Η Δήλος θα αποκτήσει νέο σημείο αναφοράς μετά την αναστήλωση του περίφημου ναού του Απόλλωνα. Η μελέτη πήρε ομόφωνα το «πράσινο φως» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), που συνεδρίασε πρόσφατα και οι αρχαιολόγοι ετοιμάζονται να πιάσουν δουλειά.
Η αναστήλωση θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την τοποθέτηση των βάσεων από 11 κίονες, την αναστήλωση ενός ολόκληρου κίονα που κείται στο έδαφος με το κιονόκρανό του, την τοποθέτηση ενός σπονδύλου κίονα στην πρόσταση του πρόναου του κυρίως ναού και δειγματική ανασύσταση του θριγκού.
Ο ναός του Απόλλωνα βρίσκεται στο μέσον περίπου της δυτικής πλευράς του νησιού, στην πεδιάδα όπου αναπτύχθηκε το ιερό του Απόλλωνα της Αρτέμιδος και της Λητούς. Χτισμένος σε φυσικό υπερυψωμένο πλάτωμα, 5μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι γνωστός από τις δηλιακές επιγραφές ως Απόλλωνος ναός και ναός των Δηλίων, ο μεγαλύτερος εκ των τριών ναών-οίκων του θεού (ναός Αθηναίων, Πώρινος Οίκος), γι’ αυτό και στη βιβλιογραφία αναφέρεται ως Μέγας Ναός. Έξω από το ναό υπήρχε ένας κολοσσιαίος Κούρος του Απόλλωνα του 6ου αιώνα πΧ, μόνο τμήματα από τον οποίο σώζονται σήμερα. Τμήματα του άνω κορμού και της λεκάνης παραμένουν επί τόπου, ένα χέρι βρίσκεται στο τοπικό μουσείο και ένα πόδι στο Βρετανικό Μουσείο.
Απεικόνιση του ναού του Απόλλωνα. Πηγή: wikipedia
Η κατασκευή του ναού συμπίπτει σε γενικές γραμμές με την ιστορία της Δήλου. Η οικοδόμησή του έγινε σε δύο φάσεις: Ξεκίνησε γύρω στο 475-470 π.Χ. με χρήματα της Δηλιακής Συμμαχίας και αρχικά έφτασε μέχρι το ύψος της ζωφόρου. Όταν το ταμείο της Συμμαχίας μεταφέρθηκε στην Αθήνα το 454 π.Χ. οι εργασίες διακόπηκαν, ο ναός παράμεινε ημιτελής, μάλλον με μια πρόχειρη στέγη, ως την εποχή της δηλιακής ανεξαρτησίας (314 π.Χ.), οπότε οι εργασίες ξανάρχισαν για να ολοκληρωθούν πιθανότατα στις αρχές του 3ου αι. π.Χ.
Στο διάστημα 425-417 π.Χ. η Αθήνα, στην αυλαία του μεγαλείου της και βαθύτατα επηρρεασμένη από την γενική κρίση που επέφερε στην πόλη ο λοιμός ίδρυσε στην Δήλο τον τρίτο ναό του Απόλλωνος, σε μια προσπάθεια να εξευμενίσει τον καταστροφέα-λυτρωτή θεό. Ο νέος ναός, που υψώθηκε ανάμεσα στον παλιό (πρώτο) πώρινο ναό και στον ακόμη τότε ημιτελή δεύτερο περίπτερο ναό, κατασκευάσθηκε από λευκό πεντελικό μάρμαρο και πιθανώτατα από τεχνίτες που είχαν εργαστεί στα μεγάλα οικοδομικά σύνολα της Αθήνας. Μάλιστα, η δεξιοτεχνία της εκτέλεσης, η αντίληψη των μορφών καθώς και η πρωτότυπη και συνάμα άρτια συναρμογή των αρχιτεκτονικών στοιχείων παραπέμπουν στον γνωστό αρχιτέκτονα Καλλικράτη, συνάδελφο του Ικτίνου στον Παρθενώνα και αρχιτεχνίτη του ναού της Αθηνάς Νίκης. Αξιοπρόσεχτη είναι η διαμόρφωση του ευρύχωρου σηκού, ο οποίος προφανώς προοριζόταν να φιλοξενήσει ένα – μάλλον προϋπάρχον –σύνταγμα επτά μεγάλων αγαλμάτων πάνω σε ημικυκλική βάση («ο οίκος εν ώ τα επτά»).
Πανόραμα της αρχαίας πόλης της Δήλου. Φωτογραφία Charles Haynes από flickr
Το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το τρέχον ΕΣΠΑ και αναμένεται να ξεκινήσει την άνοιξη. Ηδη στο ιερό νησί της αρχαιότητας γίνονται έργα αποκατάστασης της μεγαλύτερης ιδιωτικής οικίας του Διονύσου και ο σχεδιασμός διαδρομών στο ιερό, αλλά και η συντήρηση και ο ευπρεπισμός των μουσειακών εκθέσεων στο Μουσείο. Άλλες επεμβάσεις που έχουν ήδη εγκριθεί είναι η αποκατάσταση του αρχαίου Θεάτρου, ενώ κάποιες άλλες είναι στη φάση της υλοποίησης, όπως η αναστήλωση της Στοάς του Φιλίππου. Οι επεμβάσεις αυτές θα συμβάλουν στον περιορισμό της φθοράς και ταυτόχρονα θα καταστήσουν τον χώρο κατανοητό και εύληπτο για τον επισκέπτη.
Η Δήλος είναι ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, εγγεγραμμένος στον κατάλογο της Unesco με μεγάλη επισκεψιμότητα. Αποτελεί αναμφισβήτητα έναν από τους γοητευτικότερους ερειπιώνες της Μεσογείου, καθώς ολόκληρο το νησί καλύπτεται από εξαιρετικής διατήρησης κτήρια, με μοναδικά ψηφιδωτά, γλυπτά και κινητά ευρήματα που φυλάσσονται στο Μουσείο της.