Αναλυτικά οι διενέξεις ανάμεσα σε Ισραήλ και Άραβες της Παλαιστίνης. Οι συγκρούσεις, οι διαφορές, τα αίτια του πολέμου

Το κείμενο που ακολουθεί είναι του μεταδιδακτορικού ερευνητή, Αστέριου Κεχαγιά

Α) Πώς προέκυψε ο όρος “Παλαιστίνη”; Ποια η διαφορά “Ισραηλίτη” και “Ισραηλινού”;

Ας ξεκινήσουμε απ’ τα ίδια τα ονόματα και από τη διαμάχη που υπάρχει για το σε ποιον ανήκει η γεωγραφική περιοχή στην οποία κατοικούν αυτοί οι λαοί. Η απάντηση είναι ότι και οι δύο λαοί, Εβραίοι και Άραβες, ήρθαν μεταγενέστερα στον συγκεκριμένο χώρο της ανατολικής Μεσογείου.

Πριν απ’ αυτούς οι λαοί που κατοικούσαν εκεί δεν ήταν (στην πλειοψηφία τους) Σημίτες και η περιοχή αυτή δεν ονομαζόταν Παλαιστίνη αλλά Ρετζένου, όπως την αποκαλούσαν οι Αιγύπτιοι, ή Χαναάν, όπως την αποκαλούσαν οι ίδιοι οι Ισραηλίτες. Κάπου στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. από περιοχές της Κρήτης (και όχι μόνο) έφτασαν και εγκαταστάθηκαν στη Χαναάν κάποιες φυλές που από τους Έλληνες αποκαλούνταν Πελασγοί και από τους Εβραίους Φιλισταίοι.

Πρόκειται για τον ίδιο λαό και όχι, ΔΕΝ ήταν Έλληνες οι Πελασγοί. Το ότι η Κρήτη ανήκει σήμερα στην Ελλάδα δεν σημαίνει ότι όποιος λαός κατοικούσε εκεί κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. ήταν ”Έλληνες”. Πρόκειται για αναχρονισμό καθώς ο όρος ”Έλληνες” εμφανίζεται πολύ αργότερα στην ιστορία.

Δεν ήταν όμως ούτε Σημίτες. Οι Αιγύπτιοι τους ονόμαζαν Πελεσέτ και τους συμπεριλάμβαναν στους λαούς της θάλασσας, σε μια σειρά λαών δηλαδή που κατοικούσαν κυρίως σε νησιωτικές περιοχές και οι οποίοι φαίνεται να επιτέθηκαν σε μέρη της ανατολικής Μεσογείου κατά τον 13ο-12ο αιώνα π.Χ., ίσως και λίγο νωρίτερα, προκαλώντας ποικίλες μεταβολές στην ιστορία.

Το κράτος των Χετταίων εξαφανίζεται απ’ τον χάρτη, το ισχυρότατο βασίλειο της Ουγκαρίτ απέναντι από την Κύπρο επίσης εξαφανίζεται, ενώ εκεί κοντά χρονολογείται και η Έξοδος των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. Από αυτούς τους Πελεσέτ προέκυψε το όνομα Παλαιστίνη.

Με άλλα λόγια, το συγκεκριμένο όνομα δεν είχε καμία σχέση με Άραβες. Έπρεπε να περάσουν αρκετοί αιώνες, για να χρησιμοποιηθεί από τους Έλληνες και αργότερα απ’ τους Ρωμαίους αυτός ο όρος ως δηλωτικός της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής και άρα να ονομαστούν ως Παλαιστίνιοι όσοι ζούσαν εκεί, συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων.

Κάπου λοιπόν στον 13ο-12ο π.Χ. αιώνα ορισμένοι Σημιτικοί λαοί που κατοικούσαν σε μέρη της Αιγύπτου, φεύγουν από εκεί και αρχίζουν να διαχέονται στη Χαναάν, στις περιοχές του σημερινού Ισραήλ-Ιορδανίας, φτάνοντας μέχρι τη Συρία αλλά και το Ομάν.

Ανάμεσα σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονταν οι Ισραηλίτες αλλά και αρκετές αραβικές φυλές π.χ. οι Μηναίοι, οι οποίοι μετακινήθηκαν μαζί και εγκαταστάθηκαν στα ίδια μέρη αφού έδιωξαν πρώτα τους προηγούμενους κατοίκους. Με άλλα λόγια, Άραβες και Εβραίοι (αν ταυτίσουμε τους Ισραηλίτες με τους Εβραίους), και οι δυο τους Σημίτες, ζούσαν στην ίδια πάνω κάτω περιοχή για αιώνες και συμβίωναν.

Δεν υπήρχαν τέτοιες στενές εθνικές διακρίσεις εκείνη την περίοδο. Όλα τα έθνη ήταν εν πολλοίς ανάμεικτα. Συμπερασματικά, ο όρος Παλαιστίνιος, δεν είναι εθνικός όρος αλλά γεωγραφικός. Ονομάστηκαν έτσι επειδή κατοικούσαν στα μέρη των Πελεσέτ/Φιλισταίων, δηλαδή της Παλαιστίνης.

