“Αναγκάστηκα να γίνω διαφημιστής για να βγάλω το ψωμάκι μου”. Μ. Καραγάτσης, ο συγγραφέας του “Γιούγκερμαν” που ήθελε να μείνει στην ίδια τάξη επειδή ερωτεύθηκε τη δασκάλα του

Ο Μ. Καραγάτσης ήταν μια φυσιογνωμία που προκαλούσε συγκρούσεις στον λογοτεχνικό κόσμο.

Το έργο του έβρισκε φανατικούς υποστηρικτές, αλλά και διώκτες.

Σε μια σπάνια ραδιοφωνική του συνέντευξη, δήλωσε για το θέμα τα εξής:

«Επί 25 χρόνια οι κριτικοί επιμένουν να διαφωνούν ριζικώς για το έργο μου. Οι μισοί ισχυρίζονται πως είναι καλό. Οι άλλοι μισοί πως είναι κακό. Περιττό να πω πως εγώ διαφωνώ και με τους μεν και με τους δε. Και τούτο διότι οι μεν υπέρ-επαινούν το έργο μου βασιζόμενοι στα χειρότερα στοιχεία του. Οι δε κατά, το κατηγορούν παρεξηγώντας τα καλύτερα στοιχεία του. Τολμώ να νομίζω πως είμαι ο καλύτερος κριτικός στο έργο μου. Και αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή δεν καβάλησα το καλάμι να πιστεύω πως είμαι μεγαλοφυής συγγραφέας. Δεύτερον, επειδή δεν κατατρύχομαι από νοσηρό πνεύμα κατωτερότητας να νομίζω πως είμαι ντιπ κατά ντιπ αποτυχημένος. Απλούστατα, είμαι μια ευπρεπής μετριότητα».

Τα πρώτα χρόνια και ο έρωτας για τη δασκάλα του

Γεννήθηκε στην Αθήνα και το αληθινό του όνομα ήταν Δημήτριος Ροδόπουλος. Μεγάλωσε στη Λάρισα, στο χωριό του πατέρα του τη Ραψάνη.

Τα καλοκαίρια τα περνούσε στην αυλή μιας εκκλησίας, διαβάζοντας ρωσική λογοτεχνία.

Το αγαπημένο του σημείο ήταν η σκιά που δημιουργούσε ένα καραγάτσι, δηλαδή μια φτελιά. Έτσι πήρε και το ψευδώνυμό του.

Το «Μ.» του ονόματός του δεν αντιστοιχούσε στο «Μιχάλης, όπως ήταν η άποψη πολλών μελετητών οι οποίοι έβλεπαν ότι στα έργα του κυριαρχούσε το συγκεκριμένο όνομα.

Το πιο πιθανό είναι ότι προήλθε από το «Μίτια» που είναι η ρωσική εκδοχή του ονόματος Δημήτρης.

Σε ηλικία 7 χρόνων ερωτεύτηκε την 20χρονη δασκάλα του.

«Αντί να ερωτευτώ τις συμμαθήτριές μου, αγάπησα παράφορα τη δασκάλα μου. Γεγονός που μαρτυράει τη σκοτεινή ερωτική ιδιοσυγκρασία μου. Έκανα ό,τι μπορούσα για να μην προβιβαστώ, να μείνω στην ίδια τάξη, κοντά στη γυναίκα των ονείρων μου», έγραφε αργότερα στην αυτοβιογραφία του.

Τις αναμνήσεις του από αυτόν τον έρωτα συμπεριέλαβε στο διήγημα «Η Κυρία Νίτσα», με το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε στο χώρο των γραμμάτων.

Για το συγκεκριμένο έργο του κέρδισε τον 3^ο έπαινο στο διαγωνισμό της Νέας Εστίας του 1927.

Ένας λογοτέχνης που δούλεψε ως ασφαλιστής και διαφημιστής

Όταν τελείωσε το σχολείο γράφτηκε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ.

Εκεί έμεινε για έναν χρόνο.

Τον επόμενο επέστρεψε στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Πήρε πτυχίο νομικών επιστημών το 1930 και ένα χρόνο μετά, πτυχίο πολιτικών και οικονομικών επιστημών.

Εργάστηκε για 7 χρόνια ως νομικός σύμβουλος στην ελβετική εταιρία ασφαλειών «Surveillance», στον Πειραιά.

Εμπειρίες από τη θητεία του στην εταιρία, μοιράστηκε στο θρυλικό πια έργο του «Γιούγκερμαν».

Το 1952 άρχισε να εργάζεται για την Αθηναϊκή Διαφημιστική Εταιρία ΑΔΕΛ.

«Στην Ελλάδα η λογοτεχνία δεν εξελίχθηκε ακόμα σε επάγγελμα. Δηλαδή ο λογοτέχνης που επιθυμεί να ζήσει καθαρά από τη λογοτεχνική του εργασία, δεν θα βρεθεί ποτέ στην ευχάριστη ή στη δυσάρεστη θέση, από όποια σκοπιά το πάρει κανείς, να υποβάλει δήλωση ενιαίου φόρου. Επομένως, αν δεν είναι επιρρεπής στις ηδονές της μποέμικης ζωής, θα εξασκήσει κάποιο άλλο πρακτικό επάγγελμα να βγάλει το ψωμάκι του. Έτσι και εγώ αναγκάστηκα να γίνω διαφημιστής», είπε κάποτε σε συνέντευξή του.

Ισχυριζόταν μάλιστα πως «ο καλός λογοτέχνης μας παρουσιάζει όπως θέλουμε να είμαστε, ενώ εκείνος που τολμάει να μας παρουσιάζει όπως είμαστε, είναι κακός λογοτέχνης».

Για αυτόν τον λόγο, συνήθιζε να κατατάσσει τον εαυτό του στη δεύτερη κατηγορία λογοτεχνών.

Ο Καραγάτσης πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου 1960. Στο μνήμα του είναι χαραγμένο το επίγραμμα από το έργο του Το μεγάλο συναξάρι: «Οι μοναδικές ομορφιές είναι προνόμιο του θανάτου».

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: YouTube

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τσαρούχης: «Μ’ αγαπάνε σημαίνει μπορώ ν’ αγαπώ». «Μόνο με παραμύθια κατακτώνται οι άνθρωποι». «Ο Έλληνας έχασε ένα μεγάλο κίνητρο που είχε στη ζωή του. Την πείνα». Αποφθέγματα του διάσημου Έλληνα ζωγράφου