Γιατί κάποιοι μας σπάνε τα νεύρα, προκαλούν τοξικότητα και νομίζουμε ότι ζούμε, «ανάμεσα σε ηλίθιους». Ένας οδηγός επικοινωνίας, ανθρώπινης συμπεριφοράς και “ανάγνωσης” των συνομιλητών μας.

απόσπασμα από το βιβλίο

“Ανάμεσα σε ηλίθιους”, του Τόμας Έρικσον, εκδόσεις Διόπτρα

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν οι συνομιλητές σας σε μια συζήτηση ή οι γείτονές σας με τους οποίους διαφωνείτε, είναι ηλίθιοι;

Πιθανόν να έχουν αναρωτηθεί το ίδιο και για εσάς κάποιοι άλλοι. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πρόβλημα στην ανθρώπινη επικοινωνία. Κι αυτό γιατί δεν έχουμε όλοι τις ίδιες κοινωνικές δεξιότητες, δεν διαχειριζόμαστε υπομονετικά μια σύγκρουση και πολλές φορές η έλλειψη αυτοπεποίθησης και η ισχυρογνωμοσύνη, οδηγεί σε άσχημη συμπεριφορά.

Το βιβλίο του Τόμας Έρικσον, με τίτλο “Ανάμεσα σε ηλίθιους”, βοηθά τον αναγνώστη να κατανοήσει τον εαυτό του, τους συνομιλητές του, να εντοπίσει τα λάθη του στην επικοινωνία και να τα βελτιώσει. Εν ολίγοις, φιλοδοξία του συγγραφέα, είναι να βοηθήσει τον αναγνώστη του να διασφαλίσει, ότι δεν θα είναι, “ο ηλίθιος στην παρέα”.

Ο τίτλος είναι πιασάρικος, αλλά απηχεί μια σκέψη που όλοι έχουν κάνει και το θέμα απασχολεί εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο. Αυτό, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει σε 40 χώρες, έχει πουλήσει πάνω από 1,5 εκατομμύριο αντίτυπα και ο συγγραφέας δίνει περίπου 150 διαλέξεις το χρόνο, σε στελέχη κορυφαίων επιχειρήσεων, με στόχο να τα βοηθήσει σε θέματα επικοινωνίας και συνεργατικότητας. Τον έχουν εμπιστευτεί οι κολοσσοί Microsoft, Coca Cola, IKEA, που δίνουν μεγάλη σημασία σε θέματα επικοινωνίας και ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Όσο εύκολο είναι να κατηγοριοποιήσουμε έναν συνάνθρωπό μας, ως “άσχετο”, “ανίδεο”, “xoντροκέφαλο” και εν τέλει “ηλίθιο” άλλο τόσο, είναι και επικίνδυνο. Το κλειδί είναι η επικοινωνία η οποία γίνεται πιο καλή και αποτελεσματική αν κατανοήσουμε τα δυνατά και αδύναμα σημεία ενός ατόμου. Η αποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να κάνει καλύτερη την καθημερινότητά μας, την επαγγελματική μας ανέλιξη, τις προσωπικές μας σχέσεις. Πολλές φορές ακόμη και η σιωπή, είναι ο σωστός τρόπος, απέναντι σε μια αδιέξοδη κατάσταση.

Το βιβλίο του Σουηδού Τόμας Έρικσον, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Διόπτρα» μπορεί να θεωρηθεί και ως ένας «οδηγός επιβίωσης» με όσους είναι διαφορετικοί από εμάς ή εριστικοί ή είμαστε αναγκασμένοι να συνυπάρξουμε μαζί τους.

Έχετε αναρωτηθεί γιατί με κάποιους ανθρώπους μπορείτε να μιλάτε ευχάριστα και να συμφωνείτε και με άλλους όχι απλώς να διαφωνείτε αλλά ακόμη και η συνομιλία μαζί τους να είναι δύσκολη και τοξική;

Σύμφωνα με τον Τόμας Έρικσον εφόσον κατανοήσουμε τον τρόπο συμπεριφοράς του συνομιλητή μας θα έχουμε κατακτήσει το κλειδί μιας επιτυχημένης επικοινωνίας.

Θα έχετε ακούσει για αφεντικά που φωνάζουν: “εδώ μέσα είναι όλοι ηλίθιοι”. Το άκουσε και ο συγγραφέας όταν είχε επισκεφτεί μια επιχείρηση στην Αμερική και όταν τόλμησε να ρωτήσει το αυτονόητο: “ναι αλλά ποιος τους προσέλαβε;” απλώς τον έδιωξαν κακήν κακώς.

Ένα βασικό πρόβλημα στην επικοινωνία είναι ότι σχεδόν αντανακλαστικά συγκρίνουμε όποιον έχουμε απέναντι μας με τον εαυτό μας. Κι αυτό δεν είναι λειτουργικό.

Το σύστημα DISA

Το βιβλίο του Έρικσον αναφέρεται, ίσως στην πιο διαδεδομένη μέθοδο περιγραφής, των διαφορών στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Πρόκειται για το σύστημα DISA (Dominance – Κυριαρχία, Inducement – Προτροπή, Submission- Υποταγή, Analytic Ability – Αναλυτική Ικανότητα).

Αυτοί οι 4 όροι είναι οι βασικοί τύποι προσωπικότητας, οι οποίοι περιγράφουν πώς βλέπουν οι άνθρωποι τον εαυτό τους σε σχέση με το περιβάλλον τους.

Καθένας από αυτούς τους τύπους προσωπικότητας συσχετίζεται με ένα χρώμα: κόκκινο, κίτρινο, πράσινο και μπλε.