Ο όρος Ισραηλίτης επίσης δεν ήταν εθνικός, αλλά πολιτικός, καθώς συμπεριελάμβανε ένα σωρό διαφορετικές φυλές (μερικές φυλές εικάζεται ότι δεν ήταν καν Σημιτικές). Σημειωτέον ότι σήμερα διακρίνουμε τον Ισραηλίτη (Israelite) από τον Ισραηλινό (Israeli) και αυτό είναι καλό να το προσέξει κάποιος που αναφέρεται στο Ισραήλ. Το ”Ισραηλίτης” αφορούσε την προ-κράτους κατάσταση, ενώ το ”Ισραηλινός” δηλώνει τους πολίτες του Κράτους Ισραήλ. Αν τους πεις Ισραηλίτες θα θιχτούν. Είναι σαν να μην αναγνωρίζεις το Κράτος τους.

Β) Υπήρξε ποτέ Παλαιστινιακό Κράτος πριν τον 20ό αιώνα;

Όχι, δεν υπήρξε. Δεν υπήρξε ιστορικά κράτος Παλαιστίνης όπως δεν υπήρξε ποτέ κράτος του Ισραήλ και άρα, όταν ιδρύθηκε το Κράτος του Ισραήλ το 1948, δεν κατέλυσε κανένα παλαιστινιακό Κράτος.

Πριν από το Ισραήλ, η όλη περιοχή ανήκε στους Βρετανούς και ακόμη πιο πριν στους Οθωμανούς και γνωρίζουμε ότι δεν υπήρχε κεντρική διοίκηση, αλλά μεμονωμένες δομές εξουσίας π.χ. μια στην Ιερουσαλήμ, μια στη Γάζα κ.λπ., όλες τους με τοπικούς κυβερνήτες.

Μάλιστα δεν υπήρχε καν διάκριση μεταξύ Παλαιστίνης και Ιορδανίας, όλα ήταν ενιαία. Ο Τσέρτσιλ μόλις το 1921/1922 χώρισε την προηγουμένως ενιαία περιοχή στα δύο με το δεξί μέρος να αποτελεί την Ιορδανία και το αριστερό να ονομάζεται Παλαιστίνη.

Επειδή οι Εβραίοι είχαν από καιρό διαφύγει στην Ευρώπη, οι πληθυσμοί που κατοικούσαν στην Παλαιστίνη, ήταν στην πλειοψηφία τους Άραβες. Με άλλα λόγια, πριν φύγουν οι Εβραίοι από εκεί, Άραβες και Εβραίοι κατοικούσαν στην Παλαιστίνη και άρα ήταν και οι δύο ”Παλαιστίνιοι”.

Έφυγαν οι περισσότεροι Εβραίοι για να αποφύγουν τους διάφορους διωγμούς και άρα έμειναν κυρίως Άραβες στην περιοχή και επειδή άνοιξαν θέσεις, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εκεί και άλλοι Άραβες από άλλες γεωγραφικές τοποθεσίες.

Γι’ αυτό και το όνομα Παλαιστίνιος πλέον δηλώνει μόνο τους Άραβες της περιοχής. Επειδή για αρκετούς αιώνες κατοικούσαν εκεί κυρίως αραβικοί πληθυσμοί. Οι σημερινοί Παλαιστίνιοι έχουν δίκιο, όταν λένε ότι βρίσκονταν σ’ αυτήν την περιοχή πριν τους Εβραίους, αν όμως ξεκινήσουμε τη μέτρηση από όταν έφυγαν οι Εβραίοι και μετά. Αν την ξεκινήσουμε από πιο πρώιμες εποχές, τότε και οι δύο λαοί ζούσαν μαζί με μόνο μικρές γεωγραφικές διακρίσεις.

Γ) Τι συνέβη όμως όταν άρχισαν να έρχονται πίσω οι Εβραίοι;

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανακρίβεια απ’ αυτό το ανιστόρητο που ακούγεται διαρκώς, ότι το Ισραήλ ήρθε ξαφνικά, πέταξε έξω τους Παλαιστίνιους με το ζόρι σφάζοντάς τους και ίδρυσε το κράτος του το ’48.

Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα είχαν αρχίσει να επιστρέφουν κάποιοι Εβραίοι πίσω αλλά με μη μαζικό ρυθμό. Τα μαζικά κύματα Εβραίων από τη διασπορά ξεκίνησαν το 1882 και αυτή η μετακίνηση αποτελεί την πρώτη ”αλιά” (ο όρος δεν μεταφράζεται επακριβώς αλλά ας τον μεταφράσουμε ως εποικισμό).

