Αλκής Πετσάς. O αρχινταής στα κόκκινα φανάρια της Θεσσαλονίκης που έγινε λαϊκό είδωλο. Γιατί όταν τον σκότωσαν οι ανταγωνιστές του, τον έκλαψε όλη η πόλη

Για πολλές δεκαετίες, η Μπάρα ήταν η «ερωτική συνοικία της Θεσσαλονίκης». Εκεί  λειτουργούσαν εκατοντάδες οίκοι ανοχής, οι οποίοι καθημερινά εξυπηρετούσαν χιλιάδες στρατιώτες, ταξιδιώτες, αλλά και πολίτες. Η περιοχή είχε μετατραπεί σε ένα ερωτικό γκέτο με δικούς του κανόνες και ιδιαίτερους κώδικες επικοινωνίας.

Μέσα στη συνοικία δυτικά της σημερινής πόλης, κυριαρχούσαν τα μπορντέλα, οι «τσατσάδες», οι χαρτοπαικτικές λέσχες και τα «χασισοποτεία». Ο έλεγχος ήταν εύκολο να χαθεί και η αστυνομία επενέβαινε κυρίως σε ακραίες καταστάσεις. Δεν εμπλεκόταν στις καθημερινές υποθέσεις των ανθρώπων της  περιοχής.

Ο «αρχινταής» της Μπάρας

Ο πιο γνωστός προαγωγός της Μπάρας ήταν ο κωνσταντινουπολίτης Αλκής Πετσάς. Επίσημα ήταν ιδιοκτήτης ενός καφενείου ή όπως πιο εύστοχα αναφερόταν, «χασισοποτείο». Παράλληλα διοικούσε αρκετούς οίκους ανοχής. Στην ουσία, ήταν ο άνθρωπος που ήλεγχε την Μπάρα.

Ιστορικοί που έχουν μελετήσει τη δράση του, τον περιγράφουν περισσότερο ως έναν ρυθμιστή παρά ως έναν αδίστακτο κακοποιό. Όντας μέσα στις υποθέσεις της νύχτας, αναλάμβανε να διατηρεί την τάξη και την ειρήνη στη συνοικία του αγοραίου έρωτα. Μάλιστα, λέγεται ότι συνήθιζε να βοηθά τους φτωχούς και να προστατεύει τους αδύναμους.

«Δεν υπήρχε φτωχός που να του ζήτησε βοήθεια και δεν τον εβοήθησε. Δεν υπήρχε αδικούμενος που προσέτρεξε στον Αλκή και δεν επροστατεύθη», έλεγαν για αυτόν όσοι τον γνώριζαν.

Είχε αναγνωριστεί ως ένας άτυπος αρχηγός και προστάτης της περιοχής. Όλοι ήξεραν ότι στα σοκάκια της Μπάρας κυριαρχούσε ο νόμος του Αλκή, ο οποίος βασιζόταν στα πλαίσια του προσωπικού του κώδικα τιμής. Δεν επέτρεπε στους μαχαιροβγάλτες να «αλωνίζουν» και να κάνουν πλιάτσικο στα σπίτια, ούτε στους πελάτες να κακοποιούν τις πόρνες.  Έχαιρε της εκτίμησης και του σεβασμού τόσο των ιερόδουλων και των καφετζήδων, όσο και των απλών πολιτών, διότι είχε κατορθώσει να φέρει ένα αίσθημα ασφάλειας στην κατά τ’ άλλα ταραχώδη περιοχή.

Από την αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έως και τη δεκαετία του ’30, ο Αλκής Πετσάς μεσουρανούσε στην Μπάρα. Από το καφενείο του στην οδό Αφροδίτης παρακολουθούσε τους πάντες και τα πάντα. Ήταν ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς του υποκόσμου της Θεσσαλονίκης. Ο λόγος που κατόρθωσε να κρατήσει για δεκαετίες αυτή τη θέση ήταν το γεγονός ότι ενέπνεε σεβασμό παρά φόβο. Είχε επιβληθεί με την «μπέσα» του, το μυαλό και την καλοσύνη του και όχι με τα όπλα, όπως οι περισσότεροι νταήδες και προστάτες της εποχής.

Την ιστορία της περίφημης Μπάρας που καλλιέργησε τον μύθο της ερωτικής Θεσσαλονίκης μπορείτε να παρακολουθήσετε από την Μηχανή του χρόνου στο COSMOTE HISTORY την Δευτέρα 15 Απριλίου στις 21.00

Η δολοφονία του Αλκή και ο λαϊκός θρήνος

Φυσικά, η δημοφιλία του Αλκή Πετσά δεν ήταν αρεστή σε όλους. Άνθρωποι του υποκόσμου είχαν απηυδήσει από την άτυπη κυριαρχία του «αρχινταή» στην Μπάρα και έψαχναν ευκαιρία για να τον εκθρονίσουν. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκονταν τα αδέρφια Αυγουλά.

