Από που πήρε το όνομά του το περίφημο τεστ “μαντού”, που έσωσε εκατομμύρια ζωές

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το μαντού (mantoux) είναι ένα ενδοδερμικό τεστ για να διαπιστωθεί αν κάποιος πάσχει από φυματίωση. Μέχρι πρόσφατα γινόταν σε όλα τα παιδιά νηπιαγωγείου ή δημοτικού. Το αποτέλεσμα είναι η λέξη μαντού να είναι αρκετά γνωστή, αν και δεν ισχύει το ίδιο για την προέλευσή της.

Τεστ για φυματίωση

Τα τελευταία χρόνια το τεστ μαντού έχει πάψει να είναι υποχρεωτικό για όλα τα παιδιά.

Σύμφωνα με εγκύκλιο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών της 20^ης Μαρτίου 2018 προς το Υπουργείο Υγείας συστήνεται να γίνει μόνο σε ορισμένες κατηγορίες παιδιών, τις οποίες χαρακτηρίζει ως «υψηλού κινδύνου» και σε αυτές περιλαμβάνει:

«παιδιά μεταναστών και προσφύγων που ζουν υπό δυσχερείς συνθήκες. παιδιά αθιγγάνων καθώς και άλλων πληθυσμιακών ομάδων που ζουν σε συνθήκες ομαδικής διαβίωσης. παιδιά μητέρων που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV. Παιδιά στο οικογενειακό περιβάλλον των οποίων υπάρχουν άτομα με HIV λοίμωξη, χρήστες ναρκωτικών ουσιών ή φυλακισμένοι. Επιπλέον, παιδιά που πρόκειται λάβουν κορτικοστεροειδή ή ανοσοκατασταλτικά και ιδιαίτερα βιολογικούς παράγοντες, όπως αντι-TNFα, και παιδιά με κακοήθειες καθώς και αυτά που πρόκειται να υποβληθούν σε μεταμόσχευση.

Με το τεστ μαντού θα πρέπει να ελέγχονται επίσης παιδιά στο περιβάλλον των οποίων υπάρχει άτομο με ενεργό μεταδοτική φυματίωση.

Όταν το μαντού ήταν υποχρεωτικό

Αν και χρησιμοποιείται ένεση για το τεστ μαντού δεν είναι εμβόλιο. Στη συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών, το μαντού δεν αφήνει κάποιο σημάδι. Συνήθως η νοσοκόμα βάζει σε κύκλο το σημείο που γίνεται η ένεση στο μπράτσο. Στην περίπτωση που αυτό πρήζεται σημαίνει ότι πιθανόν το παιδί να έχει φυματίωση και θα πρέπει να επισκεφθεί αμέσως γιατρό.

Αυτό είναι κάτι πολύ σπάνιο τις τελευταίες δεκαετίες.

Μέχρι και το 2018 το τεστ μαντού ήταν υποχρεωτικό για όλα τα παιδιά. Έτσι οι περισσότεροι το έχουν κάνει όταν πήγαιναν στο σχολείο, συνήθως στο νηπιαγωγείο ή δημοτικό.

Για το λόγο αυτό, η λέξη «μαντού» είναι αρκετά γνωστή ακόμη και σήμερα στη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων.

Τσαρλς Μαντού

Όμως, λίγοι γνωρίζουν ότι προέρχεται από ένα άνθρωπο, και συγκεκριμένα τον Τσαρλς Μαντού (Charles Mantoux, 1877-1947). Πρόκειται για το Γάλλο γιατρό που δημοσίευσε πρώτος το 1912 το ενδοδερμικό τεστ για τη φυματίωση. Αυτό πήρε το όνομά του και μέχρι σήμερα παραμένει ίδιο.

Το τεστ είχε ανακαλυφθεί το 1890 από τον Γερμανό γιατρό Ρόμπερτ Κοχ (Robert Koch), θεμελιωτή της μικροβιολογίας και της βακτηριολογίας. Επίσης μεγάλη συμβολή είχε και ο Αυστριακός επιστήμονας και παιδίατρος Κλέμενς φον Πιρκέτο (Clemens von Pirquetto).

Ωστόσο, ήταν χάρη στην προσθήκη της ενδοδερμικής ένεσης από τον Μαντού που το τεστ αποδείχτηκε άκρως αποτελεσματικό.