Η αιτία γι’ αυτή την επιστροφή αρχικά ήταν κυρίως ιδεολογική. Μόλις είχε ανθίσει το κίνημα του σύγχρονου Σιωνισμού με θιασώτη τον Θίοντορ Χερτζλ, ο οποίος άρχισε να ξεσηκώνει κόσμο, αρχικά στην Αυστροουγγαρία, για να επιστρέψουν πίσω στην Παλαιστίνη και να θεμελιώσουν το Κράτος τους, το οποίο ήταν και το μεγάλο όνειρο των περιπλανώμενων Εβραίων για πολλούς αιώνες.

Η κατάσταση τότε ήταν αρκετά σταθεροποιημένη για αυτούς και είχαν αποκτήσει την οικονομική δύναμη που τους επέτρεπε να επιστρέψουν πίσω. Το μόνο μέρος στο οποίο θα μπορούσαν να στήσουν το Κράτος τους ήταν αναγκαστικά η Παλαιστίνη με την οποία όχι μόνο είχαν παρελθόν αλλά ήταν και ο κατεξοχήν ιερός τους τόπος.

Μια και δεν υπήρχε ξεχωριστό Κράτος στην Παλαιστίνη τότε (διότι οι Άραβες κάτοικοι δεν είχαν ιδρύσει στο μεταξύ δικό τους κράτος), ήταν η ευκαιρία τους να ιδρύσουν εκεί το δικό τους και έτσι το σιωνιστικό κίνημα άρχισε να χρηματοδοτεί εποικισμούς (αλιότ).

Αυτά τα κύματα επιστροφής στην Παλαιστίνη συνεχίστηκαν μέχρι το 1939 όπου και ήρθε στην Παλαιστίνη το μεγαλύτερο κύμα Εβραίων επειδή προσπαθούσαν να διαφύγουν απ’ τους Γερμανούς που τους κυνηγούσαν.

Ενώ αρχικά το κίνητρο της επιστροφής τους ήταν ιδεολογικό, ήδη από την εποχή αμέσως μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μετατράπηκε σε ζήτημα επιβίωσης. Έπρεπε έπειτα από αιώνες περιπλάνησης και διασποράς να βρουν το δικό τους μέρος και όχι απλώς να είναι διάσπαρτοι σε διαφορετικές χώρες.

Η επιστροφή τους, όμως, αυτή δεν φαίνεται να έλαβε αρχικά καθόλου υπόψιν της, αυτούς που κατοικούσαν ήδη εκεί και οι οποίοι δεν ρωτήθηκαν. Θα πει κανείς ”όταν σε κυνηγούν και τρέχεις να σωθείς, δεν προλαβαίνεις να ρωτήσεις” αλλά θα μπορούσε ωστόσο να αποφευχθεί αρκετή βία.

Ήδη στην περιοχή υπήρχαν Εβραίοι από παλιότερα (τουλάχιστον από το 1882 και εξής) και ζούσαν παρέα με Άραβες ασχολούμενοι με αγροτικές και κτηνοτροφικές υποθέσεις αλλά με τις αλιότ ήρθαν ακόμη περισσότεροι και εγκαταστάθηκαν σταδιακά στην ευρύτερη περιοχή της Παλαιστίνης.

Όλοι αυτοί είχαν ένα σημαντικό αβαντάζ εναντίον των Αράβων που κατοικούσαν εκεί και οι οποίοι ήταν βουτηγμένοι στη φτώχεια: Είχαν χρήματα. Δόθηκαν ένα σωρό χρηματοδοτήσεις από Αμερική (Χαντάσα-Θυγατέρες της Σιών) και από άλλους οργανισμούς (WIZO, Rothschild) οι οποίες κάλυψαν οικονομικά όλη την επιστροφή.

Όλοι αυτοί οι οργανισμοί ξόδεψαν τεράστια ποσά στην προσπάθειά τους να φροντίσουν τους κατατρεγμένους εκεί πέρα, συμπεριλαμβανομένων και των Αράβων! Μάλιστα, πολλές απ’ αυτές τις οργανώσεις ίδρυσαν στην περιοχή νοσοκομεία και κέντρα περίθαλψης και φροντίδας εγκύων γυναικών και παιδιών, στα οποία είχαν πρόσβαση και Άραβες ενώ πριν δεν υπήρχαν καν καλής ποιότητας νοσοκομεία και ο αριθμός θνησιμότητας ήταν πολύ μεγάλος.

Το Ισραήλ παρενθετικά έχει σήμερα ένα απ’ τα καλύτερα κέντρα φροντίδας εγκύων γυναικών και παιδιών, το Τιπάτ Χαλάβ, το οποίο ξεκίνησε από τότε, γύρω στο 1920 κάτι, και στο οποίο φρόντιζαν χωρίς διακρίσεις ακόμη και γυναίκες αραβικής προέλευσης που πιο πριν ήταν στη μοίρα τους λόγω φτώχειας. Από το 1882 ως το 1936, οι Ισραηλίτες είχαν γίνει πλειοψηφία στην περιοχή.

