Άγνωστες πληροφορίες για τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου. Ποιοι είναι οι “ξιδάτοι Βαλεντίνοι”

1. H γιορτή ανάγεται σε ένα φεστιβάλ γονιμότητας

Κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., οι αρχαίοι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Λουπερκάλια. Ήταν μία ποιμενική γιορτή της γονιμότητας που διεξαγόταν στο διάστημα 13-15 Φεβρουαρίου και γινόταν προς τιμήν του θεού Φαύνου, ανάλογου του Πάνα.

Οι Ρωμαίοι ιερείς θυσίαζαν κατσίκες, σκύλους και άλλα ζώα και χρησιμοποιούσαν τα αιματοβαμμένα δέρματα τους για να χτυπήσουν τις γυναίκες ως ευλογία γονιμότητας.

Το 496 μ.Χ., ο Πάπας Γελάσιος Α’ απαγόρευσε τον εορτασμό των Λουπερκάλιων ως ειδωλολατρικών. Καθιέρωσε τη 14η Φεβρουαρίου ως χριστιανική γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου.

Τη νοηματοδότηση που έχει σήμερα ως γιορτή των ερωτευμένων την απέκτησε στα χρόνια του ύστερου Μεσαίωνα, γύρω στον 14ο αιώνα, από τον Άγγλο ποιητή Τζέφρυ Τσώσερ.

2. Δεν είναι γνωστό ποιον Άγιο Βαλεντίνο γιορτάζουμε

Στην πραγματικότητα, η ακριβής προέλευση και η ταυτότητα του Αγίου Βαλεντίνου είναι ασαφής. Σύμφωνα με την Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, τουλάχιστον τρεις διαφορετικοί άγιοι αναγνωρίζονται με το όνομα Βαλεντίνος, όλοι τους μάρτυρες τη 14η Φεβρουαρίου.

Ο ένας ήταν ιερέας και γιατρός που έζησε στη Ρώμη τον 3ο αιώνα μ.Χ.. Εκτελέστηκε από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β’ γύρω στο 270 μ.Χ., επειδή αψήφησε το διάταγμά του να απαγορεύονται οι γάμοι νεαρών ανδρών που θα κατατάσσονταν στο στρατό.

Οι άλλοι δύο που αναφέρονται είναι ένας επίσκοπος στην ιταλική πόλη Τέρνι, που έκανε θαυματουργές θεραπείες και συζητούσε με ειδωλολάτρες δεσμοφύλακες και ένας στρατηγός που μαρτύρησε με άλλους συντρόφους του στη ρωμαϊκή επαρχία της Αφρικής.

Πιθανότατα, οι Άγιοι Βαλεντίνοι της Ρώμης και του Τέρνι ήταν το ίδιο πρόσωπο. Η Ρωμαϊκή Μαρτυρολογία, ο επίσημος κατάλογος των αναγνωρισμένων αγίων της Καθολικής Εκκλησίας, δίνει μόνο έναν Άγιο Βαλεντίνο για τη 14η Φεβρουαρίου: ένα μάρτυρα που πέθανε στη Via Flaminia.

3. Το παλαιότερο γράμμα σε Βαλεντίνη, γράφτηκε σε φυλακή

Ο πρώτος Βαλεντίνος της ιστορίας* θεωρείται ότι γράφτηκε σε ένα μέρος που κανείς δεν θα χαρακτήριζε ρομαντικό: μία φυλακή.

Το 1415, ο Κάρολος Α’, Δούκας της Ορλεάνης αιχμαλωτίστηκε κατά τη μάχη του Αζινκούρ και οδηγήθηκε στον Πύργο του Λονδίνου σε ηλικία 21 ετών.

Έγραψε ένα ποίημα στη δεύτερη σύζυγό του, Μπόννη του Αρμανιάκ με τίτλο “Ένα αντίο στον έρωτα“. Το χαρακτηριστικό απόσπασμα έγραφε:

“Έχω αρρωστήσει από την αγάπη,

ευγενεστάτη Βαλεντίνη μου,

Αφού για μένα γεννήθηκες πολύ αργά,

Κι εγώ για σένα γεννήθηκα πολύ νωρίς.

Ο Θεός συγχωρεί αυτόν που με έχει αποξενώσει

από σένα για όλο το χρόνο”

Θα περνούσαν άλλα 25 χρόνια μέχρι να αποφυλακιστεί, αλλά η σύζυγός του είχε ήδη φύγει από τη ζωή.

* Το πρώτο ερωτικό γράμμα για τον Άγιο Βαλεντίνο γράφτηκε το 1477 από τη Μάρτζερι Μπρους προς τον αρραβωνιαστικό της Τζον Πάστον, σύμφωνα με τη Βρετανική Βιβλιοθήκη.

4. Η γυναίκα που έκανε μαζική την παραγωγή καρτών για τον Άγιο Βαλεντίνο

Οι προκατασκευασμένες κάρτες Αγίου Βαλεντίνου έφτασαν από τη Βρετανία στις ΗΠΑ στις αρχές του 18ου αιώνα. Όμως, ήταν ακριβές, άρα όχι τόσο διαδεδομένες.

Η μαζικοποίηση της παραγωγής τους έγινε στα μέσα του 19ου αιώνα χάρη στην Εστέρ Χάουλαντ, μια Αμερικανή καλλιτέχνιδα και επιχειρηματία. Προσλαμβάνοντας ντόπια κορίτσια, δημιούργησε μια ιδιαίτερα παραγωγική επιχείρηση στο σπίτι της οικογένειάς της.

Οι κάρτες της, φτιαγμένες με αγάπη από δαντέλα και κορδέλες, περιείχαν σύντομους στίχους. Ήταν συναισθηματικές και έκαναν άμεση επιτυχία στην εμπορική αγορά.