Ο Παράσχος και ο Χατζής ήταν δύο αδερφοί από τη Σμύρνη που δραστηριοποιούνταν στον υπόκοσμο της Μπάρας. Εμπλέκονταν με τις χαρτοπαικτικές λέσχες, το εμπόριο χασίς, τα ξεκαθαρίσματα της νύχτας και σιγά σιγά άπλωναν τα πλοκάμια τους στην πορνεία. Όσοι τους γνώριζαν τους περιέγραφαν ως άγριους, οξύθυμους και με αρχηγικές τάσεις. Επομένως, ήταν λογικό να τους ενοχλεί η «βασιλεία» του Αλκή Πετσά στην περιοχή στην οποία ήθελαν να κυριαρχήσουν. Δεν συμμερίζονταν το αίσθημα δικαίου και τη συμπονετική πολιτική που εφάρμοζε ο κωνσταντινουπολίτης «αρχινταής».

Έτσι, στα τέλη του 1932 έθεσαν σε εφαρμογή το σχέδιο εκτοπισμού του. Άρχισαν να συχνάζουν στα μαγαζιά που ανήκαν στον Πετσά και να δημιουργούν φασαρίες. Σε μία από αυτές, ένας καλός φίλος του Αλκή πυροβόλησε τον Παράσχο. Το περιστατικό αυτό ήταν η αφορμή που καιρό αναζητούσαν.

Το βράδυ της 6^ης Φεβρουαρίου του 1933 ο Αλκής Πετσάς βρισκόταν στο κατάστημα που διατηρούσε στην οδό Αφροδίτης. Οι «Αυγουλάδες» με το πρόσχημα ότι ήθελαν να του μιλήσουν, πέρασαν το κατώφλι του καφενείου και πλησίασαν τον καλοντυμένο άντρα. Πριν αυτός προλάβει να αντιδράσει, τράβηξαν τα όπλα τους και άρχισαν να τον πυροβολούν με μανία. Έπειτα, προκειμένου να τον αποτελειώσουν, τον μαχαίρωσαν έντεκα φορές. Λέγεται ότι το μόνο που πρόφτασε να ψελλίσει ο Πετσάς ήταν «μπαμπέσηδες».

Όταν έγινε γνωστός ο θάνατός του τις επόμενες μέρες, στη Θεσσαλονίκη κυριάρχησε θλίψη και οργή. Ο τύπος κυριολεκτικά πένθησε τον Αλκή και «σταύρωσε» τους Αυγουλάδες. Χαρακτηριστικά, το πρώτο δημοσίευμα της αναγγελίας του θανάτου του ξεκινά ως εξής:

«Ο περίφημος Αλκής Πετσάς, το παλληκάρι του Βαρδαρίου, ένας πραγματικός βασιλιάς των χασισοποτών, των λαϊκών «μπαιγκέν» των ευωνύμων οίκων της συνοικίας των νταήδων και των μιτζαδόρων χαρτοπαικτικών λεσχών, εύρε χθες οικτρόν θάνατον.»

Η κηδεία έγινε στις 8 Φεβρουαρίου. Όπως αναφέρουν οι εφημερίδες που κάλυψαν το γεγονός «λίγοι νεκροί κηδεύτηκαν στην πόλη μας σαν τον Αλκή».  Χιλιάδες κόσμου κατέκλυσε την οδό Αφροδίτης και όλα τα γύρω σοκάκια, από την πλατεία Βαρδαρίου μέχρι το ναό των Αγίων Πάντων.

«Αληθινό προσκύνημα είχε γίνει ο νεκρός. Όλοι οι φίλοι του, οι θαυμαστές του, οι γνωστοί επέρασαν μπροστά από το φέρετρο. Στέφανοι αναρίθμητοι. Γυναίκες κι άνδρες, μεγάλοι και μικροί έσπευδαν από τις δώδεκα να καταλάβουν μια επίκαιρη θέση για να παρακολουθήσουν την κηδεία».

Όλοι οι παρευρισκόμενοι μιλούσαν για το «αδικοχαμένο παλικάρι» και οι εφημερίδες περιέγραφαν: «Μπορούσαν να τον κατηγορήσουν για χασισέμπορο, για χασισοπότη, για αγαπητικό. Αλλά όσο για το φιλότιμό του, στοκ. Δεν έχει ίσως η Θεσσαλονίκη δεύτερο φιλότιμο άνδρα. Ένας ήταν: ο Αλκής Πετσάς».

Τις ημέρες που ακολούθησαν το θάνατό του, οι οίκοι ανοχής και οι λέσχες της Μπάρας παρέμειναν κλειστοί ως ένδειξη πένθους.

Τα αδέρφια Αυγουλά συνελήφθησαν στις 10 Φεβρουαρίου. Κατά τη μεταφορά τους στις φυλακές, πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί για να τους αποδοκιμάσει και να τους λιντσάρει. Παραπέμφθηκαν σε δίκη, όπου παραδόξως καταδικάστηκε μόνο ο ένας εκ των δύο σε εικοσαετή κάθειρξη. Ο Παράσχος αθωώθηκε και αφέθηκε ελεύθερος.

Την ιστορία της περίφημης Μπάρας που καλλιέργησε τον μύθο της ερωτικής Θεσσαλονίκης μπορείτε να παρακολουθήσετε από την Μηχανή του χρόνου στο COSMOTE HISTORY την Δευτέρα 15 Απριλίου στις 21.00

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τα πορνεία της Θεσσαλονίκης στην περίφημη Μπάρα. Οι τσατσάδες και οι εργάτριες του σεξ, από τη Σμύρνη, το Βόλο, την Ουγγαρία και την Πολωνία