Δ) Υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ Εβραίων και Αράβων πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ;

Κάτι που φαίνεται να μπερδεύουν οι περισσότεροι απ’ όσους έχω μιλήσει είναι ότι νομίζουν ότι, πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το Ισραήλ έσφαζε τους Άραβες που κατοικούσαν στα εδάφη του. Υπήρξαν μεμονωμένες συγκρούσεις αλλά ήταν ακριβώς αυτό, μεμονωμένες.

Πολλοί απ’ τους πρώτους επιστρέψαντες στο Ισραήλ, επειδή αναζητούσαν εργασία, κατέληξαν να εργάζονται σε χωράφια Αράβων και οι σχέσεις τους δεν ήταν καθόλου προβληματικές. Κάποιοι άλλοι Εβραίοι είχαν Άραβες να εργάζονται στα δικά τους χωράφια.

Οι μεγάλες αιματηρές διαμάχες που γίνονταν εκείνη την περίοδο αφορούσαν κυρίως συγκρούσεις ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες Αράβων και όχι ανάμεσα σε Άραβες και Εβραίους. Τέτοιες συγκρούσεις είναι γνωστές όπως ανάμεσα στους Άραβες Φαλαχίν (αγρότες) και τους Άραβες Βεδουίνους, οι οποίοι σφάζονταν μεταξύ τους.

Σ’ αυτό το σημείο προτείνω το εξαιρετικό βιβλίο του Mustafa Kabha, ενός από τους πιο ειδικούς ιστορικούς στα ζητήματα των Παλαιστινίων πριν και μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Ο Mustafa σημειωτέον ότι είναι Άραβας και τα βιβλία του είναι φοβερά διαφωτιστικά της κατάστασης.

Συγκέντρωσε ό,τι υλικό υπήρχε και μιλάει για όλες αυτές τις διαμάχες ανάμεσα σε αραβικές οικογένειες και στο πώς αρκετές απ’ τις εβραϊκές οργανώσεις που υπήρχαν βοηθούσαν Άραβες που είχαν τραυματιστεί από τέτοιες διαμάχες.

Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αιματηρές συγκρούσεις του 1936-1939, όπου πολλά αραβικά χωριά λεηλατήθηκαν. Οι περισσότεροι με τους οποίους έχω συζητήσει νομίζουν ότι αυτές οι μάχες ήταν ανάμεσα σε Εβραίους και Άραβες.

Μέγα λάθος. Όλα ξεκίνησαν ως επανάσταση των Αράβων ενάντια στους Βρετανούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε εκείνες τις συγκρούσεις πέθαναν 50 Βρετανοί στρατιώτες, 500 Εβραίοι (είτε απλοί κάτοικοι σε εκείνες τις περιοχές είτε βοηθοί των Βρετανών είτε σύμμαχοι των Αράβων) και 8000 Άραβες, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων, προσέξτε, σκοτώθηκαν από άλλους Άραβες!

Δεν έχουν σχέση οι Εβραίοι με αυτές τις σφαγές. Ήταν επανάσταση των Αράβων στους Βρετανούς αποικιοκράτες. Υπήρξαν μάλιστα διάφοροι Εβραίοι που ήταν σύμμαχοι των Αράβων σε αυτή την επανάσταση και όχι των Βρετανών.

Ε) Μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ

Τα λάθη του Ισραήλ, λοιπόν, δεν σχετίζονται τόσο με το πώς ιδρύθηκε το κράτος τους, αλλά έρχονται αργότερα, γιατί χειρίστηκε πολύ άσχημα στα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση του κράτους τους, τους αραβικούς πληθυσμούς. Κάποιους τους εξόρισαν, κάποιους τους έδιωξαν απ’ τα σπίτια τους και τους κουβάλησαν με το “έτσι θέλω” σε άλλα μέρη.

Υπήρξε πολύ σκληρή βία στην πρώτη περίοδο. Αλλά θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψιν του τα εξής. Μόλις έναν χρόνο πριν την ίδρυση του κράτους, το 1947, τα Ηνωμένα Έθνη βλέποντας τις εντάσεις ανάμεσα σε Εβραίους και Άραβες να αυξάνονται, λόγω της απόφασης των Εβραίων να ιδρύσουν κράτος, πρότεινε στους δύο λαούς να έχει ο καθένας το δικό του ξεχωριστό Κράτος: ένα κράτος Ισραηλινών και ένα κράτος Παλαιστινίων.

Οι Εβραίοι το δέχτηκαν αλλά οι Άραβες όχι γιατί δεν ήθελαν να συμβιβαστούν με την έλευση των Εβραίων στα μέρη στα οποία κατοικούσαν για αιώνες. Αν εκείνη τη στιγμή οι Άραβες δέχονταν την πρόκληση, θα είχαν αποφευχθεί πολλές διαμάχες και ο κάθε λαός θα είχε το Κράτος τους.

