Αλέξης Σομαρίπας. Ο ελληνοαμερικανός ήρωας που σκοτώθηκε στη Νορμανδία. Οι προγονοί του ήταν άρχοντες της Νάξου

του Στέφανου Μίλεση, ιστορικού ερευνητή

Την περίοδο 1945 – 46 καθώς ο αιματηρός πόλεμος μόλις είχε τελειώσει, πολλά άρθρα ελληνικών και ξένων εντύπων αποκάλυπταν άγνωστες ιστορίες ηρώων και επιχειρήσεων. Αρκετά αμερικανικά έντυπα αφιέρωσαν άρθρα, στον αμερικανό ήρωα Αλέξη Σομαρίπα που ήταν ελληνικής καταγωγής.

Ο Ναξιώτης απόγονος των Ενετών

Ο Αλέξης Σομαρίπας ήταν απόγονος των αρχόντων της Νάξου, των Δουκών Σομαρίπα, που την εποχή της Ενετοκρατίας είχαν στην κατοχή τους τα νησιά Πάρο, Σύρο και Άνδρο. Ο πρόγονός του Γεώργιος Σομαρίπας το 1760 οργάνωσε ένοπλο τμήμα και βρέθηκε να πολεμά στο πλευρό των Ρώσων κατά των Τούρκων. Ύστερα από πολλές περιπέτειες που περιλάμβαναν ναυάγια, φυλακίσεις, αιχμαλωσίες βρέθηκε περιπλανώμενος στην Τσαρική Ρωσία. Καθώς αδυνατούσε να επιστρέψει στη Νάξο, επιδόθηκε στο εμπόριο όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες.

Η Επανάσταση του 1917 αιτία μετανάστευσης

Πέρασαν πολλά χρόνια με τους απογόνους του Γεωργίου Σομαρίπα να έχουν εγκατασταθεί πλέον στη Ρωσία έχοντας αποκτήσει πλούτη. Όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1917  η κατάσταση άλλαξε δραματικά. Κάτω από τις απειλές των Σοβιέτ, η οικογένεια Σομαρίπα τα εγκατέλειψε όλα και κατέφυγε στην Αμερική. Ο Αλέξης την εποχή εκείνη ήταν μικρό παιδί. Σπούδασε μηχανικός, απέκτησε αμερικανική υπηκοότητα και εργάστηκε σε μεγάλο εργοστάσιο για αρκετά χρόνια.

Η κήρυξη πολέμου τον βρήκε στη θέση του τμηματάρχη. Ο Αλέξης Σομαρίπας δήλωσε εθελοντής, όμως η αίτησή του απορρίφθηκε καθώς ήταν ήδη 42 ετών και θεωρήθηκε μεγάλος. Όμοια προσπάθησε να καταταγεί στο Ναυτικό και στην Αεροπορία αλλά τον απέρριψαν για τον ίδιο λόγο. Ακόμα και στην υπηρεσία κατασκοπείας προσπάθησε να καταταγεί, καθώς ζητούσαν άτομα που είχαν σχέση με την Ευρώπη, αλλά ματαίως. Τελικώς κατάφερε να ακολουθήσει τον αμερικανικό στρατό ως ιδιώτης ανταποκριτής.

Στο τεθωρακισμένο όχημα

Στάλθηκε στην Τρίτη αμερικανική στρατιά με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Την ημέρα της απόβασης των Συμμάχων στη Νορμανδία ήταν εκεί ως ανταποκριτής.

Ακολουθώντας το στρατό βρέθηκε να επιβαίνει  σε αμερικανικό τεθωρακισμένο, το οποίο επλήγη από αντιαρματικό βλήμα και ο διοικητής του σκοτώθηκε. Το άρμα είχε σοβαρές βλάβες. Τότε συνέβη το εξής: επειδή ο Αλέξης Σομαρίπας εργαζόταν για χρόνια σε εργοστάσιο μηχανών και είχε τις γνώσεις, με πατέντες,  το επανεκκίνησε, αναλαμβάνοντας καθήκοντα διοικητή παρότι ήταν ιδιώτης!

Αν και ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε από τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις, η παρασημοφόρησή του από τον Διοικητή της 4^ης Θωρακισμένης Αμερικανικής Στρατιάς, όπως και από τον Πρόεδρο των Η.Π.Α.  δείχνουν ότι πρόκειται για γεγονός.

Η παράδοση των Γερμανών στον “τρελορώσο”

Το πλήρωμα τον φώναζε «τρελορώσο» και του έδειξε εμπιστοσύνη. Κάποια στιγμή το τεθωρακισμένο του Σομαρίπα εισήλθε στη γερμανική πόλη Γκόμπελνροντ. Προχωρώντας στην κεντρική λεωφόρο της πόλης, άρχισε να δέχεται σποραδικούς πυροβολισμούς. Μη έχοντας οπλισμό, ο Σομαρίπας πήρε το μεγάφωνο του άρματος και είπε στα γερμανικά: « παραδοθείτε, ο αγώνας είναι για εσάς τελείως άσκοπος… Παραδοθείτε στους συμμάχους. Πίσω μας ακολουθούν πολλά άλλα άρματα». Τότε συνέβη το εξής. Όλοι οι Γερμανοί στρατιώτες εμφανίστηκαν στην κεντρική λεωφόρο χωρίς όπλα κι άρχισαν να στοιχίζονται μεταξύ τους.

Στον Ρήνο για πάντα…

Στις 28 Μαρτίου του 1945 το τσακισμένο άρμα του Σομαρίπα, εμφανίστηκε σε αμερικανικό στρατόπεδο με πολλούς αιχμαλώτους.  Δυστυχώς ο Αλέξης Σομαρίπας δεν χάρηκε το κατόρθωμά του. Την ίδια ημέρα ένα γερμανικό αεροπλάνο, βομβάρδισε το στρατόπεδο ενώ ο Αλέξης, επισκεύαζε το άρμα, πάνω στο οποίο άφησε την τελευταία του πνοή.

Η στρατιά προχώρησε αφήνοντας πίσω της μερικούς πρόχειρους τάφους, μεταξύ των οποίων και του Αλέξη Σομαρίπα, του οποίου η οικογένεια ξεκίνησε από τη Βενετία, βρέθηκε στη Νάξο, στην Τσαρική Ρωσία, στις Η.Π.Α, και ο απόγονός της αναπαύθηκε στις όχθες του Ρήνου.