήμονες περιγράφουν πώς οι αρχαίοι Αθηναίοι αντιμετώπισαν την ανεπάρκεια νερού, εκμεταλλευόμενοι τα ποτάμια της Αθήνας και κατασκευάζοντας πηγάδια.

Το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο

Η «Μηχανή του Χρόνου» αποκαλύπτει το τεχνολογικό θαύμα της αρχαιότητας, το Πεισιστάτειο Υδραγωγείο που 2.500 χρόνια μετά την κατασκευή του υδροδοτεί μέχρι σήμερα τον Εθνικό Κήπο της Αθήνας.

Πρόκειται για ένα υδραγωγείο, μήκους περίπου 8 χιλιομέτρων που ξεδίψασε την Αθήνα του 6^ου αιώνα π. Χ.

Η εκπομπή μέσω αυτοψίας δείχνει το ξεκίνημά του από τον Υμηττό και ακολουθεί την υδάτινη πορεία του Πεισιστράτειου σε διάφορα σημεία της Αττικής, όπως στου Γουδή, τους Αμπελόκηπους, τον Εθνικό κήπο και την Ακρόπολη.

Το υδραγωγείο του Αδριανού

Με την πληθυσμιακή αύξηση των Αθηνών κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, υπήρχε μεγαλύτερη ανάγκη για νερό. Οι Ρωμαίοι δημιούργησαν πολλά λουτρά και δεξαμενές, αλλά και ένα κολοσσιαίο έργο. Το Αδριάνειο Υδραγωγείο, μήκους 24 χιλιομέτρων.

Επιστήμονες και ειδικοί περιγράφουν τη διαδρομή του υδραγωγείου από την Πάρνηθα μέχρι τη Δεξαμενή στο σημερινό Κολωνάκι που υδροδότησε την Αθήνα αδιάλειπτα από τα ρωμαϊκά χρόνια μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1920.

Η «μάχη της Στυμφαλίας» και η λύση του Μαραθώνα

Η «Μηχανή του Χρόνου» περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε στην Αθήνα μετά την απελευθέρωση και τις λύσεις των κυβερνήσεων για την οριστική υδροδότησή της.

Η εκπομπή φωτίζει την άγνωστη πολιτική σύγκρουση για την ύδρευση της πόλης με μεταφορά των νερών της λίμνης Στυμφαλίας, που οδήγησε ακόμα και σε ένοπλη σύγκρουση στα αιματηρά επεισόδια της Αθήνας το 1899.

Για σχεδόν μισό αιώνα, πολιτεία, επιστήμονες και ιδιωτικές εταιρείες προσπαθούσαν να βρουν μία λύση για την υδροδότηση της Αθήνας, που βρισκόταν σε αδιέξοδο.

Ιστορικοί και επιστήμονες περιγράφουν την λειψυδρία της δεκαετίας του ’20. Τότε που κυριαρχούσαν οι νερουλάδες, οι κανάτες και οι ουρές διψασμένων μπροστά στις κοινόχρηστες βρύσες.

Η λύση τελικά δόθηκε το 1925, όταν η αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ έκανε την πρώτη γεώτρηση στον Μαραθώνα.  Η τεχνητή λίμνη και το Φράγμα του Μαραθώνα κατασκευάστηκε σε λιγότερα από 6 χρόνια και υπήρξε ένα τεχνολογικό επίτευγμα.

Ιστορικοί και στελέχη της ΕΥΔΑΠ καταγράφουν το χρονικό της κατασκευή του Φράγματος, του μοναδικού στον κόσμο που είναι επενδυμένο με πεντελικό μάρμαρο.

Η «Μηχανή του Χρόνου» μέσα από σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό παρουσιάζει πως στήθηκε το εργοτάξιο, τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν, αλλά και το μυστικό που κρύβει το φράγμα στο εσωτερικό του.

Ακόμα περιγράφει το κατασκευαστικό στοίχημα για τη δημιουργία της υπόγειας σήραγγας Μπογιατίου, μήκους 13,4 χλμ για την μεταφορά του από τον Μαραθώνα στην Χελιδονού Κηφισιάς και από εκεί στην Αθήνα.

Στην εκπομπή μιλούν:

Θεοδόσης Τάσιος – Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Ευθύμης Λέκκας – Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών

Παναγιώτης Σαμπατακάκης – Καθηγητής Υδρολογίας, Διευθυντής Ι.Α.Γ.Μ.Ε.

Παναγιώτης Δευτεραίος – Πολιτικός μηχανικός, σπηλαιολόγος

Νίκος Μαμάσης – Καθηγητής στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών – Ε.Μ.Π.

Όλγα Δακουρά Βογιατζόγλου – Αρχαιολόγος

Ευστάθιος Χιώτης – Μεταλλειολόγος Μηχανικός

Έφη Νεστορίδη – Γενική Διευθύντρια Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ΕΥΔΑΠ

Σοφία Ναλπαντίδου – Ηλεκτρολόγος, μηχανικός, προϊσταμένη Υπηρεσίας ΕΥΔΑΠ Μενιδίου – Μαραθώνα

Γιώργος Σαχίνης – Διευθυντής Στρατηγικής και Καινοτομίας, ΕΥΔΑΠ

Δρ. Λουκάς Γεωργαλάς – Προϊστάμενος  Δ/νσης Σχεδιασμού & Διαχείρισης Υπηρεσιών Ύδατος στο Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας

Πάρις Γεωργακόπουλος – πρώην προϊστάμενος του Εθνικού Κήπου

Έρευνα επεισοδίου: Μαρία Γαλάτη