Δεν το δέχτηκαν, το Ισραήλ προχώρησε στην ίδρυση Κράτους και την αμέσως επόμενη μέρα μια συμμαχία αποτελούμενη από 6 αραβικά κράτη (Λίβανος, Συρία, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Υπεριορδανία, Αίγυπτος -και λίγο αργότερα και η Υεμένη) επιτέθηκαν στο Ισραήλ και ξεκίνησε όλος ο πόλεμος με πολλές απώλειες και για τις δύο πλευρές αλλά με το Ισραήλ να υπερισχύει λόγω ανθρώπινου δυναμικού και καλύτερης στρατιωτικής τακτικής.

Η αλήθεια είναι ότι και οι δύο λαοί είχαν μερίδιο του δικαίου. Απ’ τη μια, οι Άραβες ήθελαν να μείνουν στα μέρη που ζούσαν για αιώνες αλλά απ’ την άλλη οι Εβραίοι έπρεπε κι αυτοί κάπου να αποκτήσουν τη δική τους κρατική οντότητα. Αν οι Εβραίοι είχαν φύγει από την Παλαιστίνη από δική τους επιλογή εγκαταλείποντάς την, τότε οι Παλαιστίνιοι Άραβες θα είχαν όλο το δίκιο με το μέρος τους. Αλλά οι Εβραίοι έφυγαν επειδή τους κυνηγούσαν, αναγκάστηκαν να φύγουν.

Το ότι οι Άραβες κατοικούσαν εκεί επί αιώνες πριν την επιστροφή των Εβραίων είναι αληθές, αλλά πρέπει να λάβει κανείς υπόψιν και όλο το κυνήγι των Εβραίων που τους οδήγησε στην προσφυγιά και διασπορά. Σε πολλά σημεία ξέφυγαν πολύ στη βία που άσκησαν εναντίον των Αράβων και μάλιστα αρκετές φορές η βία τους ήταν προληπτική και δεν στηριζόταν σε κάτι που προηγήθηκε απ’ την αντίπαλη πλευρά.

Απ’ την άλλη, όταν ένα σωρό χώρες βάζουν ως ρητό τους στόχο να σε καταστρέψουν, είναι δύσκολο να αποφευχθεί η αιματοχυσία. Όποιος παίρνει ρητώς θέση υπέρ μιας απ’ τις δύο πλευρές, νομίζω ότι παραβλέπει το σύνθετο του πράγματος. Δεν έχει κανένα νόημα να πάρουμε πλευρά σαν να υποστηρίζουμε ποδοσφαιρική ομάδα, γιατί κάθε πλευρά έχει το δίκιο της (μιλάω για Ισραήλ και Παλαιστίνη, όχι για Χαμάς, αυτοί είναι ξέχωροι στην ιστορία).

Το λάθος των Εβραίων ήταν ότι δεν υπολόγισαν τους Άραβες που κατοικούσαν εκεί. Το λάθος των Αράβων είναι ότι δεν δέχτηκαν να έχει ο καθένας το ξεχωριστό του κράτος και έτσι συνέχισαν τον πόλεμο θέλοντας όλη την περιοχή της Παλαιστίνης για τους ίδιους.

Το λάθος και των δύο είναι ότι ενώ ζούσαν για αιώνες μαζί από την αρχαιότητα, προτίμησαν να διασπάσουν τις σχέσεις τους και να εστιάσουν στην εποχή που χώρισαν οι δρόμοι τους, όταν οι Εβραίοι έφυγαν στη διασπορά, αντί να εστιάσουν σε μια από κοινού ανανέωση της συμβίωσης που είχαν ήδη απ’ το απώτατο παρελθόν.

ΣΤ) Η Χισταντρούτ

Κάτι άλλο που ακούγεται ως επιχείρημα είναι πως η ”εβραϊκή εξτρεμιστική οργάνωση Χισταντρούτ που ιδρύθηκε το 1926 έσφαξε Άραβες”. Απορώ πραγματικά με το τι είδους πηγές χρησιμοποιεί κάποιος για να καταλήξει να λέει τέτοια πράγματα.

Η Χισταντρούτ δεν ήταν εξτρεμιστική οργάνωση, ήταν η Ένωση Εργατών της Παλαιστίνης, η οποία είχε και Άραβες ως μέλη. Ίδρυσε σχολεία, νοσοκομεία και κέντρα περίθαλψης. Ήταν όμως υπό την εποπτεία της Χαγκανά, του Ισραηλινού Στρατού.

Ο στρατός ασφαλώς κάνει εγκλήματα αλλά η συγκεκριμένη οργάνωση δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Όσο κι αν έψαξα στις πηγές δεν βρήκα κάποια σχετική αναφορά. Επί της ουσίας, το σημερινό Ισραήλ δεν έχει καμία σχέση με το Ισραήλ πριν 60 ή 30 ή 20 χρόνια.

Πλέον είναι ως επί το πλείστον αμυντικό κράτος. Στρατιωτικό κράτος ξεκάθαρα αλλά πολύ αμυντικό. Δεν κάνει επελάσεις σε άλλα μέρη για επεκτατικές πολιτικές. Εδώ και πόσα χρόνια και παρά τις διαρκείς προκλήσεις απ’ τη Γάζα, συμβιώνει μαζί τους.