Αυτό το σύστημα είναι γνωστό ως DISC, όπου το C αντιστοιχεί στην Συμμόρφωση (Compliance) αντί της «Αναλυτικής Ικανότητας».

Τα χαρακτηριστικά κάθε χρώματος

Ας δούμε μερικά από χαρακτηριστικά που δίνει ο Έρικσον σε κάθε τύπο ανθρώπου ανάλογα με το χρώμα του συστήματος.

Κόκκινοι: Κυρίαρχοι, καταπιεστικοί, επιθετικοί, φιλόδοξοι με ισχυρή θέληση, προσανατολισμένοι στον στόχο, ισχυρογνώμονες, ευθείς, ανεξάρτητοι

Κίτρινοι: Κοινωνικοί, αισιόδοξοι, αυθόρμητοι, εγωκεντρικοί, ευαίσθητοι, δημιουργικοί, ευφάνταστοι, ευέλικτοι, καλόβολοι, ευπροσάρμοστοι

Πράσινοι: Χαλαροί, φιλικοί, πιστοί, σεμνοί, καλοί ακροατές, διακριτικοί, κρύβουν τα συναισθήματά τους, σκέφτονται τους άλλους, εγκρατείς

Μπλε: Αναλυτικοί, ακριβείς, ευσυνείδητοι, απόμακροι, ανασφαλείς, αντικειμενικοί, μεθοδικοί, στοχαστικοί, επιφυλακτικοί.

Ο συγγραφέας κατατάσσει τον εαυτό του σε δύο κατηγορίες καθώς θεωρεί ότι έχει στοιχεία και από τον μπλε και από τον κόκκινο. Πιθανόν αυτό να συμβαίνει με πολλούς χαρακτήρες.

Κάθε επικοινωνία οριοθετείται από αυτόν που ακούει, τον ακροατή. Ο Έρικσον, υποστηρίζει ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που λειτουργεί ο εκάστοτε ακροατής μας.

Έτσι πρέπει να αναπτύξουμε ευελιξία και να είμαστε σε θέση να διαφοροποιήσουμε το ύφος της επικοινωνίας μας όταν μιλάμε σε  άτομα με σημαντικές διαφορές από εμάς. Για παράδειγμα όταν κάποιος μιλάει ακατάπαυστα, δίνει μακροσκελείς απαντήσεις, δε βγάζει νόημα ο λόγος του και γίνεται επιθετικός, τότε πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μιλάμε με έναν κόκκινο. Κατά συνέπεια πρέπει να προσαρμοστούμε αναλόγως ώστε να μην καταλήξει η συνεργασία σε ναυάγιο.

Ο κίτρινος για παράδειγμα, σύμφωνα με τον συγγραφέα, σπάνια παραδέχεται ότι είναι απρόσεκτος. Αλλά δεν έχει τον τρόπο να παρακολουθεί τα γεγονότα. Θεωρεί βαρετή τη δομημένη εργασία, γιατί έτσι θα πρέπει να μπει σε καλούπι και να ακολουθήσει τα πρότυπα που έχουν τεθεί. Αν υπάρχει κάτι που αποφεύγουν οι κίτρινοι, είναι να ελέγχονται από τα προκαθορισμένα συστήματα. Ωστόσο έχουν άλλα ταλέντα και αν θέλουν να βελτιωθούν πρέπει να κατανοήσουν ότι οι πιο πετυχημένοι άνθρωποι στον κόσμο ήταν αυτοί που ήξεραν να ακούν. Οι ακροατές. Αυτοί που σωπαίνουν για να μάθουν περισσότερα και για να ακούσουν τους άλλους. Απλή συμβουλή αλλά και δύσκολα εφαρμόσιμη.

Ο δικός μας ρόλος

Σε κάθε μορφή επικοινωνίας δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η δική μας συμπεριφορά, άρα και των άλλων, επηρεάζεται από τον πυρήνα των αξιών μας αλλά και όλες τις επιρροές που μας ασκεί το περιβάλλον μας. Είμαστε δηλαδή πάντα σε μια συνεχή δράση-αντίδραση με τους «άλλους». Μόνο όταν κοιμόμαστε δεν δεχόμαστε εξωτερικά ερεθίσματα. Άρα πρέπει να μας απασχολεί και το σύστημα αξιών αλλά και οι επιρροές του περιβάλλοντος. Πολλές φορές εκεί βρίσκεται η λύση σε μια κακή συμπεριφορά.

Το βιβλίο του Τόμας Έρικσον έχει στο τέλος και ένα τεστ στο οποίο μπορεί ο αναγνώστης να ελέγξει αυτά που διάβασε αφού δίνει και τις λύσεις, σε άλλο σημείο του βιβλίου.

Η ανάγνωση είναι συναρπαστική λόγω του ύφους που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας και η μετάφραση της Ανδρiάνας Σακκά το καθιστούν ένα ανάγνωσμα που μόνο όφελος μπορεί να έχει για κάθε αναγνώστη.

Αν μη τι άλλο θα έχετε όλα τα εφόδια, ώστε την επόμενη φορά που κάποιος σας σπάει τα νεύρα, να αντιμετωπίσετε την κατάσταση, χωρίς να νιώθετε ότι ο ηλίθιος στο δωμάτιο ήσασταν εσείς. Πολύ πιθανόν με τον κατάλληλο χειρισμό, τελικά να μηv είναι κανένας.

Εκδόσεις Διόπτρα

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Πώς η Κίνα κατάφερε να ελέγχει το ίντερνετ για 700 εκατομμύρια χρήστες. Έχει απαγορεύσει την πρόσβαση σε Facebook, YouTube, PornHub και σε όλες τις «κακές επιρροές του καπιταλισμού»