Αναβιώνουν τα “παράθυρα του κρασιού”. Λειτουργούσαν στην μεσαιωνική Ιταλία και σέρβιραν κρασί στην πανδημία από μικρά ανοίγματα στους τοίχους

Την περίοδο του “Μαύρου Θανάτου”, η Τοσκάνη εγκαινίασε μία νέα μέθοδο για να διατηρήσει ακμαίο το ηθικό των πολιτών της. Οι Ιταλοί του Μεσαίωνα θεωρούσαν ότι ένα ποτό και συγκεκριμένα ένα ποτήρι κρασί μπορεί να συμβάλει στην ανακούφιση των ανθρώπων κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας.

Τα “παράθυρα κρασιού” (buchette del vino) ήρθαν να εξυπηρετήσουν αυτόν τον σκοπό. Πρόκειται για μικρά ανοίγματα, χωνευτά στους τοίχους των οινοποιείων και των καταστημάτων, μέσα από τα οποία οι έμποροι προσέφεραν κρασί στους πελάτες, κρατώντας την απαιτούμενη απόσταση ασφαλείας. Εγκαινιάστηκαν γύρω στο 1600, για αιώνες αποτελούσαν ιστορικό ενθύμιο εκείνης της περιόδου και η έξαρση του κορονοϊού οδήγησε στην επαναλειτουργία τους.

Τα “παράθυρα κρασιού” το 1600

Η επέλαση της βουβωνικής πανώλης στην Ευρώπη άφησε πίσω της εκατομμύρια νεκρούς. Στην Τοσκάνη της Ιταλίας, οι οινοπαραγωγοί αποφάσισαν να αναμετρηθούν με την απόγνωση των πελατών της, προσφέροντάς τους ένα ποτήρι κρασί. Δημιούργησαν μικρά παράθυρα, αρχικά στους τοίχους των ανακτόρων τους στην Φλωρεντία και ξεκίνησαν να πωλούν κρασί μέσα από αυτά, αντιλαμβανόμενοι την ανάγκη των κοινωνικών αποστάσεων.

Η διαδικασία ήταν υποδειγματική. Αρχικά, ο καθένας που επιθυμούσε να αγοράσει κρασί έφερε το προσωπικό του φλασκί. Ο οινοπαραγωγός το γέμιζε και το επέστρεφε στον εκάστοτε πελάτη μαζί με έναν μεταλλικό δίσκο, ο οποίος χρησιμοποιούταν για τη διαδικασία της πληρωμής. Ο πελάτης τοποθετούσε τα χρήματά του εκεί και ο έμπορος, προτού τα παραλάβει, τα απολύμανε με ξύδι.

Διαβάστε ακόμα: Γυναικονόμοι. Οι αστυνομικοί της αρχαίας Ελλάδας απαγόρευαν τα συμπόσια άνω των 30 ατόμων και επέτρεπαν μόνο νερωμένο κρασί. Ο πλάτανος στον Κεραμεικό με τους παραβάτες

Τι γινόταν όμως με το φλασκί; Οι προμηθευτές κρασιού είχαν προνοήσει ακόμα και για αυτό. Προκειμένου να αποφύγουν την άμεση επαφή με το προσωπικό φλασκί του καθενός, παρείχαν τη δυνατότητα είτε ο πελάτης να αγοράσει κρασί που είχε ήδη εμφιαλωθεί, είτε να γεμίσει το φλασκί του με έναν μεταλλικό σωλήνα που ήταν τοποθετημένος στο παράθυρο και συνδεδεμένος με τα κελάρια στο εσωτερικό του ανακτόρου.

Oι συγκεκριμένοι έμποροι αποτελούσαν την ελίτ της Τοσκάνης και στην πλειοψηφία τους ήταν επίσης μεγάλοι οινοπαραγωγοί. O Άγγλος συγγραφέας Τζον Έβελιν κατέγραψε στο ημερολόγιό του το 1644, ότι ο Μεγάλος Δούκας της Τοσκάνης, Ferdinando II de ‘Medici τοποθετούσε το εναπομείναν κρασί σε μπουκάλια καλυμμένα με άχυρο, τα κρεμούσε στην κύρια είσοδο του παλατιού του και τα διέθετε προς πώληση. Δεν είναι γνωστό αν αυτή τη μέθοδο ακολουθούσαν και οι υπόλοιποι οινοπαραγωγοί.