Επιτίθεται μόνο αν του επιτεθούν από Συρία, Ιράν κλπ. Έχει δεχτεί στο Κοινοβούλιό του μουσουλμάνους, έχει βάλει σε θέσεις εξουσίας μουσουλμάνους, Παλαιστίνιους, γυναίκες και άτομα από αραβικούς πληθυσμούς και μάλιστα σε υψηλότατες θέσεις, τη στιγμή που μουσουλμανικές οργανώσεις ήταν ενάντια σ’ αυτό επειδή κατ’ αυτές οι γυναίκες δεν πρέπει να έχουν υψηλές θέσεις και να βρίσκονται έξω απ’ το σπίτι.

Το Ισραήλ καθιέρωσε νόμους που προστατεύουν όλες τις παραπάνω ομάδες. Είναι χαρακτηριστικός ο νόμος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης το 1949-1950 που συμπεριλάμβανε και τις γυναίκες αναγκάζοντας τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς να στείλουν τα κορίτσια τους για σπουδές και απελευθερώνοντας έτσι τις γυναίκες απ’ τη δικτατορία του σπιτιού και το άγρυπνο μάτι του πατέρα.

Μέσα στον συντηρητισμό του είναι αρκετά φιλελεύθερο κράτος. Μπορείς να πεις ελεύθερα τη γνώμη σου χωρίς να σου κάνουν τίποτα και είναι εξαιρετικά ανεκτικό στον ρουχισμό που φοράς. Μπορείς να είσαι Καθηγητής Πανεπιστημίου και να κυκλοφορείς με σανδάλια και κοντοπαντέλονα.

Ήδη από τη δεκαετία του ’80 στο πιο συντηρητικό του Πανεπιστήμιο, αυτό των Ιεροσολύμων, υπήρχαν σύλλογοι ομοφυλοφίλων και από το 1989 αυστηρότατοι νόμοι κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης. Μπορείς να είσαι εντός του Ισραήλ ομοφυλόφιλος, vegan, άθεος και γυναίκα, χωρίς να αντιμετωπίσεις σχεδόν κανένα πρόβλημα.

Ασφαλώς διακρίσεις υπάρχουν ακόμη, όπως και σε κάθε χώρα. Είναι όμως ένα σύγχρονο κράτος που το μόνο πρόβλημά του αυτή τη στιγμή είναι η βαθύτατη επιρροή της θρησκείας σε πολλά ζητήματα.

Πολλοί άνθρωποι αλλά και πολιτικοί κύκλοι στο Ισραήλ μάλιστα με τους οποίους έχω συζητήσει δεν έχουν πρόβλημα να ζήσουν μαζί με τους Παλαιστίνιους στον ίδιο τόπο και αρκετοί λένε ακόμη και να επιτραπεί η είσοδος στους Παλαιστίνιους που εκδιώχθηκαν πριν από τόσα χρόνια.

Το πρόβλημα εδώ είναι ότι πλέον οι Παλαιστίνιοι έχουν αυξηθεί αριθμητικά. Στα νούμερα φαίνεται να κατέχουν μόνο το 20% της χώρας αλλά αυτό αφορά τους Παλαιστίνιους που έχουν αποδεχτεί το Κράτος του Ισραήλ.

Αν το Ισραήλ τους αναγνωρίσει όλους, αν αναγνωρίσει δηλαδή τη Δυτική Όχθη ή αν αφήσει να επιστρέψουν οι εξόριστοι, τότε ο αριθμός τους δεν αποκλείεται να υπερβεί το 50% και έτσι το Ισραηλινό κράτος δεν θα είναι πλέον Ισραηλινό. Γι’ αυτό και οι δύο πλευρές ωθούν διαρκώς τα παιδιά τους σε τεκνογονία. Υπάρχει κι ένα τέτοιο πρόβλημα ύπαρξης του κράτους και αυτό προσπαθούν να λύσουν τα προοδευτικά κόμματα εκεί πέρα.

Ζ) Οι σχέσεις με Λίβανο, Συρία και Ιορδανία

Σημαντικότατο που οι περισσότεροι ούτε καν το γνωρίζουν: Είναι εντελώς εσφαλμένη η πεποίθηση ότι απ’ τη μια έχουμε τους Εβραίους και απ’ την άλλη τους Άραβες ενωμένους ως μια δύναμη στηρίζοντας τους Παλαιστίνιους. Μέγιστο λάθος.

Παρότι η Συρία, ο Λίβανος, το Ιράκ και το Ιράν δεν θέλουν το Ισραήλ και παρότι το Ισραήλ δεν θέλει τους Παλαιστίνιους, ωστόσο τόσο ο Λίβανος, όσο και η Συρία με το Ιράκ και το Ιράν, ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ επίσης τους Παλαιστίνιους (μιλάω κυρίως για τις ηγεσίες τους). Ή για την ακρίβεια θέλουν να είναι μακριά κι αγαπημένοι. Τους υποστηρίζουν στα λόγια. Καταρχάς αρνούνται να τους δώσουν υπηκοότητα.