Η Χάουλαντ δεν είχε μόνο το αισθητικό χάρισμα για να μεταδώσει το συναίσθημα, αλλά και την επιχειρηματική οξυδέρκεια για να το πλασάρει. Έβγαζε περίπου 100.000 δολάρια ετησίως, που υπολογίζονται σε περίπου 3 εκατομμύρια δολάρια σε σημερινά χρήματα.

Οι κάρτες της Χάουλαντ, που έμεινε γνωστή με το προσωνύμιο “η μητέρα του αμερικάνικου Βαλεντίνου”, λατρεύονται από συλλέκτες μέχρι σήμερα.

5. Οι καραμέλες sweethearts ξεκίνησαν από έναν φαρμακοποιό

Ένα από τα πιο διάσημα γλυκά της γιορτής, είναι οι καραμέλες σε σχήμα καρδιάς, γνωστές ως sweethearts. Στην επιφάνειά τους υπάρχουν μικρές λέξεις έκφρασης αγάπης.

Το 1847, ο φαρμακοποιός και εφευρέτης, Όλιβερ Τσέις δημιούργησε ένα μηχάνημα που θα παρήγαγε γρήγορα παστίλιες. Τελικά, η χρήση του μηχανήματος άλλαξε σε παραγωγή καραμελών.

Το 1866, ο αδερφός του Όλιβερ Τσέις, Ντάνιελ είχε την ιδέα να γράψει μηνύματα πάνω στις καραμέλες. Πήραν το σχήμα καρδιάς το 1901 και έκτοτε έχουν γίνει σήμα κατατεθέν της γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου.

6. Κάποτε οι κάρτες δεν στέλνονταν για καλό

Στη Βικτωριανή Εποχή, οι κάρτες την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όχι για να μεταδώσουν συναισθήματα αγάπης και τρυφερότητας, αλλά ενόχλησης και αντιπάθειας.

Οι αποκαλούμενοι “ξιδάτοι βαλεντίνοι” (“vinegar valentines”) ήταν καρτ-ποστάλ, συνήθως ανώνυμες, που περιείχαν μια καυστική εικόνα και προσβλητικά λόγια για τον παραλήπτη της.

Το μήνυμά τους και ο σκοπός τους ήταν προφανή: ο επίμονος μνηστήρας να πάψει να έχει ερωτικές βλέψεις για μια γυναίκα και να την αφήσει ήσυχη.

Επίσης, “θα μπορούσατε να τα στείλετε στους γείτονές σας, τους φίλους ή τους εχθρούς σας, σε άτομα που πιστεύατε ότι ήταν πολύ άσχημα ή χοντρά και που έπιναν πάρα πολύ“, σύμφωνα με την Ανεμπέλα Πόλεν, λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον.

Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι πωλήσεις των “ξιδάτων βαλεντίνων” έφτασαν αυτές των κανονικών καρτών του Αγίου Βαλεντίνου. Η δημοτικότητά τους μειώθηκε τον 20ό αιώνα, αν και μερικές εξακολουθούν σήμερα να πωλούνται στο Διαδίκτυο.

7. Στις Φιλιππίνες, ο γάμος την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι θεσμός

H γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου θεωρείται η δημοφιλέστερη ημέρα για να κάνει κάποιος πρόταση γάμου ή αρραβώνα. Στις Φιλιππίνες, μάλιστα, οι ομαδικοί γάμοι ζευγαριών εκείνη την ημέρα αποτελούν συνηθισμένη και καθιερωμένη πρακτική.

Πραγματοποιούνται με την οικονομική υποστήριξη των δημοτικών αρχών και είναι μια πρακτική λύση για όσους δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα να κάνουν ξεχωριστό γάμο.

Επιπρόσθετα, η κυβέρνηση χρηματοδοτεί σχεδόν 2.000 δωρεάν γάμους για ζευγάρια σε όλη τη χώρα που είναι εγγεγραμμένα στο πρόγραμμα στέγασης.

“Ο δήμος δεσμεύει προϋπολογισμό για αυτό. Ο δήμαρχος και άλλοι χορηγοί αναλαμβάνουν όλα τα έξοδα, γιατί το υψηλό κόστος των γάμων είναι μεγάλο εμπόδιο για τόσα ζευγάρια.

Με αυτήν τη δημόσια υπηρεσία, τα ζευγάρια πρέπει απλώς να εγγραφούν νωρίτερα και να εμφανιστούν την ημέρα του γάμου τους“, ανέφερε ένας δημοτικός σύμβουλος.

8. Τα δισεκατομμύρια για χάρη του έρωτα

Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου είναι η επιτομή της εμπορευματοποίησης. Οι κάρτες, τα σοκολατάκια σε σχήμα καρδιάς, τα λούτρινα αρκουδάκια και τα κοσμήματα συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο περιζήτητα δώρα.

Με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Ομοσπονδίας Λιανικού Εμπορίου των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί δαπάνησαν 16,9 δισεκατομμύρια δολάρια για δώρα το 2007.

Το 2016, ο αριθμός ανέβηκε στα 19,7 δισ. για να “εκτοξευτεί” στα 27,4 δισ. το 2020. Οι άνδρες ξοδεύουν περίπου 291 δολάρια ο  καθένας ενώ οι γυναίκες περί τα 106.

Το 2021, οι Αμερικανοί δαπάνησαν 2,14 δισεκατομμύρια δολάρια για να κάνουν δώρα στις γάτες και τους σκύλους τους για του Αγίου Βαλεντίνου.

Πηγές εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Pixabay και Wikipedia