Από τα λαδοφάναρα στο ηλεκτρικό. Τα φουγάρα που “φώτισαν” Αθήνα και Πειραιά. Νέα εκπομπή

Τη συναρπαστική ιστορία των φουγάρων που ηλεκτροδότησαν την Αττική παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 8 Μαϊου 2023 στις 21.00 από το COSMOTE HISTORY

Επανάληψη: Κυριακή 14 Μαϊου, στις πέντε το απόγευμα

Η δημοσιογραφική έρευνα φωτίζει τους λόγους που ο βασιλιάς Όθωνας το 1857,πήρε την απόφαση να δημιουργηθεί Εργοστάσιο Φωταερίου στο Γκάζι, προκειμένου να φωγαγωγηθεί η Αθήνα, που μέχρι τότε οι δημόσιοι δρόμοι και τα κτίρια φωτίζονταν με λαδοφάναρα.

Το 1887, ο Ιταλός επιχειρηματίας Τζιοβάνι Σερπιέρι, που εκμεταλλευόταν κα τα μεταλλεία Λαυρίου, ανέλαβε το Γκάζι, δίνοντας για πρώτη φορά ενέργεια και στα σπίτια.

Τότε κυκλοφόρησαν και οι πρώτες κουζίνες, θερμοσίφωνες και καλοριφέρ που λειτουργούσαν με γκάζι και οι Αθηναίοι κατάλαβαν τι σημαίνει εξέλιξη και πολιτισμός.

Τα φουγάρα του δούλευαν όλο το 24ωρο και οι εργάτες εργάζονταν στους 60-70 βαθμούς, μέσα σε χώρους με αναθυμιάσεις και βλαβερά αέρια.  Πολλοί δεν άντεχαν  περισσότερο από μία ημέρα δουλειάς. Και η πινακίδα «Ζητούνται εργάται», στην είσοδο, δεν κατέβαινε σχεδόν ποτέ.  Όποιος κατάφερνε να πάρει σύνταξη θεωρούνταν άθλος.

Η έρευνα φωτίζει την άγνωστη ιστορία του εξηλεκτρισμού της Ελλάδας.

Μόλις το 1889 ήρθε το ηλεκτρικό ρεύμα στην Ελλάδα. Το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτρισμού ήταν στη γωνία Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου και έφθανε να φωτίσει τα Ανάκτορα, μερικά δημόσια κτίρια και την πλατεία Συντάγματος.

Το πρώτο μεγάλο φουγάρο για την παραγωγή ρεύματος λειτούργησε στο Νέο Φάληρο μόλις το 1903, προκειμένου να καλύψει την ανάγκη δημιουργίας ηλεκτρικού σιδηρόδρομου ώστε να ενωθεί η Αθήνα με τον Πειραιά και να δοθεί ενέργεια στα πρώτα εργοστάσια της Πειραιώς.

Η εταιρεία ήταν αγγλική και έχει μείνει στην ιστορία ως Πάουερ.

Σε αυτό το εργοστάσιο είχε πιάσει δουλειά και ο πατέρας του αξέχαστου κωμικού Θανάση Βέγγου, Βασίλης.

Ο Βασίλης Βέγγος μαζί με μαχητές του ΕΛΑΣ  και άλλους εργαζόμενους έσωσαν το εργοστάσιο από τα χέρια των Γερμανών. Τον Οκτώβριο του 1944, εμπόδισαν τους Γερμανούς να το ανατινάξουν. Οι κατακτητές φεύγοντας από την Αθήνα είχαν σκοπό να καταστρέψουν όλες τις υποδομές.

Η εκπομπή εξηγεί τα αίτια που οδήγησαν στη δημιουργία του αποκαλούμενου «δράκου του Κερατσινίου», δηλαδή στο εργοστάσιο ηλεκτρισμού στον Άγιο Γεώργιο, όπου το φουγάρο αν και έχει πάψει να καπνίζει, δεσπόζει μέχρι σήμερα.

Η έρευνα παρουσιάζει την άγνωστη μάχη της ηλεκτρικής στο Κερατσίνι που έσωσε την Αθήνα από μπλακ άουτ.

Τον Οκτώβριο του 1944, μαχητές του ΕΛΑΣ, έδωσαν σκληρή μάχη με τους Γερμανούς που επιτέθηκαν στο εργοστάσιο για να το ανατινάξουν. Τους περικύκλωσαν και μετά από σφοδρή μάχη οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να παραδοθούν.

Στην εκπομπή μιλούν οι:

 Μαρία Μαυροειδή ιστορικός – βιομηχανική αρχαιολόγος- προϊσταμένη ιστορικού αρχείου ΔΕΗ,

Γιάννης Στογιαννίδης ιστορικός – επίκουρος καθηγητής παν/μιο Δυτικής Αττικής,

Μαρία Φλώρου Διευθύντρια βιομηχανικού  μουσείου Φωταερίου,

Στέφανος Μίλεσης ερευνητής Πειραϊκής ιστορίας,

Στεφανία Ζώρζου  ιστορικός ερευνητής συγγραφέας,

Ευθύμιος Γκούμας – Γεν. Γραμματέας παραρτήματος Εθνικής Αντίστασης Κερατσινίου-Δραπετσώνας