Όταν το Ισραήλ άρχισε να διώχνει Παλαιστίνιους απ’ τις περιοχές του, αρκετοί προσπάθησαν να διαφύγουν στον Λίβανο αλλά η είσοδός τους δεν έγινε δεκτή και κάποιοι που κατάφεραν να περάσουν βίωσαν μεγάλο ρατσισμό από τους Λιβανέζους (έπαιξε ρόλο και το ότι ο Λίβανος είχε χριστιανούς Άραβες και όχι μουσουλμάνους).

Η Ιορδανία, χρόνια εχθρός με το Ισραήλ, έκανε εν τέλει ειρήνη μαζί του. Το ίδιο και η Αίγυπτος. Ετοιμάζεται ειρήνη με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ακόμη και με τη Σαουδική Αραβία, το κέντρο του μουσουλμανισμού.

Με άλλα λόγια, το κέντρο του μουσουλμανισμού (για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους) δεν στηρίζει Παλαιστίνιους αλλά προτιμάει συνεργασία με το Ισραήλ. Αρκεί να δει κανείς τι γίνεται με το καθεστώς Άσαντ στην Συρία όπου φεύγουν διαρκώς μετανάστες να γλιτώσουν.

Η Συρία δεν έχει σχέση με Ισραήλ. Έχει αραβική ηγεσία. Σε κάθε διαμάχη που γίνεται με Άραβες δεν σημαίνει ότι συμμετέχει πάντα και το Ισραήλ. Σουνίτες και Σιίτες “τρώγονται” μεταξύ τους.

Όσο για τη Γάζα, αυτοί είναι οι πιο ταλαιπωρημένοι απ’ όλους, γιατί έχουν απ’ τη μια τους διάφορους τρομοκράτες να τους πιέζουν να πάνε να σκοτωθούν για την ελευθερία τους και απ’ την άλλη το Ισραήλ να τους θεωρεί εχθρούς.

Δέχονται ένα σωρό επιχορηγήσεις και χρηματοδοτήσεις από Ευρώπη και Αμερική ώστε να χτίσουν σπίτια και υποδομές, να έχουν να φάνε και αντ’ αυτού, κατόπιν πίεσης από την ISIS και τη Χαμάς ξοδεύουν όλα τα χρήματά τους για όπλα και επιθέσεις ενάντια στο Ισραήλ.

Τους παίρνουν τα λεφτά και τα δίνουν σε όπλα, την ίδια στιγμή που προσποιούνται ότι νοιάζονται για τις ζωές τους. Για να μην σκοτωθούν οι ίδιοι, βάζουν ως ασπίδα αμάχους, ακόμη και παιδιά, έτσι ώστε αν σκοτωθούν από τους Ισραηλινούς να έχουν μετά ως επιχείρημα ότι ”να δείτε, σκοτώνουν παιδάκια”.

Κάθε τόσο Ισραηλινοί σκοποί συλλαμβάνουν άτομα που πάνε να περάσουν λαθραία βόμβες για να κάνουν τρομοκρατικές επιθέσεις. Συχνά διακινείται η εντύπωση ότι η Γάζα είναι αποκλεισμένη από το Ισραήλ αλλά όσοι τα λένε αυτά λησμονούν ότι η Αίγυπτος επίσης έκλεισε τα σύνορά της με τη Γάζα. Τους απομόνωσαν και οι Εβραίοι και οι Αιγύπτιοι Άραβες και τους άφησαν έρμαια των τρομοκρατών.

Η) Συμπεράσματα

Οι Παλαιστίνιοι πέρασαν πολλά. Σ’ αυτό δεν χωράει αμφισβήτηση και όσοι βιάζεστε να τους βρίσετε, σαν να βρίζουμε αντίπαλη ομάδα ή κόμμα, δεν ξέρετε τι σας γίνεται. Και ούτε βέβαια η βία του Ισραήλ πριν τόσα χρόνια μπορεί να ξεχαστεί.

Πολλές φορές με στενοχωρεί το ότι είναι ένας λαός εντελώς ανεπιθύμητος απ’ όλους, δεν τους θέλει κανείς και οι άνθρωποι δεν έχουν μέρος να μείνουν, αλλά πολλές φορές η ιστορία τα φέρνει έτσι, μας αρέσει δεν μας αρέσει. Όσοι άλλωστε κατακρίνουν το Ισραήλ και είναι υπέρ των Παλαιστινίων στην πραγματικότητα το κάνουν για τον ίδιο λόγο.