Η παρακμή των “παραθύρων κρασιού”

Μετά το τέλος της πανδημίας, η αίγλη των “παραθύρων κρασιού” άρχισε να υποχωρεί. Ο άμεσος ανταγωνισμός από τα γειτονικά καταστήματα που ξεκίνησαν να πωλούν κρασί χύμα, ήταν από τους βασικούς λόγους παρακμής των παραθύρων. Μπορεί τα καταστήματα να μην προσέφεραν το εκλεπτυσμένο κρασί των ανακτόρων, αλλά ήταν ένας απλούστερος και αρκετά πιο οικονομικός τρόπος για να απολαύσει κανείς ένα ποτήρι κρασί.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, μια σειρά από αριστοκρατικά αρχοντικά μετατράπηκαν σε πολυκατοικίες και τα “παράθυρα κρασιού” έμοιαζαν ξεπερασμένα. Αρκετά χτίστηκαν ή μετατράπηκαν σε γραμματοκιβώτια και κουδούνια, ενώ αρκετά ξύλινα καταστράφηκαν στην πλημμύρα της Φλωρεντίας το 1966.

Η αναβίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς

Το 2015 ιδρύθηκε ο πολιτιστικός οργανισμός “Buchette del Vino” για τον εντοπισμό, τη χαρτογράφηση και τη διατήρηση των παραθύρων κρασιού της περιοχής. Ο οργανισμός ξεκίνησε τη χαρτογράφηση των ξεχασμένων και σε ορισμένες περιπτώσεις βανδαλισμένων παραθύρων.

Σήμερα υπάρχουν περίπου 180 παράθυρα κρασιού στη Φλωρεντία, αν και πιστεύεται ότι υπήρξαν εκατοντάδες ακόμη, ενώ δεκάδες ακόμη έχουν εντοπιστεί σε άλλες πόλεις της Τοσκάνης, από την Πιστόια έως τη Σιένα. Ωστόσο, ελάχιστα εξακολουθούν να διατηρούν την παραδοσιακή τους λειτουργία.

Ο Matteo Faglia, πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος της Buchette del Vino, σε συνέντεξή του δήλωσε πως “εκτός από τη χρήση τους, η οποία ήταν μοναδική για την Τοσκάνη και τη Φλωρεντία, τα παράθυρα του κρασιού αν και μικροσκοπικά αποτελούν σημαντικά υπολείμματα της αρχιτεκτονικής της Αναγέννησης”.

Το κοινό χαρακτηριστικό των παραθύρων είναι το τοξωτό τους σχήμα, ωστόσο κάθε ένα έχει την ιδιαιτερότητά του. Ορισμένα περικλείονται από χρωματιστά πέτρινα κουφώματα, άλλα είναι κατασκευασμένα από τούβλα, άλλα διαθέτουν σιδερένια σχάρα.

Οι αυθεντικές πόρτες των παραθύρων ήταν ένα επιπρόσθετο στοιχείο που τα διαφοροποιούσε μεταξύ τους. Συνήθως ήταν κατασκευασμένες από ξύλο. Μερικές ήταν στολισμένες με μικρογραφίες ζωγραφισμένων νεκρών ζωών ή θρησκευτικών εικόνων, ενώ άλλες ήταν επικαλυμμένες με διαφορετικές αποχρώσεις. Η ποικιλία αυτή οδήγησε τον Αμερικανό φωτογράφο Ρόμπιν Γκίσλινγκ, να καταγράψει περίπου 140 από αυτά σε ένα βιβλίο, με τίτλο “Οι Πόρτες του Κρασιού της Φλωρεντίας”, το οποίο κυκλοφόρησε το 2019.

https://twitter.com/presentcorrect/status/1292046377577582594

Με την επέλαση του κορονοϊού, η μεσαιωνική παράδοση της Τοσκάνης ξαναγεννήθηκε. Η “Gelateria Vivoli“, ένα από τα διασημότερα καταστήματα παγωτού της Φλωρεντίας, ήταν από τις πρώτες επιχειρήσεις που επαναλειτούργησε το “παράθυρό” της εν μέσω της πανδημίας.

Σήμερα μια σειρά από επιχειρήσεις έχουν ανοίξει τα παράθυρά τους και διανέμουν ποτήρια με κρασί, φλιτζάνια καφέ, ποτά, σάντουιτς και παγωτά.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Σάντρο Μποτιτσέλι. Η πανέμορφη «Αφροδίτη» και το μακελειό στη Φλωρεντία, με πρωταγωνιστές τους πρώτους τραπεζίτες του κόσμου που ήταν οι χορηγοί του