Τόσο το Ισραήλ όσο και οι Παλαιστίνιοι θέλουν κράτος. Το Ισραήλ τα κατάφερε και οι δεύτεροι έμειναν εκτός. Αν η ιστορία ήταν διαφορετική και οι Παλαιστίνιοι είχαν κράτος, δεν θα είχαν κράτος οι Εβραίοι οπότε τότε όλοι όσοι τώρα κατακρίνουν το Ισραήλ, θα υποστήριζαν το Ισραήλ και όχι τους Παλαιστίνιους γιατί το Ισραήλ θα βρισκόταν στη θέση τους.

Όλοι εμείς που είμαστε εξωτερικοί παρατηρητές και δεν κινδυνεύουμε τη στιγμή που ένα σωρό άνθρωποι Άραβες και Εβραίοι υποφέρουν ή σκοτώνονται λόγω θρησκευτικού και εθνικιστικού μίσους, αντί να διαλέγουμε πλευρά και να καλλιεργούμε τον διχασμό, θα πρέπει να βοηθήσουμε αμφότερες πλευρές και κυρίως τα υγιή κομμάτια τους, κάτι κουρασμένους απ’ τις διαμάχες νέους που δεν έχουν καμία όρεξη να χάσουν τα νιάτα τους σε πόλεμο εξαιτίας των φανατικών της Χαμάς και κάτι αγανακτισμένες γυναίκες που προσπαθούν να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας μεταξύ τους μη εμπιστευόμενοι ότι οι άντρες τους θα βρουν ποτέ ειρηνική λύση.

Υπάρχουν πολλές τέτοιες προσπάθειες συμφιλίωσης και απ’ τις δύο πλευρές. Το 2018 είχα επισκεφτεί το αραβικό χωριό Zalafa στα περίχωρα της Χάιφα. Στο χωριό αυτό υπάρχει ένας κοινός σύλλογος Μουσουλμάνων και Εβραίων γυναικών που τον ίδρυσαν με πρωτοβουλία τους γυναίκες κάτοικοι και απ’ τις δυο πλευρές, ώστε να προωθήσουν τον διάλογο και την ειρήνη μεταξύ τους.

Ο σύλλογός τους κατόπιν επεκτάθηκε και σε άλλα σημεία του Ισραήλ και παρέχει διάφορες μορφές ψυχαγωγίας, όπως ζωγραφική, μουσική κ.λπ. σε γυναίκες που προέρχονται είτε απ’ τον ιουδαϊκό είτε απ’ τον μουσουλμανικό κόσμο χωρίς διακρίσεις. Ήταν ένα υπέροχο θέαμα να βλέπεις γυναίκες κι απ’ τις δύο πλευρές να προβαίνουν σε κοινές δράσεις με στόχο την ειρήνη.

Προσωπικά έχω άτομα που αγαπώ πολύ και στις δύο πλευρές και δεν έχω καμία διάθεση να επιλέξω στρατόπεδο. Δεν θέλω ούτε να εξαφανιστεί απ’ τον χάρτη η ιστορικότατη Γάζα ούτε να γίνουν σφαγές μουσουλμάνων ούτε να σκοτώνονται Ισραηλινοί πολίτες. Ανησυχώ εξίσου για όλους τους μην τυχόν και πάθει κανείς τίποτα. Πληρώνουν όλοι τους την αδιαλλαξία των γονιών και των παππούδων τους και αυτόν τον καταραμένο τον εθνικισμό που θέλει να αναγορεύει τυχαίες εθνικές οντότητες σε ύψιστη αξία.

Αν θέλετε τόσο πολύ να πάρετε πλευρά, γιατί, αν δεν το κάνετε θα σας τραβήξουν το αυτί, τότε αντί να επιλέξετε ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, απλώς καταδικάστε τη Χαμάς και τις συναφείς τρομοκρατικές οργανώσεις. Δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τους Παλαιστίνιους και λειτουργούν διαρκώς με διάδοση fake news. Συνάντησα ένα σωρό φίλους Παλαιστίνιους που δεν ήξεραν καν ότι η Αίγυπτος είχε αποκλείσει εξίσου τη Γάζα. Τους λένε μισές αλήθειες για να καλλιεργήσουν ευκολότερα τον φανατισμό.

Ο Αστέριος Κεχαγιάς είναι πτυχιούχος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ. Μεταπτυχιακό στην Παλαιά Διαθήκη και Ιστορία του αρχαίου Ισραήλ στο ίδιο τμήμα και δεύτερο μεταπτυχιακό στη σύγχρονη γερμανική φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ. Διδακτορικό στη Θεολογική πάνω στις διαπολιτισμικές επαφές του αρχαίου Ισραήλ με τη Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή. Στα πλαίσια του διδακτορικού του, πήγε για σπουδές αρχαίων γλωσσών στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο Ιεροσολύμων. Στο Ισραήλ έζησε 4 χρόνια και έκανε μεταδιδακτορικό πάνω στην ιστορία της αρχαίας Εγγύς Ανατολής και τις σχέσεις της με τη Μεσόγειο. Τώρα βρίσκεται στη Νότιο Αφρική για δεύτερο μεταδιδακτορικό στην προχριστιανική ιστορία της Αφρικής.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: snl